ستایش از حافظان آزادی بیان
دو روزنامهنگار؛ برنده جایزه صلح نوبل
آکادمی نوبل ماریا رسا را روزنامهنگاری معرفی کرده است که از آزادی بیان برای افشای سوءاستفاده از قدرت و توسل به خشونت بهره میگیرد. ماریا رسا که در شبکه تلویزیونی سیانان هم کار کرده است، اکنون وبسایتی خبری و روزنامهنگاری تحقیقی به نام «رپِلِر» را اداره میکند. پیش از این وی بهعنوان یکی از چهرههای مطرح سال تام نیز انتخاب شده بود. افزون بر این، آکادمی نوبل دیمیتری موراتوف را مدافع آزادی بیان در روسیه و در شرایطی بسیار دشوار توصیف کرده است. دیمیتری موراتوف یکی از بنیانگذاران روزنامه مستقل نووایا گازِتا در روسیه است. جایزه صلح نوبل در روز ۱۰ دسامبر، دو ماه دیگر اهدا میشود. این جایزه با جایزه نقدی معادل ۱/ ۱ میلیون دلار همراه است که در شهر اسلو، پایتخت نروژ اهدا میشود. نوبل صلح از سال ۱۹۰۱ اهدا شده و تاکنون کمیته بینالمللی صلیب سرخ با سه جایزه رکورددار دریافت این جایزه معتبر است.
پیش از این در ماه مارس سال جاری میلادی دو نماینده پارلمان نروژ خبر داده بودند نام لُجین الهذلول، فعال حقوق بشر عربستانی بهعنوان نامزد دریافت جایزه صلح نوبل ارائه شده است. سال گذشته کمیته نوبل صلح در نروژ نام سازمان «برنامه جهانی غذا» را بهعنوان برنده جایزه نوبل صلح سال ۲۰۲۰ اعلام کرد. با این حال امسال این جایزه به دنیای مطبوعات تعلق گرفت؛ جایی که بریت ریس اندرسن، رئیس کمیته نوبل نروژ گفت که روزنامهنگاران آزاد و مستقل از واقعیت محافظت بهعمل میآورند و بر اهمیت و حفاظت از حقوق اساسی تاکید دارند.
واکنش روسیه به جایزه صلح نوبل
سخنگوی کرملین روز جمعه با استقبال از اهدای جایزه صلح نوبل به دیمیتری موراتوف، روزنامهنگار منتقد روسی او را روزنامهنگاری «شجاع و متعهد» خواند. دیمیتری موراتوف یکی از بنیانگذاران روزنامه مستقل نووایا گازتا در روسیه است و مطالب انتقادی بسیار علیه دولت روسیه منتشر کرده است. استقبال دولت پوتین از اهدای این جایزه به یک روزنامهنگار منتقد در حالی است که پیشتر روزنامهنگاران منتقد مشهوری چون آنا پولیتکووسکایا در این کشور به قتل رسیدهاند. آنا پولیتکووسکایا، منتقد ولادیمیر پوتین که در گزارشهای جسورانه خود فساد مالی در سطوح عالی روسیه و نقض گسترده حقوق بشر در چچن را افشا کرد، روز ۷ اکتبر ۲۰۰۶ در منزل خود در مسکو به ضرب گلوله به قتل رسید. این روزنامهنگار در روز تولد ولادیمیر پوتین به قتل رسید و این امر به گمانهزنیهایی دامن زد که گویا این قتل هدیهای به رئیسجمهوری روسیه بوده است.
دولت روسیه در ماههای اخیر همچنین فشار سیاسی عظیمی را علیه رسانهها آغاز کرده است. همچنین یکی از مهمترین منتقدان پوتین، یعنی الکسی ناوالنی در زندان به سر میبرد. اتحادیه اروپا نیز مردادماه امسال از روسیه خواست «سرکوب مستمر» رسانههای مستقل، روزنامهنگاران و نهادهای مدنی را متوقف کند. سیانان در گزارشی مینویسد: تصمیم کمیته نوبل نروژ درباره مستحق شناختن دو روزنامهنگار برای دریافت جایزه صلح نوبل، در شرایطی صورت میگیرد که عمده کشورهای جهان حقوق خبرنگاران را رعایت نمیکنند. سازمان گزارشگران بدون مرز در جدیدترین شاخص آزادی مطبوعات گزارش داده است که روزنامهنگاری آزاد در ۷۳ کشور بهطور کامل مسدود شده یا بهطور جدی با مانع روبهرو شده و در ۵۹ کشور دیگر محدودیتهایی ایجاد شده است.