حماس و اسرائیل زیر بار«آتشبس» نرفتند
مخالفت بایدن با اشغال غزه
«حمزه محمد»، «عصید صدیقی» و دیگران هم در گزارش خود برای الجزیره که پیوسته به روزرسانی میشد نوشتند حماس و اسرائیل «آتشبس» در جنوب غزه را پس از آن رد کردند که برخی منابع مصری از چنین معاملهای خبر داده بودند. دفتر نتانیاهو اعلام کرد که «آتشبسی در کار نیست، بلکه یک توافق بشردوستانه برای خروج اتباع خارجی از غزه صورت گرفته است.» با این حال، بیش از هزار فلسطینی زیر آوارهای ناشی از تخریب خانهها بهدلیل حملات موشکی اسرائیل ناپدید شدهاند.
مقامهای حقوق بشری سازمان ملل هم هشدار دادند که بیمارستانهای غزه کمتر از ۲۴ساعت سوخت دارند. گزارشگران الجزیره در بخش دیگری نوشتند که سخنگوی ارشد ارتش اسرائیل میگوید که تصمیم برای تخلیه ۲۸روستا در مرز لبنان برای کاهش ریسک تلفات در میان غیرنظامیان اسرائیلی اتخاذ شده است و در عین حال به ارتش اجازه میدهد که «آزادی تهاجمی گستردهتری در صورت لزوم داشته باشد.» این سخنگو افزود: «ما همواره وضعیت را ارزیابی میکنیم و خطر نمیکنیم.» وی افزود: «اگرحزبالله دست به اشتباه بزند و توان ما را بسنجد، واکنش ما مرگبار خواهد بود.»
«آنوشکا پاتیل» در گزارش ۱۵اکتبر برای نیویورکتایمز نوشت، رئیس آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد که مستقر در غزه است، میگوید دیگر نمیتواند به مردم غزه کمک کند مگر اینکه اجازه ورود به این منطقه محاصرهشده داده شود. این سخن در حالی بیان شد که اسرائیل دفتر این نهاد سازمان ملل را هدف موشک قرار داد و به تلی از خاک تبدیل کرد. «کارون دمیرجیان» هم در گزارش ۱۵اکتبر در نیویورک تایمز نوشت، با توجه به تداوم جنگ غزه، آمریکا گامی برای کاهش شدت جنگ برنداشته است. در عوض، دولت بایدن به کنگره فشار میآورد تا بسته کمکهای اضطراری را برای حمایت از اوکراین و اسرائیل تصویب کند. این در حالی است که «پیتر بیکر» هم در گزارش دیگری نوشت که رژیم صهیونیستی رئیسجمهور آمریکا را به اسرائیل دعوت کرده اما بایدن هنوز خبر قطعی پذیرش را تایید نکرده است.
وی در بخش دیگری ازگزارش خود افزود که با تشدید حملات اسرائیل در غزه، بسیاری از دموکراتها خواستار کریدورهای بشردوستانه و محافظت از غیرنظامیان فلسطینی شدند. این در حالی است که جمهوریخواهان بر این باورند که اسرائیل باید در هرجا که میتواند بدون هیچ محدودیتی به دنبال حماس برود. گزارشگران نیویورکتایمز در بخش دیگری از گزارش خود افزودند «یوسف الهندی»، پزشکی که با وزارت بهداشت فلسطین در غزه کار میکند میگوید، طی دوشنبه تا سهشنبه یعنی زمانی که اسرائیل دستور تخلیه شمال غزه را داد و مردم کرور کرور به سوی جنوب غزه حرکت کردند، جنگندههای اسرائیلی شهروندان را هدف قرار میدادند. به گفته او ۳۰فلسطینی در هنگام حرکت به سوی جنوب به شهادت رسیدند.
وزارت بهداشت فلسطین هم تعداد شهدای فلسطینی را۷۰نفر اعلام کرد. به نوشته این گزارشگران، بخشهای زیادی از شمال غزه ویران شد از جمله بیت حانون، شاتی، اردوگاه آوارگان جبالیه و غیره. «مارک اُوِن جونز» هم در گزارش ۱۶اکتبر در الجزیره به ابعاد دیگری از جنگ غزه پرداخت و نوشت چرا این قدر اخبار ضد فلسطینی از هند به گوش میرسد؟ وی مینویسد با آغاز جنگ غزه، اطلاعات گمراهکنندهای در فضای مجازی با لحن ضد فلسطینی منتشر شد و دامنه آن گسترش یافت. به نوشته این گزارشگر، یکی از جاهایی که اخبار گمراهکننده و ضد فلسطینی از آن فراوان به گوش میرسد، هندوستان است.
«BOOM» بهعنوان یکی از سرویسهای «حقیقتیاب» مجازی که در هند بسیار شناخته شده است، تعدادی از کاربران هندی را در شبکه «ایکس» (توئیتر سابق) یافت که به چنین اخباری در فضای مجازی دامن میزنند. این «نفرتپراکنان» آنلاین همواره دیدگاه منفی از فلسطین را برجسته میکنند. به گفته «بوم» آنها احتمالا مدافع اسرائیل هستند. آنها با تبلیغات منفی در فضای مجازی در هند میخواهند فلسطینیان را اساسا بنیادگرا و بربر معرفی کنند. برخی از فیلمهایی که آنها در هند به اشتراک گذاشته تا ۶میلیون بازدیدکننده داشته است.
الجزیره در گزارش دیگری به این پرسش پرداخته که طی ۱۱روزی که (تا امروز سهشنبه ۲۵مهرماه) از جنگ غزه و بمباران اسرائیل میگذرد چه کشورهایی به انتقاد از اسرائیل پرداخته و خواستار آتشبس شدهاند. در این گزارش به کشورهای زیر اشاره شده است: الجزایر، آفریقای جنوبی، بلیز، برزیل، کلمبیا، کوبا، اندونزی، عراق، ایران، ایرلند، کویت، مراکش، مالزی، مالدیو، نروژ، عمان، قطر، روسیه، سوریه، آفریقای جنوبی و ونزوئلا. این کشورها خواستار «مداخله فوری بینالمللی برای حمایت از مردم فلسطین» شدند، برخی «خواستار آتش بس فوری» شدند، برخی خواستار «خصومت نظامی و بازگشت به میز مذاکرات» شدند و برخی هم اسرائیل را به «پاسخی فراتر از حد انتظار» متهم کردند.
آیا آمریکا به منطقه بازمیگردد؟
«مروان بشاره»، استاد سابق دانشگاه آمریکایی فرانسه و تحلیلگر ارشد الجزیره، در یادداشتی در ۱۶اکتبر نوشت؛ درحالیکه اسرائیل نسلکشی را علیه مردم فلسطین در غزه آغاز کرده، ایالات متحده به نقش پلیس منطقهای در خاورمیانه بازگشته است. دولت بایدن به بازیگران منطقهای درباره حمله به متحد اصلی خود هشدار داده و دو ناو هواپیمابر را برای حمایت از سخنان خود به منطقه گسیل کرده است. واشنگتن همچنین وزیر امور خارجه (آنتونی بلینکن) و وزیر دفاع (لوید آستین) را برای تقویت مواضع آمریکا به منطقه اعزام کرد. نمایندگان آمریکا در سخنان خود مقایسه حماس با داعش را به سطحی باورنکردنی رساندند تا بر شدت خشونت حملات ۷اکتبر (۱۵مهرماه) تاکید و روشن کنند که هیچ راهحل دیپلماتیکی برای این مساله غیر از راهحل نظامی وجود ندارد. قیاس حماس با داعش تا حد زیادی به اسرائیل کمک میکند تا «جنگی طولانی و دردناک» علیه غزه به راه بیندازد.
دولت بایدن درخواستهای اعراب برای کاهش تنش یا آتشبس را رد کرده است و این امر آمریکا را در جنایات جنگی کنونی و آینده اسرائیل همدست میکند. دولت بایدن همچنین از دولتهای عربی و تشکیلات خودگردان فلسطین خواسته که حماس را صریحا محکوم کنند. اکثر آنها به استثنای بحرین و امارات متحده عربی از این امر خودداری کردهاند. با این حال، فشار ایالات متحده توانست وزرای خارجه اتحادیه عرب را وادار کند تا پس از یک نشست اضطراری در قاهره، بیانیهای ضعیف منتشر کنند که برای اولینبار اقدامات فلسطینیها و اسرائیلیها را همزمان محکوم کرد و همزمان هدف قرار دادن غیرنظامیان از «هر دو طرف» را نفی کرد. در همین حال، هیچ یک از شش دولت عربی که «در صلح» با اسرائیل به سر میبرند حتی به خود زحمت فراخواندن سفیر یا توقف عادیسازی را ندادند، چه رسد به بستن سفارت.
اما احساسات عموم مردم عرب با مواضع دولتمردانشان متفاوت است. هرجا که اجازه تظاهرات داده شد، جمعیت به نشانه همبستگی با فلسطین، میدانها و خیابانها را پر کردند. برای سالها، نظرسنجیها یکی پس از دیگری حمایت گسترده اعراب از فلسطین را بهعنوان اصلیترین آرمان عربی و خصومت فزاینده با آمریکا را که بهعنوان نیروی سلطهگر بیثباتکننده در منطقه تلقی میشود، نشان داده است. در واقع، همافزایی آشکاری بین مبارزه فلسطینیها و عربها برای عدالت و آزادی وجود دارد. همانطور که الجزیره سرانجام در مقاله اخیر خود نتیجهگیری کرده است، «حمایت از فلسطینیها در مبارزه شان علیه اشغالگری اسرائیل از سوی بسیاری از اعراب و مسلمانان با مبارزهای گستردهتر علیه بیعدالتی و ظلم همراه است» اما دولت بایدن همچنان نسبت به این واقعیت کور است.
در طول یک هفته بمباران اسرائیل علیه ساکنان غزه، تقریبا هیچ اشارهای به وضعیت اسفناک فلسطینیها از سوی آمریکا نشده است. همانطور که اسرائیل درباره حمله زمینی قریبالوقوع هشدار داد و به ۱.۱میلیون فلسطینی ۲۴ساعت فرصت داد تا از شمال به قسمت جنوبی نوار غزه نقل مکان کنند، دولت بایدن فقط درخواستهای اسرائیل را برای تخلیه «ایمن» فلسطینیان از طریق ایجاد «کریدور بشردوستانه» تکرار کرد. اما برای فلسطینیهایی که مدتها از آسیب آوارگی رنج میبرند، «راهروی بشردوستانه» یک اصطلاح «اورولی» است که مخفف دور دیگری از پاکسازی قومی از طریق اسکان آوارگان فلسطینی در شهرهای چادری در سینای مصر است. از آنجا که این طرح فریبکارانه نتوانست در پایتختهای عربی مورد توجه قرار گیرد، بلینکن شروع به تلاش برای مستقر کردن فلسطینیها در نوار غزه کرد. او پیشنهاد کرد که آنها را به «مناطق امن» ویژه اعزام کنند، اختراع اورولی دیگری برای امکان اخراج آنها از خانههایشان. به زودی، رنج عظیمی که محاصره کامل اسرائیل ایجاد کرده است، صدها هزار نفر را به دنبال غذا و سرپناه به مرزها خواهد فرستاد و برای مصر چارهای جز پذیرش آنها باقی نمیگذارد.
عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهور مصر در مقابل رسانهها به وزیر خارجه آمریکا گفت که پاسخ نظامی اسرائیل فراتر از حق دفاع از خود است. وی هشدار داد که انحلال مساله فلسطین به هزینه کشورهای همسایه عواقبی در سراسر خاورمیانه خواهد داشت. به طرز عجیبی، ازآنجاکه ایالات متحده از اسرائیل حمایت بیقید و شرط میکند؛ اما هیچ نشانهای مبنی بر اینکه آمریکا از پایان بازی آگاه است، وجود ندارد. از این رو، جو بایدن در مصاحبهای از پیش ضبط شده به اسرائیلیها درباره «اشغال جدید غزه» توصیه کرد و هشدار داد که این یک «اشتباه بزرگ» خواهد بود. دولت بایدن به جای درخواست برای کاهش تنش و آتشبس، بیپروا راه را برای دومین «نکبه» فلسطینی - یا فاجعه- به نام سرکوب حماس هموار کرده است که همه اینها به بیثباتی منطقهای بیشتر منجر میشود.
پس از چندین دهه شکست پرهزینه ایالات متحده در خاورمیانه، چه در سطوح استراتژیک و چه در سطوح دیپلماتیک، شکست در جنگها و شکست در میانجیگری صلح، به نظر میرسد که ایالات متحده به هرج و مرج خاورمیانه معتاد است. با وجود تعهد بایدن به پایان دادن به جنگهای همیشگی، افزایش نیروی دریایی ایالات متحده خطر یک درگیری منطقهای دیگر را به دنبال داشته و ممکن است آمریکا را وارد جنگ دیگری در خاورمیانه میکند. اگر آمریکا قرار است (و باید) مستقیما در امور منطقه دخالت کند، بگذارید برای صلح و عدالت باشد، نه جنگ و نسلکشی و از غزه و فلسطین شروع هم شود.