مسکو تجزیه اسپانیا را در سال ۲۰۱۹ دنبال می‌کرد
نفوذ روسیه تا کاتالونیا
اتحادیه اروپا و ایالات‌متحده از یکپارچگی اسپانیا حمایت کردند و با درخواست جدایی‌طلبان موافقت نکردند. اما در روسیه درها باز بود. در مسکو، جوزپ لوئیس آلای، فرستاده مشاور ارشدِ کارلس پوگدمونت، رئیس سابق این ایالت که در تبعید خودخواسته به‌سر می‌برد، با مقامات فعلی روسیه و افسران سابق اطلاعاتی این کشور و نوه یک جاسوس برجسته کاگ‌ب دیدار و گفت‌وگو کرد. بر اساس یک گزارش اطلاعاتی اروپایی که توسط نیویورک‌تایمز بررسی شد، هدف این بود که از روسیه برای جدا کردن کاتالونیا از بقیه اسپانیا کمک بگیرند.
هر دو نفر یعنی، آلای و پوگدمونت، درباره یافته‌های این گزارش، سفرهای خود را به مسکو تایید کردند، سفرهایی که پیش از این هرگز گزارش نشده بود، اما مدعی شدند که این سفرها بخشی از تماس‌های منظم با مقامات و روزنامه‌نگاران خارجی بوده است. آلای گفت: «هرگونه پیشنهاد مبنی بر درخواست کمک از روسیه یک داستان خیالی است که توسط مادرید درست شده است.» اما سایر اسناد محرمانه نشان می‌دهد که روسیه یکی از دغدغه‌های اصلی‌اش آلای و پوگدمونت بوده است. همراهی با جدایی‌طلبان با استراتژی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه که در تلاش برای ایجاد اختلال در غرب با حمایت از جنبش‌های تفرقه‌افکن سیاسی است، متناسب است. در ایتالیا، افشای محتوای ضبط‌های صوتی محرمانه، از توطئه روسیه برای تامین مالی مخفیانه حزب راستگرای لیگ پرده برداشته است. در بریتانیا، تحقیقات تایمز نیز مباحث مربوط به بازکردن حساب‌های بانکی در مسکو را در میان چهره‌های پر حاشیه راست فاش کرده است.
بر اساس گزارش‌های اطلاعاتی، روس‌ها در اسپانیا نیز به احزاب راست افراطی کمک کرده‌اند. چه آگاهانه، چه ناآگاهانه، آلای با بسیاری از مقامات روسی دیدار داشته است که یدطولایی در جنگ کرملین با غرب دارند. این یک استراتژی چند لایه است که شامل تبلیغات و اطلاعات نادرست، تامین مالی پنهان جنبش‌های اخلال‌گر سیاسی، هک و نشت اطلاعات است. در این راستا می‌توان به نفوذ روس‌ها به کارزار انتخاباتی آمریکایی‌ها در سال ۲۰۱۶ اشاره کرد. همچنین بخش دیگری از این استراتژی‌ها مربوط به اقدامات فعال از جمله ترور مخالفان می‌شود. هنوز مشخص نیست که کرملین چه کمکی به جدایی‌طلبان کاتالونیا کرده است. اما سفرهای آلای به مسکو در سال ۲۰۱۹ با ظهور یک گروه اعتراضی مخفی، به نام سونامی دموکراتیک همراه شد که عملیات آنها اختلال در فرودگاه بارسلونا بود که شاهراه اصلی اسپانیا-شمال اروپا به‌حساب می‌آید. یک گزارش محرمانه پلیس توسط اسپانیا که به رؤیت نیویورک‌تایمز رسیده است، نشان می‌دهد که آلای در شکل‌گیری این گروه اعتراضی دخیل بوده است.
رونوشت محرمانه پیام‌های متنی ۷۰۰ صفحه‌ای حاکی از تلاش‌های هماهنگ آلای و افراد دیگر حلقه پوگدمونت برای ایجاد ارتباط با افسران اطلاعاتی روس‌ها بوده است. آلای در ۲۳ اوت سال گذشته در یک پیامک به پوگدمونت گفته است: «من خیلی به روسیه فکر می‌کنم و این روزها همه‌چیز بسیار پیچیده است.»
شایعات مربوط به دخالت روسیه در کاتالونیا اولین‌بار بلافاصله پس از برگزاری همه‌پرسی استقلال توسط دولت پوگدمونت در اکتبر ۲۰۱۷ پخش شد. همه‌پرسی با تحریم افراد ضد جدایی‌طلب برگزار شد. مقامات اسپانیا هم آن را غیرقانونی اعلام کردند و آن دسته از رهبران جدایی‌طلب که به خارج فرار نکردند، دستگیر و زندانی شدند. بعدا مقامات اسپانیایی متوجه شدند که عوامل گروه اطلاعاتی ارتش روسیه به نام واحد «۲۹۱۵۵» که به کودتا و ترور در اروپا شهره است، در زمان همه‌پرسی در کاتالونیا حضور داشته‌اند اما اسپانیا تاکنون هیچ مدرکی مبنی بر بازی و نقش فعال آنها ارائه نکرده است. بسیاری از رهبران استقلال‌طلب کاتالونیا، مقامات مادرید را متهم کرده‌اند که از شبح مداخله روسیه، برای خدشه‌دار کردن آنچه آنها جنبش مردمی می‌خوانند، استفاده می‌کنند. همه‌پرسی با همکاری و ائتلاف شکننده‌ای از سه حزب سیاسی پیش رفت، اما به دلیل اختلاف‌نظرها و تفاوت‌های ایدئولوژیک به‌سرعت از بین رفت. حتی در شرایطی که برخی از طرفداران استقلال خواهان مذاکره با مادرید شده‌اند، اما پوگدمونت، این روزنامه‌نگار سابق از این امر طفره رفته است و حاضر به سازش نیست. در این شرایط دولت فعلی کاتالان‌ها با ریاست پره آراگونس، در پاسخ به سوالِ نفوذ روسیه در این منطقه نیمه خودمختار گفت در این زمینه سعی کرده است که فاصله خود را با پوگدمونت حفظ کند. سرگی سابریا، سخنگوی آراگونس گفت: «این سفرها به مسکو به نمایندگی از دولت کاتالونیا انجام نشده و بدون اطلاع پره آراگونس انجام شده است.» وی افزود: «این افراد حتی بخشی از حزب رئیس کاتالونیا نیستند و وی نیز از دستور کار باقی احزاب مطلع نیست.»
برای جمع‌آوری ارتباطات با روسیه، نیویورک‌تایمز از گزارش اطلاعاتی ۱۰ صفحه‌ای اروپا استفاده کرده است که اصل آن توسط دو مقام اسپانیایی تایید شده است؛ در واقع متن دو پرونده محرمانه جداگانه بوده که در مادرید و بارسلون رسیدگی شده است، اما در این متون از ابراز نتیجه‌گیری قاطع درباره دیدار این مقامات با افسران اطلاعاتی روسیه پرهیز شده است. همچنین نیویورک‌تایمز برای ر‌سیدن به نتایج بهتر با برخی مقامات اسپانیایی و کاتالانی گفت‌وگو و مصاحبه کرده است.
در گزارش‌های اطلاعاتی ژوئن ۲۰۲۰ فاش شده است که آلای به همراه الکساندر دیمیترنکو، تاجر روسی درباره ایجاد بانک خصوصی، ارائه تسهیلات به تاسیسات مخابراتی و انرژی از روسیه کمک فنی خواسته است. در این گزارش همچنین اشاره شده است که آلای و دیمیترنکو با یکی از رهبران سندیکای جنایتکاران روسیه دیدار داشته و کمک‌های مشورتی گرفته‌اند. آنها قصد داشتند تا یک شبکه محلی مخفی تاسیس و به آنها کمک مالی کنند. پیامک‌هایی که از تلفن آلای هنگام بازداشت کوتاه‌مدت او در اکتبر ۲۰۲۰ به‌دست آمده است، بخش‌هایی از گزارش اطلاعاتی را تایید می‌کند. آلای در یک پیامک به سریال اف‌ایکس اشاره می‌کند که در آن افراد بازیگر جزو ماموران کاگ‌ب بودند. اینها شوخی نیست. بر اساس گزارش‌های اطلاعاتی دو رابط اصلی وی در روسیه، یک زن و شوهر بودند که از افسران ارتباطی روسیه به‌حساب می‌آمدند.
جنبش استقلال کاتالونیا در یک دهه حالت افزایشی داشت، اما در سال ۲۰۱۹ از هم گسیخت. هم‌اینک ۹ تن از رهبران این جنبش در زندان به سر می‌برند که احتمالا به زودی احکام زندان‌های طویل‌المدت خود را دریافت کنند. باقی رهبران آن نیز از این منطقه فرار کردند که از آن جمله می‌توان به پوگدمونت اشاره کرد که در حال حاضر در بلژیک زندگی و به عنوان یک نماینده پارلمان اتحادیه اروپا فعالیت می‌کند. اتحادیه اروپا هم این رفراندوم را غیرقانونی اعلام کرد. موضوع روسیه هم مبهم بود. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه جدایی‌طلبان کاتالان را همچون کشورهای جدایی‌طلب از شوروی خواند و گفت: در زمان ما آنها از سقوط این کشورها و جدایی‌شان استقبال می‌کردند و حتی مخفی‌کاری هم نمی‌کردند اما حالا که نوبت خودشان شد، استاندارد دوگانه پیدا کرده‌اند.
در مارس ۲۰۱۹، درست وقتی که چند تن از رهبران جنبش استقلال کاتالونیا در دادگاه بودند، آلای به مسکو سفر کرد. سه ماه بعد، او دوباره به مسکو رفت. بر اساس گزارش‌های اطلاعاتی، در روسیه آلای و دیمیترنکو چندین‌بار با مقامات اطلاعاتی روسیه دیدار کردند که از آن جمله می‌توان به اولگ سیرموتولوف، رئیس سابق ضد اطلاعات روسیه اشاره کرد. آلای دیدار با سیرموتولوف را تکذیب اما تایید کرد که وی با نوه جاسوس برجسته کاگ‌ب یعنی یووگنی پریماکوف دیدار داشته است و آن را بخشی از یک برنامه دانست که قرار بود پوگدمونت در یک برنامه تلویزیونی بین‌المللی میهمان باشد. سال گذشته، پریماکوف از سوی پوتین برای اداره یک آژانس فرهنگی روسی در نظر گرفته شد که به گفته مقامات امنیتی اروپایی، اغلب به عنوان جبهه عملیات اطلاعاتی روسیه عمل می‌کند. آلای وقتی از انتصاب پریماکوف مطلع شد، در یک پیامک به پوگدمونت نوشت: «خبر خوب از روسیه» در یک مبادله متنی دیگر، دیمیترنکو به آلای گفت که ارتقای پریماکوف او را در موقعیت بسیار خوبی قرار می‌دهد تا به خواسته‌های ما بها بدهد.»
پیامک‌های مربوط به اواخر سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد که آلای تمایل داشته است تا رابط‌های روس خود را راضی نگه دارد. وی در گفت‌وگو با پوگدمونت گفته بود که آنها باید از هرگونه اظهارنظر عمومی که ممکن است مسکو را عصبانی کند، اجتناب کنند، به ویژه درباره اعتراضات دموکراسی‌خواهانه در بلاروس که روسیه مخالف آن است. البته پوگدمونت در ظاهر چندان به این نصیحت گوش نداد و در بروکسل از معترضان دموکراسی‌خواه دفاع کرد و «بوی» وکیل پوگدمونت نیز گفت: «باید به روس‌ها بگویید که این برای رد گم کردن است.»
