چگونه می‌توان در کاخ سفید دیکتاتور شد؟
آسیب‌پذیری دموکراسی آمریکایی
آمریکایی‌ها مشاهده می‌کنند رهبرانشان سلامت دموکراسی در این کشور را زیرسوال می‌برند و هموطنانشان مسیر انتقال قدرت از یک دولت به دولت بعدی را مسدود می‌کنند. آنها حق دارند بپرسند که نظام حاکمیتی کشورشان چگونه آنها را در برابر امواج تمایلات استبدادی رو به گسترش در جهان محافظت می‌کند. پاسخ آن است که اگر آمریکایی‌هایی فکر می‌کنند قانون اساسی می‌تواند به تنهایی از نظام جمهوری کشورشان صیانت کند، باید گفت که بیش از حد خوش‌بین هستند. حفظ دموکراسی امروز مثل همیشه، به شجاعت و اراده مردمان بی‌شمار در سراسر آمریکا وابسته است؛ به‌ویژه کسانی که مسوول تدوین قانون و نظارت بر اجرای آن هستند. نظم مبتنی بر قانون اساسی آسیب‌پذیر است. یک دیکتاتور بالقوه می‌تواند با اقداماتی که نص صریح قانون اساسی را نقض نمی‌کند، شروع کند و از راه‌های گریز قانونی سوء‌استفاده کند.
طبق قانون، رئیس‌جمهور در شرایط اضطراری می‌تواند تدابیر ویژه‌ای اتخاذ کند. به‌عنوان مثال، او می‌تواند ارتش را برای مقابله با شورش به‌کار گیرد. با اعلام شرایط اضطراری، رئیس‌جمهور بیش از صد مورد اختیارات ویژه به‌دست می‌آورد و حتی می‌تواند حساب‌های بانکی را مسدود و اینترنت را قطع کند. او می‌تواند تصمیم بگیرد که چه شرایطی «اضطراری» خوانده شود. البته کنگره می‌تواند هر ۶ماه لغو شرایط اضطراری را بررسی کند؛ اما تاکنون چنین کاری را نکرده است. خطر روی آوردن یک رئیس‌جمهور به «هراس‌افکنی» وجود دارد و یک شرایط اضطراری واقعی یا ساختگی می‌تواند به ابزار دست یک رئیس‌جمهور مستبد تبدیل شود. حتی رئیس‌جمهوران بزرگ آمریکا نیز وقتی احساس کرده‌اند که «پروژه آمریکایی» در خطر است، از اختیارات خارج از قانون اساسی استفاده کرده‌اند.
خبر خوب
درسی که می‌توان گرفت آن است که آنچه مانند سایر دموکراسی‌ها، از «پروژه آمریکایی» محافظت می‌کند، نه متن قانون بلکه ارزش‌های شهروندان، قضات و کارگزاران دولتی است و خبر خوب اینکه حتی سرسخت‌ترین مستبدان بالقوه نیز کار بسیار دشواری برای غلبه بر اراده این افراد دارند. ارتش یکی از سالم‌ترین نهادهای آمریکا است و از افرادی متعهد به سوگند خود به قانون اساسی تشکیل شده است. ایالت‌ها قدرت و ثروت زیادی برای پیشبرد امور خود در اختیار دارند. اکثر نیروهای پلیس برای ایالت‌ها و مقامات محلی کار می‌کنند و نه رئیس‌جمهور. رسانه‌ها با وجود تمایلات حزبی، به استقلال خود افتخار می‌کنند. آمریکایی‌ها به حق از تضعیف هنجارها افسوس می‌خورند. دونالد ترامپ مشخص کرده است که درصورت پیروزی مجدد، هنجارهای بیشتری را نقض خواهد کرد.
با این وجود، هر رئیس‌جمهور مستبدی مجبور خواهد بود که بر استقلال دادگاه‌ها فائق آید و هر قانون‌شکن بالقوه با مقاوت دادستان‌های حرفه‌ای و صداقت هیات‌های منصفه مهار خواهد شد. هرکدام از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری سال جاری آمریکا دیگری را به تلاش برای تخریب دموکراسی متهم می‌کند. اما مشخص است که بایدن فردی نهادگرا است و به رویه‌های دیرینه سیاست احترام می‌گذارد. ترامپ متفاوت است و امتناع او از پذیرش نتیجه انتخابات قبل منجر به حمله به کنگره در ژانویه۲۰۲۱ شد. البته با توجه به شخصیت پریشان و مسوولیت‌گریز ترامپ، حتی اگر بخواهد، نمی‌تواند به یک دیکتاتور جدی تبدیل شود. خطر بزرگ‌تر آن است که تلاش او برای تحقیر هنجارها و نهادها، اعتماد آمریکایی‌ها به حاکمیت را بیش از پیش تضعیف کند و این دغدغه بااهمیت است؛ زیرا آینده «پروژه آمریکایی» به مردم این کشور بستگی خواهد داشت.
