۵ مشکل گوارشی شایع و چگونگی درمان آنها

عصر ایران : در گذشته مردم بر این باور بودند که زخم های معده در نتیجه عوامل سبک زندگی مانند استرس زیاد یا خوردن غذاهای تند شکل می گیرند. اکنون، ما اطلاعات بیشتری درباره دلایل شکل گیری آنها داریم.

عصر ایران به نقل از «لیو استرانگ» نوشت: «تقریبا همه ما در طول زندگی خود معده درد را تجربه می کنیم اما افراد بسیاری هر ساله به بیماری های گوارشی مبتلا می شوند. در شرایطی که برخی بیماری های گوارشی بدون علائم هستند یا به ناراحتی های جزئی منجر می شوند، سایرین می توانند موجب درد شدید شده یا حتی به بستری شدن در بیمارستان یا عمل جراحی نیاز داشته باشند.

اگر علائم گوارشی را تجربه می کنید، این که دقیقا با چه شرایطی مواجه هستید و چگونه می توانید ناراحتی خود را تسکین دهید، اهمیت دارد. در ادامه با پنج مشکل گوارشی شایع همراه با گزینه های درمان توصیه شده برای آنها بیشتر آشنا می شویم.

بازگشت اسید

بازگشت اسید که به نام سوزش سردل نیز شناخته می شود، یکی از شایع‌ترین مشکلات معده است. زمانی که این شرایط به طور مکرر رخ می دهد، به نام بیماری بازگشت اسید معده به مری (GERD) شناخته می شود که موردی جدی‌تر است.

بازگشت اسید زمانی رخ می دهد که اسید معده از این اندام خارج شده و از طریق مری، لوله ای که دهان را معده متصل می کند، به سمت دهان بالا برود. این اسید معده می تواند دیواره داخلی مری را تحریک کرده و موجب احساس درد و فشار شود. با گذشت زمان، این شرایط می تواند موجب آسیبی جدی‌تر به دیواره داخلی مری شود.

علائم بازگشت اسید

درد سوزناک در سینه از نشانه های مشخص بازگشت اسید است و بر همین اساس به نام سوزش سردل نیز شناخته می شود. از علائم دیگر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- دشواری در بلع

- احساس سوزش در سینه که ممکن است هنگام شب تشدید شود

- احساس وجود یک توده در گلو

- بالا آوردن مایع یا غذای ترش

دلایل مختلفی در تجربه بازگشت اسید نقش دارند.

آنچه می خورید می تواند یک عامل کلیدی باشد: وعده های غذایی بزرگ، غذاهای سرخ شده یا وعده های غذایی آخر شب و همچنین نوشیدن الکل یا قهوه می توانند به بازگشت اسید منجر شوند.

هشدار

در صورت مواجهه با علائم اضافه مانند سینه درد یا تنگی نفس همراه با بازگشت اسید، در پی دریافت کمک پزشکی فوری باشید زیرا این ممکن است نشانه ای از یک حمله قلبی باشد.

گزینه های درمان بازگشت اسید

روش های درمان برای بازگشت اسید به طور معمول با اصلاحات سبک زندگی آغاز می شوند.

برای این که حرکت اسید معده به سمت بالا دشوارتر شود، می توانید از بالابرهای تخت استفاده کنید تا سر تختخواب بالاتر از قسمت پایین آن قرار بگیرد. همچنین، شما می توانید از یک گوه بین تختخواب و تشک استفاده کنید.

از دیگر تغییرات سبک زندگی برای مقابله با بازگشت اسید می توان به پرهیز از غذا خوردن دو ساعت پیش از خواب و تغییرات غذایی اشاره کرد. داروهای بدون نسخه مانند ضد اسیدها نیز می توانند مفید باشند.

اگر داروهای بدون نسخه و اصلاحات سبک زندگی تاثیری در بهبود بازگشت اسید نداشته باشند، ممکن است به داروهای تجویزی یا عمل جراحی نیاز باشد.

زخم های پپتیک

اگر یک زخم در دیواره داخلی معده یا آغاز روده کوچک که به نام دوازدهه شناخته می شود، داشته باشید، احتمالا به شکلی از یک زخم پپتیک مبتلا هستید. این شرایطی شایع است و می تواند بسیار دردناک باشد.

در گذشته مردم بر این باور بودند که زخم های معده در نتیجه عوامل سبک زندگی مانند استرس زیاد یا خوردن غذاهای تند شکل می گیرند. اکنون، ما اطلاعات بیشتری درباره دلایل شکل گیری آنها داریم.

آن چه رخ می دهد این است که یک باکتری خاص به نام هلیکوباکتر پیلوری یا استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی به مرور زمان موجب آسیب دیدن دیواره داخلی محافظ معده می شوند.

از عوامل خطر برای شکل‌گیری زخم ها می توان به سابقه خانوادگی، مصرف نوشیدنی های الکلی، سیگار کشیدن و بیماری های کبد یا کلیه اشاره کرد. در شرایطی که استرس و غذاهای تند نمی توانند موجب یک زخم پپتیک شوند، اما گاهی اوقات می توانند یک زخم موجود را تحریک کنند.

علائم زخم پپتیک

درد سوزناک که در جایی بین جناغ سینه و ناف شکل می گیرد، یکی از نشانه های مشخص برای زخم های پپتیک است. جدا از درد، از دیگر علائم زخم های پپتیک می توان به بادگلو، حالت تهوع، استفراغ و بی اشتهایی اشاره کرد.

اما این امکان وجود دارد که فرد هیچ علائمی نداشته باشد. با این وجود، اگر با علائم شدید مواجه هستید، بلافاصله در پی دریافت کمک پزشکی باشید. از جمله این علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- درد شدید و ناگهانی در شکم

- علائم شوک مانند از جمله غش کردن، سردرگمی، احساس سبکی سر یا تعریق زیاد

- استفراغ خونی که ممکن است خون قرمز روشن یا شبیه به پودر قهوه دیده شود

- مدفوع تیره، قیر مانند یا خونی

زخم های پپتیک را می توان از طریق اندوسکوپی فوقانی تشخیص داد. برخی آزمایش های تشخیصی ممکن است نیازمند نوشیدن مایع مخصوص تصویربرداری مانند باریم برای تصویربرداری پرتو اکس باشند.

گزینه های درمان زخم پپتیک

در صورت تشخیص ابتلا به یک زخم پپتیک، درمان آن احتمالا شامل ترکیبی از اصلاحات سبک زندگی و داروها خواهد بود.

از تغییرات سبک زندگی می توان به ترک سیگار، ترک و محدود کردن مصرف الکل و کافئین و پرهیز از غذاهایی که می توانند به شعله‌ور شدن شرایط منجر شوند، اشاره کرد. داروهایی مانند آنتی بیوتیک ها، مسدودکننده های گیرنده هیستامین، مهارکننده های پمپ پروتون و ضد اسیدها می توانند به درمان زخم های پپتیک کمک کنند. اگر زخم پپتیک به واسطه هلیکوباکتر پیلوری شکل گرفته باشد، آنتی بیوتیک برای درمان عفونت تجویز خواهد شد.

در شرایطی که بیشتر زخم ها با درمان مناسب به سرعت بهبود می یابند، دریافت کمک پزشکی برای حصول اطمینان از عدم ابتلا به یک بیماری جدی‌تر توصیه می شود.

دیورتیکولوز و دیورتیکولیت

دیورتیکولوز زمانی رخ می دهد که کیسه های کوچکی به نام دیورتیکول از روده بزرگ به سمت بیرون برآمده می شوند. دیورتیکولوز با افزایش سن شیوع بیشتری می یابد.

اگر دیورتیکول ها در روده بزرگ ملتهب شوند، این شرایط به نام دیورتیکولیت شناخته می شود.

علائم دیورتیکولوز و دیورتیکولیت

اغلب اوقات، افراد مبتلا به دیورتیکولوز هیچ علائمی را تجربه نمی کنند. در صورت ابتلا به دیورتیکولیت - دیورتکیول ملتهب - از علائم شایع می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- شکم درد

- تب

- حالت تهوع

- یبوست

همراه با افزایش سن، انتخاب های غذایی می تواند در ابتلا به دیورتیکولیت نقش داشته باشد. یک رژیم غذایی کم فیبر که سرشار از چربی حیوانی است، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. از عوامل خطر دیگر می توان به چاقی، سیگار کشیدن و مصرف برخی داروها از جمله داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی اشاره کرد.

گزینه های درمان دیورتیکولیت

درمان دیورتیکولیت به شدت علائمی که فرد تجربه می کند، بستگی دارد.

اگر علائم خفیف باشند، آنتی بیوتیک ها و یک رژیم غذایی مایع ممکن است برای بهبود شرایط کفایت کند. با بهبود علائم، فرد می تواند افزودن غذاهای جامد به رژیم غذایی خود را به تدریج از سر بگیرد. در موارد شدیدتر، ممکن است به بستری شدن در بیمارستان نیاز باشد و در صورت بروز عوارضی مانند ایجاد سوراخ یا فیستول، ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد.

سندرم روده تحریک پذیر

سندرم روده تحریک پذیر یکی از بیماری های گوارشی شایع است. شدت این بیماری در برخی افراد می تواند کم بوده و ناراحتی جزئی را برای آنها ایجاد کند، در شرایطی که برای دیگران می تواند یک بیماری ناتوان کننده باشد که در انجام فعالیت های روزانه اختلال ایجاد می کند.

علائم سندرم روده تحریک پذیر

علائم سندرم روده تحریک پذیر بسیار متفاوت هستند، اما از شایع‌ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- شکم درد

- کرامپ یا نفخ

- گاز

- اسهال یا یبوست یا یکی به دنبال دیگری ایجاد شدن

- دشواری در دفع مدفوع یا نیاز مکرر و فوری به استفاده از توالت

در شرایطی که این علائم ناخوشایند و ناراحت کننده هستند، آنها بدون ایجاد آسیب مشهود یا نشانه های بیماری در دستگاه گوارش رخ می دهند.

دلایل دقیق سندرم روده تحریک پذیر مشخص نیستند. احتمالا جمیعت میکروبی روده بزرگ، ناهنجاری ها در حرکت روده بزرگ یا تغییرات در چگونگی برقراری ارتباط بین مغز و روده بزرگ و همکاری این دو با یکدیگر می توانند در این زمینه نقش داشته باشند.

احتمال ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر در زنان نسبت مردان دو برابر بیشتر است و این شرایط در افراد زیر ۵۰ سال نیز شایع‌تر است. در شرایطی که استرس موجب سندرم روده تحریک پذیر نمی شود، اما ممکن است علائم ناخوشایند آن را تشدید کند.

از آنجایی که علائم می توانند به طور مکرر تغییر کنند، تشخیص سندرم روده تحریک پذیر می تواند دشوار باشد. افزون بر این، هیچ آزمایشی برای تشخیص سندرم روده تحریک پذیر وجود ندارد. تشخیص این بیماری زمانی صورت می گیرد که علائم این بیماری ادامه داشته و احتمال ابتلا به اختلالات گوارشی دیگر رد شود.

گزینه های درمان سندرم روده تحریک پذیر

درمان برای سندرم روده تحریک پذیر به طور معمول شامل داروها و تغییرات سبک زندگی و غذایی می شود.

کاهش مصرف غذاهای FODMAP بالا، نوعی کربوهیدرات که اغلب با علائم گوارشی پیوند خورده است، گاهی اوقات می تواند مفید باشد. مصرف فیبر بیشتر و پرهیز از گلوتن از تاکتیک های مفید دیگر هستند. تغییرات سبک زندگی مانند ورزش کردن، کاهش استرس، و خواب کافی ممکن است به تسکین علائم کمک کنند.

داروهایی که برای سندرم روده تحریک پذیر تجویز می شوند مقابله با علائم مانند اسهال، یبوست و شکم درد را هدف قرار می دهند.

سندرم روده تحریک پذیر در برابر بیماری التهابی روده

بیماری التهابی روده از شیوع کمتری نسبت به سندرم روده تحریک پذیر برخوردار است و نباید با آن اشتباه گرفته شود. بیماری التهابی روده شامل بیماری کرون و کولیت زخمی می شود که با التهاب مزمن در دستگاه گوارش مرتبط هستند. علائم بیماری التهابی روده شامل کاهش وزن، معده درد و اسهال می شوند و درمان آن به طور معمول از طریق مصرف داروها یا عمل جراحی انجام می شود.

یبوست

نیاز به دفع مدفوع در شرایطی که قادر به انجام این کار نیستید می تواند همراه با اختلالات گوارشی دیگر یا به خودی خود رخ دهد. در شرایطی که یبوست گاه و بیگاه شرایطی عادی است، یبوست مزمن می تواند نشانه ای از شرایطی نگران کننده‌تر باشد.

علائم یبوست

- دفع مدفوع کمتر از سه بار در یک هفته

- مدفوع سفت و سخت

- اعمال فشار برای دفع مدفوع

- احساس وجود انسداد در رکتوم که از دفع مدفوع جلوگیری می کند

- احساس ناتوانی در تخلیه کامل مدفوع از رکتوم

- نیاز به کمک برای تخلیه رکتوم مانند استفاده از دست برای اعمال فشار بر شکم یا استفاده از انگشت برای خارج کردن مدفوع از رکتوم

یبوست در صورت تجربه دو یا تعداد بیشتری از این علائم برای بیش از سه ماه مزمن در نظر گرفته می شود.

گزینه های درمان یبوست

یبوست مزمن باید زیر نظر یک پزشک درمان شود. یبوست گاه و بیگاه نیز با استفاده از مسهل های بدون نسخه و اقدامات غذایی مانند افزایش مصرف فیبر و آب قابل درمان است.