همزمان با انقلاب در استراتژی ناتو اتفاق افتاد
پوتین در خط مقدم جنگ
مسکو زمان انجام این دیدار را مشخص نکرده بود؛ اما به گفته کرملین، پوتین سربازان را برای تعطیلات عید پاک ارتدوکس در روز یکشنبه مورد تشویق قرار داد. در این سفر سرگئی کی شویگو وزیر دفاع یا والری وی.گراسیموف، رئیس ستاد کل ارتش او را همراهی نکردند. پوتین در سخنان افتتاحیه خود به فرماندهان گفت: «برای من مهم بود که به نظرات شما را درباره وضعیت فعلی گوش دهم و اطلاعات را به اشتراک بگذارم.» بر اساس تصاویر ویدئویی از این دیدار در رسانه‌های دولتی، او با یک هلی‌کوپتر نظامی به خرسون سفر کرد. کرملین گفت که پوتین همچنین از مقر نظامی منطقه‌ای در لوهانسک بازدید کرد.
نیروهای روسیه در ماه نوامبر از خرسون، پایتخت منطقه، عقب‌نشینی کردند و به سمت کرانه شرقی رودخانه دنیپرو عقب‌نشینی کردند که ضربه مهمی به اهداف جنگی پوتین بود. رئیس‌جمهوری روسیه اولین سفر خود را از زمان حمله ماه گذشته به اوکراین به شهر ماریوپل اشغالی انجام داد، یک روز پس از آنکه دادگاه بین‌المللی حکم بازداشت وی را به اتهام جنایات جنگی صادر کرد. او آخر هفته از کریمه نیز دیدن کرد. پوتین در طول سفر خود به ماریوپل، از چندین محله در شهر بازدید کرد که بمباران روسیه آنها را به ویرانه تبدیل کرده بود. ماریوپل در حدود ۵۰مایلی جنوب شرقی شهری است که درگیری فعال بین نیروهای روسیه و اوکراین وجود دارد. خرسون یکی از چهار منطقه در اوکراین است که پوتین در پاییز به‌طور غیرقانونی آن را ضمیمه و بخشی از روسیه اعلام کرد.
انقلاب در ناتو
حمله روسیه به اوکراین که پرهزینه‌ترین درگیری در اروپا از زمان جنگ جهانی دوم است، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی را به تلاشی تمام‌عیار سوق داده است تا خود را دوباره به ائتلاف توانمند و جنگنده‌ای که در طول جنگ سرد بود، تبدیل کند. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، این تغییر برای اتحادی که برای دهه‌ها با خواب زمستانی همراه بود، در حال دگرگونی است. پس از پذیرش اخیر فنلاندِ بی‌طرف توسط این اتحاد، این نیز پیام مهم دیگری برای رئیس‌جمهوری روسیه فرستاد. ناتو به سرعت از چیزی که ارتش آن را بازدارندگی تلافی‌جویانه می‌خواند، به بازدارندگی فعال در حال حرکت است. در گذشته، این نظریه وجود داشت که در صورت تهاجم روس‌ها می‌توانستند به کمک بیایند و روس‌ها را متقابلا مورد حمله قرار دهند و سعی کنند آنها را عقب برانند.
اما پس از حمله روسیه و خساراتی که در مناطقی در اوکراین ایجاد کردند، از بوچا و ایرپین گرفته تا ماریوپل و خرسون، کشورهای مرزی مانند لهستان و کشورهای بالتیک دیگر نمی‌خواهند کوچک‌ترین ریسک را به جان بخرند که مورد حمله روسیه قرار گیرند. آنها در روزهای اول حمله به اوکراین، مدعی شده بودند که نیروهای روسیه به‌دنبال تصرف زمین‌های بیشتری از کشورهای بالتیک هستند. جلوگیری از این حمله آنها دست به یک اقدام مهم زدند و آن نیز بازدارندگی فعال بوده و از نظر عملی به معنای انقلاب است: «نیروهای بیشتر مستقر دائمی در امتداد مرز روسیه، هماهنگی بیشتر با طرح‌های جنگی آمریکا و متحدان این کشور، هزینه‌های نظامی بیشتر و ارسال تسلیحات دقیق‌تر برای متحدان برای داشتن انواع خاصی از نیروها و تجهیزات برای مبارزه.» کامیل گراند، دستیار دبیرکل ناتو در امور سرمایه‌گذاری دفاعی گفت: «بحث دیگر این نیست که برای ممانعت از ناراحت کردن روسیه این مقدار زیاد است، بلکه بحث این است که آیا این مقدار (آمادگی و تسلیحات) کافی است یا نه؟»گراند می‌افزاید: «کشورهای اروپای شرقی و مرکزی می‌گویند دیگر کافی نیست بگوییم باید حالت بازدارندگی پس از تسخیر داشته باشیم، بلکه باید از روز اول از هر وجب از خاک ناتو دفاع کنیم. نه اینکه چند ماه تحت کنترل روسیه باشیم و سپس آنها را بیرون کنیم.»
