راز حمایت دوبلین از فلسطین چیست؟
آواز همدردی با غزه با تکنوازی ایرلند
در ایرلند، حمایت از غیرنظامیان فلسطینی عمیق است. بسیاری آن را دارای ریشه در آنچه بهعنوان تاریخ مشترک استعمار بریتانیا و فلسطین میخوانند، میدانند؛ یعنی تجربه یک درگیری به ظاهر لاینحل و آسیبزا که درباره ایرلند با توافق «جمعه خوب ۱۹۹۸» به پایان رسید. از زمان حملات حماس به اسرائیل در ۷اکتبر که به گفته مقامات اسرائیلی منجر به کشته شدن حدود ۱۲۰۰ نفر شد و متعاقب آن بمباران غزه، ایرلند به دلیل موضع خود در قبال درگیری فلسطین و اسرائیل، در اروپا بهعنوان چیزی دور از ذهن ظاهر شده است. درحالیکه در اروپا حمله حماس را محکوم کردند، قانونگذاران در سراسر طیف سیاسی ایرلند از اولین کسانی بودند که در اروپا خواستار حمایت از غیرنظامیان فلسطینی شدند و مقیاس پاسخ اسرائیل را محکوم کردند که بیش از ۱۵هزار شهید برجای گذاشته است.
به گفته مقامات بهداشتی غزه، میزان تلفات در قرن بیستویکم کمسابقه است. ماه گذشته، لئو وارادکار، نخستوزیر ایرلند گفت که او قویا معتقد است که اسرائیل حق دفاع از خود را دارد؛ اما آنچه در غزه رخ میدهد «شبیه چیزی است که به انتقام نزدیک است.» مایکل دی.هیگینز، رئیسجمهوری ایرلند که پست او بهعنوان رئیس دولت فراتر از منازعات سیاسی در نظر گرفته میشود، حمله حماس را محکوم کرد؛ اما گفت که حملات اسرائیل که منجر به کشته شدن غیرنظامیان شد، تهدیدی برای در همپاشیدن توافقهای حقوق بشری است. این دیدگاهها در ایرلند جریان اصلی هستند. در یک نظرسنجی که ماه گذشته منتشر شد، حدود ۷۱درصد از پاسخدهندگان واکنش اسرائیل را «شدیدا بیتناسب» طبقهبندی کردند. به همین منظور دهها هزار نفر در تظاهرات هفتگی برای پایان دادن به حملات اسرائیل به غزه شرکت کردند.
جین اولمایر، استاد تاریخ در کالج ترینیتی دوبلین و نویسنده کتاب «ساخت امپراتوری: ایرلند، امپریالیسم و دنیای اولیه مدرن» گفت: «این شرایط در کشور قطعا ناشی از این مساله است که ایرلند زمانی مستعمره بریتانیا بوده و بیتردید نحوه تعامل مردم ایرلند با دوران پسااستعماری را شکل داده است.» او افزود که این سابقه و تاریخ، ایرلند را از تعدادی دیگر از کشورهای اروپای غربی متمایز میکند که بسیاری از آنها خود قدرتهای امپریالیستی بودند؛ درحالیکه ایرلند زمینه مشترک با فلسطینیها دارد. پس از شکست امپراتوری عثمانی در جنگ جهانی اول، کنترل اداری بر منطقهای که در آن زمان فلسطین نامیده میشد، به بریتانیا واگذار شد.
وزیر امور خارجه بریتانیا در آن زمان، آرتور جیمز بالفور - که قبلا وزیر ارشد بریتانیا در امور ایرلند بود و به سرکوب گاه بیرحمانهاش درباره خواستههای ایرلند برای استقلال شهرت داشت - حمایت کشورش را در بیانیه بالفور در سال۱۹۱۷ از «تاسیس یک خانه ملی برای یهود در فلسطین» اعلام کرده بود. چند سال بعد، بریتانیا به بخشهای بسیاری از جزیره ایرلند استقلال داد، اما شش کانتی را که هنوز ایرلند شمالی را تشکیل میدهند و بخشی از بریتانیا باقی میمانند، حفظ کرد.
دکتر «اولمایر» میگوید: «این قانون الگوی تقسیم را در دیگر مستعمرات سابق بریتانیا، از جمله هند و پاکستان در سال۱۹۴۷ و اسرائیل و فلسطین در سال بعد فراهم کرد.» مقامات انگلیسی شباهتهای خود را بین ایرلندیها و فلسطینیها اینگونه ترسیم کردهاند. رونالد استورس که از سال۱۹۱۷ تا ۱۹۲۶ فرماندار بیتالمقدس بود، در خاطرات خود نوشت که اگر تعداد کافی یهودی به فلسطین نقل مکان کنند، میتواند «برای انگلیس یک «الستر یهودی کوچک وفادار» تشکیل دهد؛ آن هم در جایی که عربگرایی قوت زیادی دارد و بالقوه همه دشمن بریتانیا هستند.
الستر به مهاجران انگلیسی اشاره دارد که به ایرلند شمالی در جایی که به «مزرعه الستر» معروف بود، فرستاده میشدند. موریس کوهن، رئیس شورای نمایندگان یهودیان ایرلند در مصاحبهای گفت که احساسات عمومی در ایرلند در ابتدا اینگونه بود که از تلاشهای یهودیان برای تاسیس اسرائیل و مبارزه با حکومت بریتانیا حمایت میکرد؛ واقعیتی که به گفته او اغلب در دوران مدرن ایرلند نادیده گرفته میشود. او مدعی بود که از اسرائیلیها در ایرلند حمایت میشد؛ اما تصریح میکند که با وجود افزایش انتقادها از گسترش شهرکسازی توسط اسرائیل و جابهجایی جوامع فلسطینی، این حمایت بعدا به سمت آرمان فلسطین تغییر کرد. بر اساس آمار سال۲۰۲۳، ایرلند از مجموع ۵.۳میلیون نفر جمعیت یهودی، حدود ۲۷۰۰نفر جمعیت دارد.
کوهن گفت درحالیکه از زمان شروع درگیری حماس و اسرائیل، لفاظیهای یهودیستیزانه در فضای مجازی افزایش یافته است، اما تبدیل به خشونتهای بزرگ در ایرلند نشده است. علاوه بر این، اگرچه او ابراز تاسف کرد که گفتوگو درباره درگیری کنونی عمق و ظرافت خود را از دست داده است، اما گفت که رهبران همه احزاب سیاسی کشور به او اطمینان دادهاند که «یهودستیزی وجود نخواهد داشت.» با این حال، حتی در شرایطی که ایرلند، مانند بقیه اروپا، برای دههها طرفدار راهحل دو کشوری برای مناقشه اسرائیل و فلسطین بوده و با رهبران هر دو طرف در تماس بوده است، روابط آنها با اسرائیل در هفتههای پس از ۷اکتبر تیرهتر شده است.
روز یکشنبه، اسرائیل سفیر ایرلند را برای توبیخ بهدلیل پست در شبکه اجتماعی ایکس احضار کرد که در آن وی آزادی یک اسیر جوان اسرائیلی-ایرلندی را بهعنوان «کودکی بیگناه که گم شده بود، اکنون پیدا شده است»، توصیف کرده بود. الی کوهن، وزیر خارجه اسرائیل، در ایکس نوشت که نخستوزیر ایرلند بهدنبال پنهان کردن حقیقت درباره حماس است و «قطبنمای اخلاقی» خود را از دست داده است. بسیاری از مفسران ایرلندی اشاره کردند که زبان ورادکار استعاری است و اشارات کتاب مقدس به گمشدن و پیدا شدن را تکرار کرده است. ایزاک هرتزوگ، رئیس اسرائیل، که پدربزرگش خاخام اعظم ایرلند بود، در مصاحبهای با شبکه تلویزیونی عمومی ایرلند در روز چهارشنبه گفت که با انتقاد وزیر امور خارجه اسرائیل از ورادکار مخالف است، اما همچنین آنچه را که او آن را «بیتفاوتی ایرلند به درد متحمل شده به اسرائیلیها» خواند، زیر سوال برد.