با وجود تلاش برای کنترل بیماری همه‌گیری که از اوایل سال‌جاری در چین شروع شد، پکن فعالیت‌های خود در دریای چین جنوبی را کاهش نداده است. دریای چین جنوبی یک آبراهه استراتژیک است که یک‌سوم جریان حمل‌ونقل جهانی از آن عبور می‌کند. در عوض الگوی درازمدت دولت چین که همانا رویکرد تهاجمی است شدت یافته و همچنان ادامه دارد. «پیتر جنینگز»، مقام سابق دفاعی استرالیا که مدیر اجرایی موسسه سیاست استراتژیک استرالیا است، می‌گوید: «این یک استراتژی کاملا عمدی چینی است که می‌کوشد توجهات را به چیزهای دیگر معطوف کرده و همزمان این رویکرد را به شکل حداکثری به‌کار می‌گیرد و می‌کوشد قابلیت‌های ایالات‌متحده برای فشار بر همسایگان را کاهش دهد.» از ماه ژانویه، وقتی اپیدمی ویروس کرونا شروع به فوران کرد، دولت چین و کشتی‌های گارد ساحلی این کشور همراه با نظامیان دریایی در دریاهای مورد مناقشه در دریای چین جنوبی به حرکت در آمده و با گارد ساحلی دیگر کشورها دچار تقابل شده و ماهیگیران را دچار اذیت و آزار می‌کردند. در اوایل ماه جاری هم دولت ویتنام یک گشت دریایی چینی را به کلاهبرداری و غرق یک قایق ماهیگیری ویتنامی متهم کرد.

ماه گذشته، چین دو ایستگاه تحقیقاتی در جزایر مصنوعی احداث کرد که مورد ادعای فیلیپین و دیگر کشورها بود. این جزایر به سیلوهای دفاعی و باندهای فرودگاهی و دفاعی مجهز شده‌اند. طی هفته گذشته و هفته جاری دولت چین اعلام کرد که به‌طور رسمی دو ناحیه جدید را در دریای چین جنوبی تاسیس کرده که شامل ده‌ها جزیره کوچک و دورافتاده و صخره‌ای است. براساس حقوق بین‌الملل، بسیاری از این جزایر، درحال غرق شدن هستند و هیچ حقوقی سرزمینی‌ای شامل آنها نمی‌شود. «الکساندر ووینگ»، استاد مرکز آسیا- پاسیفیک برای مطالعات امنیتی در‌هانولولو، می‌گوید: «به نظر می‌رسد که چین در‌حال مبارزه با شروع یک بیماری همه‌گیر است. چینی‌ها می‌خواهند یک رویه طبیعی جدید در دریای چین جنوبی خلق کنند و برای انجام آن، آنها روز به روز پرخاشجویانه‌تر رفتار می‌کنند.» به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز درحالی‌که ایالات‌متحده هیچ ادعای ارضی‌ای بر دریای چین جنوبی ندارد اما نیروی دریایی آمریکا بر این باور است که دهه‌هاست در این آب‌ها صلح را برقرار کرده است. مقام‌های آمریکایی همواره چین را به‌دلیل نظامی کردن این آبراهه مورد نکوهش قرار داده‌اند.

ناو سروان نیکول شویگمان، سخنگوی فرماندهی نیروهای ایالات‌متحده در هند و اقیانوس آرام می‌گوید: «ما از طریق حضور عملیاتی دائمی‌مان در دریای چین جنوبی با متحدان و شرکای‌مان همکاری کرده تا آزادی دریانوردی و پرواز و اصول بین‌المللی که ضامن امنیت و رفاه هند و اقیانوس آرام است را تضمین کنیم. ایالات‌متحده حامی تلاش‌های متحدان و شرکایمان برای تعیین منافع اقتصادی‌شان است.» با این حال دولت چین همواره ایالات‌متحده را ضامن بی‌ثباتی منطقه دانسته است. چینی‌ها بر این باورند که حضور این ناو آمریکایی تاییدی است بر صحت گفته‌هایشان و آمریکا بر این باور است که حضور این ناوها دافع هرگونه تهدید است.

همزمان با این تحول، «اریک اشمیت»، دادستان کل ایالت «میسوری» در آمریکا هم دولت چین و موسسات عالی را به‌خاطر نقشی که در فراگیری ویروس کرونا ایفا کرده‌اند و تاثیری که بر این ایالت بر جا گذاشته مورد پیگرد قرار داده و چین را به پنهان کردن اطلاعات، وادار به سکوت کردن رسانه‌های خبری و انفعال در جلوگیری از گسترس این ویروس متهم کرد. «کریستینا ماکسوریس» و «جو سوتون» در گزارش ۲۲ آوریل در سی‌ان‌ان به نقل از آمار دانشگاه جان‌هاپکینز نوشتند که در میسوری ۶۱۰۵ نفر به ویروس کرونا مبتلا شده و حدود ۲۳۰ نفر هم جان خود را از دست داده‌اند. این دادخواست که اولین مورد در نوع خود است ادعا می‌کند که «مقام‌های چینی همه را فریب داده، اطلاعات مهم را پنهان کردند، خبررسانان را دستگیر کردند، در مواجهه با شواهد روزافزون منکر انتقال انسان به انسان این ویروس شدند، تحقیقات حیاتی پزشکی را به بیراهه بردند، میلیون‌ها نفر از مردم را در معرض این ویروس قرار دادند و حتی تجهیزات حفاظت شخصی را احتکار کردند و بنابراین، موجب یک فراگیری جهانی شدند که هم غیرضروری بود و قابل پیشگیری.»

دادخواست ایالت میسوری ادعا می‌کند که جامعه پزشکی چین نشانه‌هایی از انتقال انسان به انسان این ویروس را داشت و وقتی گزارش شیوع این بیماری را منتشر کردند، سازمان بهداشت جهانی را در این رابطه مطلع نکردند. این دادخواست همچنین رهبران ارشد چین را متهم می‌سازد که تلاش چندانی برای مهار شیوع این ویروس انجام نداده‌اند زیرا همچنان به هزاران نفر از مردم اجازه دادند که آزادانه ووهان را ترک کنند. در این دادخواست آمده است: «در نیمه ژانویه یا حدود ۱۶ ژانویه با وجود علم داشتن به چنین خطری، رهبران ووهان ناهار مختصری برای چهل هزار نفر از ساکنان تدارک دیدند و شیوع این ویروس را تشدید کردند. متهمان با وجود علم به خطرات کووید-۱۹ از جمله انتقال آن از انسان به انسان، اجازه برگزاری این نشست عمومی گسترده را دادند و همزمان اجازه خروج شهروندان از ووهان را نیز صادر کردند.» این دادخواست همچنین به این مساله اشاره می‌کند که چگونه رهبران چین اطلاع‌رسانی اولیه برخی پزشکان از جمله دکتر «لی وین لانگ» را سانسور کردند. پزشک مذکور از سوی پلیس ووهان به انتشار شایعه متهم شده و پس از به اشتراک گذاشتن اطلاعات دستگیر شد اما پس از مدتی در بیمارستان به‌دلیل کرونا بستری شده و اندکی بعد درگذشت اما بعدها دولت چین از او تمجید کرد.

«جیمز گریفیث» هم در تحلیل دیگری که ۲۲ آوریل برای سی‌ان‌ان نوشت اشاره کرد که از آغاز شیوع بیماری کرونا، چین همواره کوشیده از نقش خود در کنترل این بیماری سخن گوید و خود را پیشگام مبارزه با این بیماری معرفی کند. این تحلیلگر این پرسش را مطرح می‌کند که «آیا چین یک قربانی شرافتمند است یا بی سر و پایی که مقصر این فلاکت و شیوع این بیماری در جهان است؟» او می‌نویسد تلاش‌های زیادی انجام گرفته تا چین را «قربانی» جلوه دهد. اما این کشور مقادیر زیادی کالاهای پزشکی به اروپا و آفریقا صادر کرد. رسانه دولتی چین هم در همین راستا ایفای نقش کرده و تقدیر سازمان بهداشت جهانی را در مورد نحوه واکنش به این بیماری برانگیخت. به هر روی، خواه چین «قربانی» باشد یا «مقصر» اما نکته اصلی اینجاست که این کشور از کرونا استفاده کرد تا جایگاه خود را به‌عنوان ابرقدرت یا یک رهبر بزرگ جهانی تثبیت و تحکیم سازد آن هم در زمانی که ایالات‌متحده سخت در تلاش است تا این بیماری را مهار کند.

با این حال، چین نتوانسته از زیر فشار انتقادات هم بگریزد چراکه بدبینی‌هایی نسبت به این کشور در این زمینه وجود دارد. چینی‌ها برای اینکه این فشارها را تخلیه کنند، همواره به این انتقادات به شکلی تهاجمی و پرخاشگرانه واکنش نشان داده‌اند تا نشان دهند در زمینه مهار این بیماری واقعا فعال بوده‌اند و عمدی در کارشان نبوده است. آنها در این زمینه از رسانه‌های اجتماعی هم برای بازنمود نقش خود بهره فراوان برده‌اند. وقتی گزارش‌هایی در مورد سوء رفتار و تبعیض علیه آفریقایی‌ها در دریای چین جنوبی به‌خاطر ترس از کرونا مطرح شد- و انتقاداتی را از دولت چین در سراسر این قاره برانگیخت- از پکن انتظار می‌رفت که نشان دهد قضیه را جدی گرفته است. این کشور میلیاردها دلار در روابط اقتصادی و دیپلماتیک خود در آفریقا سرمایه‌گذاری کرده و بارها از قصد خود برای کمک مالی به کشورهای قاره سیاه سخن گفته آن هم بدون هیچ شرط و شروط سیاسی و اقتصادی. چینی‌ها به‌جای اینکه نسبت به این مساله واکنش نشان دهند، دیپلمات‌ها و رسانه‌های دولتی هر‌گونه گزارشی در این زمینه را به شدت رد کرده و غرب را متهم کردند به ایجاد شکاف میان پکن و متحدان آفریقایی‌اش. دیپلمات‌های چینی در رسانه‌های اجتماعی فعال شده و نسبت به سوءرفتار و تبعیض علیه کشورهای آفریقایی واکنش نشان داده و آن را رد کردند و بر روابط قوی خود با کشورهای قاره سیاه تاکید کردند. «ژائو لیجیان»، سخنگوی وزارت خارجه چین، به‌عنوان یکی از مدافعان برجسته چین و منتقد رویکرد غربی‌ها نسبت به کرونا در رسانه‌های اجتماعی ظاهر شده است. در هر حال، به نوشته گریفیث، کرونا برای چین هم تهدید بود و هم فرصت و چینی‌ها ماهرانه کوشیدند از فرصت‌ها برای کسب درآمد و بهبود وجهه جهانی خود بهره ببرند.