موسویان:ترکیه حاضر به معامله نشد،قطر انتقام گرفت
دعواهای سیاسی در سطح بین الملل بر سر پرونده خاشقجی بالا گرفته است. اعضای کنگره آمریکا خواهان تنبیه عربستان هستند. اتحادیه اروپا خواستار تحقیقات حدی شده و در نهایت ترکیه که موی دماغ سعودیها شده؛ در همین حال واکنش برخی اعراب و جمهوری اسلامی در این دعوای سیاسی قابل توجه است. با دکتر سیدحسین موسویان کارشناس ارشد مسائل بین الملل، محقق و استاد دانشگاه پرینتستون آمریکا درباره آینده روابط آمریکا و عربستان و دیگر مسائل گفتگو کرده ایم که از نظر می‌گذرانید:
تحلیل شما از مرگ خاشقچی چیست؟ برخی معتقدند که این اتفاق سهوی نبوده بلکه نقشه ای بوده برای تخریب چهره حکومت سعودی؟
فرضیه درستی نیست. رسانه ها و شخصیت های معتبر آمریکا و اروپا تردید ندارند که تیم کماندو عملیات توسط شخص بن سلمان تعیین و عازم شده بود. منتهی اینکه دستور قتل نیز از قبل صادر شده باشد، مشخص نیست. چون یک احتمال وجود دارد که مأموریت تیم عملیات ربودن خاشقجی بوده اما او مقاومت کرده و درگیری بوجود آمده که به منجر به مرگ او شده باشد. در اینصورت تیم عملیات دستپاچه شده با هماهنگی یا بدون هماهنگی، جنازه را قطعه قطعه، سربه نیست نموده و سریعا استانبول را ترک کرده اند.
رفتار و دستپاچگی عربستان نسبت به این موضوع چگونه ارزیابی میکنید؟
تأیید کشته شدن خاشقجی سه علت مهم داشت:
اول: اینکه دولت ترکیه اطلاعات کلیدی قتل را داشت و حاضر به معامله نشد چون حیثیت و اعتبار سیاسی و امنیتی حاکمیت ترکیه شدیدا لطمه میخورد.
دوم: واشینگتن پست آمریکا عزم راسخ در افشای قتل داشت و توانست رسانه های بزرگ آمریکا مثل نیویورک تایمز و سی ان ان را کاملا همراه کند.
سوم: سازمان اطلاعات و امنیت ترکیه، اطلاعات قتل را قطره چکانی در اختیار شبکه الجزیره قطر و برخی از رسانه های ترکیه گذاشت. شبکه الجزیره هم به طور فوق العاده حرفه ای نقش محوری در برآشفتن افکار عمومی جهان علیه عربستان ایفاء کرد. با استفاده از این فرصت، در واقع قطر انتقام سختی از عربستان و شخص بن سلمان گرفت.
این سه محور آنچنان فشاری به کاخ سفید آورد که مجبور شد پمپئو را عازم ریاض نموده تا به حکومت عربستان بگوید که باید مرگ خاشقجی را تایید وعده ای مجازات شوند.
پیش بینی شما از اینده روابط آمریکا و عربستان چیست؟ آیا آمریکا می تواند عربستان را تحریم کند؟
روابط آمریکا و عربستان لطمه خورده اما فدای قتل خاشقجی نخواهد شد. اگر واشینگتن مجبور شود، در یک پروسه زمانی، بن سلمان را هم قربانی خواهد کرد اما زمام اداره عربستان را رها نخواهد کرد.
نقش ترکیه را چه طور ارزیابی میکنید؟ آیا اردوغان در حال معامله گری است؟ آیا امریکا ترکیه را جلو انداخته است که این قائله را جمع کند؟
اردوغان برعکس موارد قبلی، در این مورد ماهرانه عمل کرده است. او از عربستان، بن سلمان و کاخ سفید ترامپ خشمگین بود که از این فرصت استفاده و هردو را تنبیه کرد. اما از این مرحله به بعد، بخش حساس‌تر ماجرا در پیش است. آنکارا اطلاعات لازم در مورد دخالت محمد بن سلمان در ماجرا را دارد. اگر مثل مرحله قبل غیررسمی افشاء کند، واشینگتن راهی به جز تغییر محمد بن سلمان نخواهد داشت. اگر هم بخواهد معامله کند، میتواند امتیازات بزرگی بگیرد.
واکنش های بین المللی خصوصا اعراب را چه طور تحلیل می کنید و همین طور سکوت برخی کشورهای عربی؟
جهان عرب یک جهان مرده و بی خاصیت است و توقعی نباید داشت. بسیاری از کشورهای عربی در مقابل تعیین بیت المقدس به عنوان پایتخت اسراییل نه تنها هیچ نقش بازدارنده نداشتند بلکه پشت پرده هم با تل آویو هم ساختند.
آیا این وضعیت نفعی برای ایران دارد؟ ایران چگونه میتواند از این فضای سیاسی بهره ببرد؟ کما اینکه روسیه در این فضا دست به کار شده که سعودی را به سمت خود بکشاند. به طور کلی تحلیل شما از واکنش ایران به این مساله چیست؟
ایران واکنش پخته ای داشت. اگر ایران به میدان می آمد، تبلیغات غرب از ریاض به سمت تهران هدایت شده بود. رسانه های غربی کلیه مواردی از دهه های گذشته که به جمهوری اسلامی نسبت داده بودند، همه را زنده می‌کردند . الان هم لابی اسراییل در آمریکا به شدت فعال شده تا ترمز فشار بیش‌تر واشینگتن به عربستان را بکشند آنهم با استفاده از بهانه ایران و اینکه تهران سود فشار بیش‌تر به عربستان را خواهد برد. به نظرم سرنوشت بن سلمان دست واشینگتن است و تهران و مسکو سهمی نداشته و نخواهند توانست داشته باشند.
در نهایت پیش بینی شما از این جنجال بین المللی بر سریک قتل چیست؟ به چه سبب این قائله پایان می یابد؟!
اولا یک قتل تنها نیست. بی تدبیری‌های قبلی محمد بن سلمان همچون مورد حمله به یمن، گروگانگیری حریری، ایجاد غائله قطر و دستگیری دهها شاهزاده به نام سعودی، قبلا در لیاقت او برای پادشاهی عربستان تردید جدی ایجاد کرده بود. قتل جمال خاشقجی کبریتی به انبار باروت بود. بویژه اینکه ستون نویس واشینگتن پست از بانفوذترین رسانه‌ای امریکا و جهان بود و نحوه و مکان قتل او هم شوک آور بود. لذا رسانه های بزرگی در امریکا و جهان برای ساقط کردن محمد بن سلمان بسیج شده اند در حالیکه منافع ملی امریکا ایجاب می‌کند که عربستان را متحد در اختیار حفظ کند. لذا ماجرا بسیار پیچیده شده است. به نظر می‌رسد حداکثر ممکن است ماجرا به تغییر محمد بن سلمان ختم شود و نه بیش‌تر. اگر فشاری هم از آمریکا و اروپا علیه عربستان وارد شود، سقف آن تغییر محمد بن سلمان است.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
ارسال نظر