پایان انتخابات در ترکیه
آکسارای به چه کسی می‌رسد؟
نامزدهای ریاست‌جمهوری برای پیروزی در این رقابت باید به بیش از ۵۰درصد آرا دست یابند؛ اما نتایج آخرین نظرسنجی‌ها حاکی از آن بود که رقابت به دور دوم کشیده می‌شود و در آن صورت، دو هفته بعد در ۲۸مه، دو نفر اصلی انتخابات به مصاف یکدیگر خواهند رفت و این بار هر نامزدی که بیشترین آرا را به‌دست آورد، کرسی ریاست جمهوری را در اختیار خواهد گرفت. پیش‌تر، نظرسنجی‌های پولیتیکو نشان می‌داد که انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه به دور دوم کشیده می‌شود و کلیچداراوغلو با ۵۱درصد رای می‌تواند اردوغان را با ۴۹درصد شکست دهد و به ریاست‌جمهوری برسد.
درخصوص انتخابات پارلمانی هم انتظار می‌رود یک پارلمان معلق و بلاتکلیف تشکیل شود. براساس نتایج نظرسنجی «کوندا» ائتلاف حاکم اردوغان با ۴۴درصد در انتخابات پارلمانی حمایت می‌شود و حمایت از ائتلاف اصلی اپوزیسیون ۹/ ۳۹درصد می‌شود. از این نظر ائتلاف اردوغان احتمالا پیشتاز خواهد بود و انتظار این است که حزب حامی کردها موسوم به دموکراتیک خلق‌ها که از کلیچداراوغلو حمایت می‌کند، نقش کلیدی را ایفا کند. تا ساعت۲۱ دیشب یکشنبه به وقت محلی، رادیوها و ارگان‌های خبری داخل ترکیه اجازه انتشار پیش‌بینی‌ها و اظهارنظرها درباره نتایج انتخابات را نداشتند و فقط اخبار و اطلاعیه‌هایی که از سوی کمیته مرکزی انتخابات درباره انتخابات منتشر می‌شد، اجازه پخش داشتند. رسانه‌ها از ساعت ۹شب به وقت محلی پخش گزارش‌های خودشان را آغاز کردند و نتایج غیررسمی از حدود نیمه شب به تدریج منتشر شد. تصویر واضح‌تری از انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی ترکیه در صبح امروز دوشنبه نمایان خواهد شد. با این حال انتشار نتایج رسمی از سوی شورای عالی انتخابات ترکیه ممکن است چندین روز به طول انجامد.
الجزیره در گزارش دیروز خود نوشت، در زمانی که ترکیه در آستانه ۱۰۰سالگی قرار دارد، اردوغان (رئیس‌جمهور مستقر) ۱۰۰سال آینده را «قرن ترکیه» نامیده است. انتخابات ۱۴مه را می‌توان با عباراتی مشابه به تصویر کشید: یا تمدید حکومت دو دهه‌ای اردوغان یا دولتی که متعهد بازگشت به سیستم پارلمانی از ریاست اجرایی فعلی است. بسیاری انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی را مهم‌ترین انتخابات از زمان برگزاری اولین انتخابات چند حزبی ترکیه در سال۱۹۵۰ (و همچنین در ۱۴مه) می‌دانند. این انتخابات در بحبوحه بحران در هزینه زندگی رخ می‌دهند. این در حالی است که تورم در ماه اکتبر به ۸۵ درصد رسید و زمین‌لرزه فوریه هم بیش از ۵۰هزار نفر را در کشور کشت. اردوغان که در سال۲۰۰۳ به قدرت رسید، چشم‌اندازی از توسعه بیشتر را ارائه می‌دهد و وعده می‌دهد که پیشرفت‌های ایجادشده از سوی حزب عدالت و توسعه را گسترش دهد. این دومین انتخابات ملی بر اساس سیستم ریاست‌جمهوری است که قدرت را در دستان اردوغان متمرکز کرده است.
رقیب اردوغان
الجزیره در بخش دیگر گزارش خود افزود: رقیب اصلی اپوزیسیون، کمال کلیچداراوغلو، با پرداختن به آنچه او سوءمدیریت اقتصادی می‌خواند، متعهد به دموکراسی‌سازی بیشتر و عقب‌نشینی از «حکومت تک نفره» اردوغان شده است. بولنت کوش‌اوغلو، معاون رئیس حزب جمهوری خلق به رهبری کلیچداراوغلو گفت: «شاید این مهم‌ترین انتخابات در تاریخ جمهوری ترکیه باشد.» وی افزود: «در جامعه نیز بیداری وجود دارد. با این بیداری، اگر در انتخابات موفق باشیم، جامعه به نقطه بسیار بهتری خواهد رسید.» روزا کواکچی کان، نماینده حزب عدالت و توسعه نیز بر اهمیت این انتخابات تاکید کرد و گفت: «این انتخابات بسیار مهم است؛ زیرا در حال حاضر، ما در جایی هستیم که بسیاری از پروژه‌های بسیار خوب در حال ارائه به عموم مردم هستند.» وی تصریح کرد: «برای ادامه این پروژه‌ها و ارائه پروژه‌های جدید به‌ویژه به جوانان، شبانه روز در تلاش هستیم تا برای چالش‌های جدیدتری که ممکن است پیش بیاید، راه‌حل‌هایی پیدا کنیم. بنابراین این یک انتخابات بسیار مهم از این منظر است.»
نظرسنجی‌ها چه می‌گوید؟
آخرین نظرسنجی‌ها نشان می‌داد که کلیچداراوغلو در رقابت‌های ریاست‌جمهوری از اردوغان جلوتر است؛ درصورتی‌که هیچ یک از سه نامزد از آستانه ۵۰درصد عبور نکنند، این رقابت دو هفته دیگر تکرار خواهد شد. در انتخابات پارلمانی اما پیش‌بینی‌ها این است که حزب عدالت و توسعه بزرگ‌ترین حزب در مجلس بزرگ ملی باشد. انتظار می‌رود که انصراف نامزد چهارم ریاست‌جمهوری -محرم اینجه از حزب میهن- در روز پنج‌شنبه به آرای بیشتری برای کلیچداراوغلو منجر شود. به نوشته الجزیره، حدود ۱۹۲هزار صندوق رای در ۸۷حوزه انتخاباتی بین ساعت ۸صبح تا ۵بعد از ظهر باز بودند.
هر یک از ۸۱استان ترکیه به غیر از ازمیر، بورسا، استانبول و آنکارا که به دو یا سه منطقه رایگیری تقسیم شده‌اند، به عنوان یک حوزه انتخابیه به حساب می‌آیند. بر اساس این گزارش، در سراسر کشور، ۷/ ۶۰میلیون نفر واجد شرایط رای دادن هستند. حدود ۸/ ۱میلیون شهروند ترکیه که در خارج از کشور زندگی می‌کنند، در حال حاضر در ۷۳کشور یا در دروازه‌های مرزی رای خود را به صندوق انداخته‌اند. در این انتخابات، رئیس‌جمهور و ۶۰۰نماینده پارلمان به مدت پنج سال منصوب خواهند شد. نمایندگان مجلس بر اساس نمایندگی نسبی از فهرست احزاب انتخاب می‌شوند.
ائتلاف‌های سیاسی
احزاب سیاسی -۲۴حزب در انتخابات رقابت می‌کنند- به‌طور کلی ائتلاف‌هایی را برای نامزدی تشکیل دادند. این به احزاب کوچک‌تری که زیر آستانه ۷درصد رای ملی قرار دارند، اجازه می‌دهد تا وارد پارلمان شوند. حزب عدالت و توسعه با حزب حرکت ملی (جنبش ناسیونالیست، MHP) و حزب «وحدت بزرگ» از جناح راست افراطی، به علاوه حزب محافظه‌کار «رفاه جدید»، برای تشکیل «ائتلاف خلق» متحد شده است. حزب «جمهوری خلق» (CHP) به رهبری کلیچداراوغلو بزرگ‌ترین حزب در «ائتلاف ملت» است که شامل حزب ملی گرای «خوب» (Good Party)، حزب محافظه‌کار «سعادت»، حزب «دموکرات» راست میانه و دو حزب از سوی وزرای سابق اردوغان می‌شود: حزب «دموکراسی و پیشرفت»، و حزب «آینده».
حزب «دموکراتیک خلق» (HDP) حامی کردها - که به‌دلیل یک پرونده قضایی (که تهدیدی است بر تعطیلی آن) نامزدهای خود را زیر بیرق حزب «چپ سبز» (YSP) معرفی می‌کند - حزب اصلی در ائتلاف «کارگر و آزادی» همراه با حزب «کارگران ترکیه» (TIP) و چندین گروه کوچک‌تر چپ است. این مجموعه نامزدی کلیچداراوغلو را تایید کرده است. دو ائتلاف دیگر - ائتلاف راست‌گرای «آتا» و «اتحادیه سوسیالیست نیروها» - نیز نامزدهای خود را معرفی کردند.
روند رایگیری
رای‌دهندگانی که وارد حوزه‌های رایگیری می‌شدند دو برگه رای داشتند: در یکی اردوغان، کلیچداراوغلو یا اوگان را برای ریاست انتخاب می‌کنند؛ در دیگری یک حزب سیاسی را در یک برگه رای جداگانه برای پارلمان انتخاب می‌کنند. هر دو برگه رای قبل از انداخته شدن در صندوق رای در یک پاکت قرار می‌گیرند. آرا در پایان روز در مراکز اخذ رای شمارش و گزارشی به دفتر محلی هیات عالی انتخابات (YSK) ارسال می‌شود. ابتدا آرای ریاست‌جمهوری جمع‌آوری می‌شود و باید نشانه روشنی از نتیجه انتخابات تا اواخر یکشنبه وجود داشته باشد. روند انتخابات از نزدیک توسط ناظران داوطلب مانند داوطلبان گروه داوطلب «رای و فراتر از آن» (Oy ve Otesi) و همچنین نمایندگان احزاب نظارت می شود و مشارکت معمولا بالا است: در سال۲۰۱۸ میزان مشارکت ۸۷درصد گزارش شد.
ناظران رسمی یک نسخه از گزارش رایگیری از مرکز رای گیری را نزد خود نگه می‌دارند و نیروهای حزبی آن را ارسال می‌کنند و به احزاب سیاسی اجازه می‌دهند تا آمار خود را از آرای سراسری حفظ کنند. حزب CHP می‌گوید که نزدیک به ۵۶۴هزار داوطلب را برای نظارت بر نظرسنجی‌ها استخدام کرده است. در ۱۱ استان آسیب‌دیده از زلزله مرگبار فوریه، «شورای انتخابات» شعبه‌های رای گیری را در اطراف پناهگاه های موقت برای بازماندگان ایجاد کرده است. با این حال، هنوز مشخص نیست که از میان صدها هزار رای‌دهنده‌ای که منطقه زلزله‌زده را ترک کرده‌اند، چه تعداد برای انتخابات باز خواهند گشت.
سازمان ملل تخمین می‌زند که حدود سه‌میلیون نفر این منطقه فاجعه‌بار را طی هفته‌های پس از وقوع زمین‌لرزه ترک کردند که عمدتا به مناطق دیگر ترکیه رفتند. شورای انتخابات می‌گوید که تنها ۱۳۳هزار رای‌دهنده از منطقه زلزله‌زده رای خود را به آدرس‌های جدید منتقل کرده‌اند. «برک اسن» استادیار علوم سیاسی در دانشگاه سابانچی استانبول گفت: «ناشناخته‌های زیادی وجود دارد که تنها در روز انتخابات آشکار می‌شوند. ما اطلاعات دقیقی درباره اینکه چه تعداد از منطقه زلزله‌زده خارج شده‌اند، نداریم. اگر در محل سکونت جدید خود ثبت‌نام نکردند، باید در روز انتخابات به‌صورت فیزیکی به منطقه زلزله‌زده بازگردند و این واقعا امکان‌پذیر نیست.»
ممنوعیت‌های انتخاباتی
روزنامه حریت گزارش داد که رای‌دهندگان ترک از به همراه داشتن تلفن همراه و دوربین در مراکز اخذ رای و صندوق‌های رایگیری منع شده بودند. این روزنامه نوشت: «به رای‌دهندگان توضیح داده شد که ورود به مراکز رایگیری با وسایل عکاسی یا ارتباطی مانند تلفن همراه و دوربین عکاسی و فیلمبرداری ممنوع است و نقض این ممنوعیت مستلزم جریمه مالی است و اگر این وسایل نزد رای‌دهنده باشد، پس از پایان مراحل رایگیری در آخر روز آزاد و بازیابی می‌شوند.» همچنین رای‌دهنده نمی‌تواند در پاکت چیزی جز برگه‌های رای‌دهی بگذارد، در غیر این صورت رای او باطل می‌شود و پس از اینکه برگه‌ها در اختیار رای‌دهنده قرار گرفت، نمی‌توان به اشتباه یا به هر دلیل دیگر کارت رای جدیدی به او داد. اوراق رای انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمان در یک پاکت قرار می‌گیرد.
این روزنامه افزود: «هیچ‌کس جز خود رای‌دهنده نمی‌تواند وارد اتاق رایگیری شود. هیچ‌کس در حین رای گیری فرد دیگری را کمک نمی‌کند. رای‌دهنده به‌طور مستقل رای می‌دهد. اگر رای‌دهنده‌ای بی‌سواد، سوالی داشته باشد، رئیس شعبه رای گیری به علائم روی برگه رای اینکه متعلق به کدام حزب سیاسی یا نامزد مستقل است، اشاره می‌کند.» همچنین شبکه تی‌آرتی گزارش داد، در چارچوب ممنوعیت‌های انتخاباتی، فروش مشروبات الکلی از ساعت ۶ الی ۲۴دیروز یکشنبه و سرو مشروبات الکلی در اماکن عمومی ممنوع است. اماکن تفریحی نیز در طول دوره رایگیری بسته خواهد بود. بعد از ساعت۱۸ دیروز مراسم عروسی با رعایت ممنوعیت‌های انتخاباتی و قوانین مشخص‌شده برگزار شد.
