نشست کشورهای صنعتی در فرانسه راه به جایی نمی‌برد
پراکندگی و شکاف در گروه۷
این نشست سه‌روزه در شهر ساحلی «بیاریتز» در حاشیه اقیانوس اطلس در بحبوحه اختلافات جدی بر سر مجموعه‌ای از مسائل جهانی درحال برگزاری است؛ اختلافاتی که خطر پراکندگی و شکاف میان گروهی از کشورها را به همراه دارد که در تقلا هستند تا مجموعه‌ای منسجم را گرد هم آورده و حول یک میز بنشانند. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه به‌عنوان میزبان این نشست، خواستار تمرکز رهبران بریتانیا، کانادا، آلمان، ایتالیا، ژاپن و آمریکا بر سر اموری چون دفاع از دموکراسی، برابری جنسیتی، تحصیلات و تغییرات آب و هوایی شده است؛ وی همچنین مقاماتی از آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین را نیز به‌عنوان میهمان به این مجمع دعوت کرده تا تمام کشورها درخصوص موضوعات مذکور مشارکت داشته باشند.
«لو- چالمرز» در گزارش خود می‌افزایند، اما اوج‌گیری جنگ تجاری میان چین و آمریکا، تلاش دولت‌های اروپایی برای تنش‌زدایی میان تهران و واشنگتن و نیز بیانیه‌های جهانی در محکومیت آتش‌سوزی‌های عمدی در جنگل‌های آمازون، دستور کار مکرون را تحت‌الشعاع قرار داده است. ستیزه‌جویی‌های پرسابقه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در گردهمایی‌های چندجانبه -که نشست سال پیش گروه ۷ را به نتایجی نامطلوب ختم کرد- حاکی از آن است که نمی‌توان در نشست امسال نیز امیدی برای توافقات قابل توجه داشت. دولت فرانسه تصمیم گرفته برای اجتناب از بروز یک ناکامی دیگر، سخنی از بیانیه نهایی درباره نتایج نشست به میان نیاورد. استوارت پاتریک، از شورای روابط خارجی آمریکا، می‌گوید: «امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه... این نشست را فرصتی برای برقراری مجدد چندجانبه‌گرایی، ارتقای دموکراسی و تعدیل جهانی شدن می‌داند تا کارآیی آن برای همه تضمین شود؛ احتمال غالب آن است که این گردهمایی، نقاط ضعف ایدئولوژیک، اقتصادی و سیاسی که انسجام غربی و همکاری بین‌المللی را تهدید می‌کند، از خود نشان دهد.»
ناظران سیاست خارجی به‌دلیل آنکه ترامپ سال گذشته نشست گروه ۷ در «شارلووی» کانادا را زودتر از دیگر رهبران ترک کرد، این مجمع را با عنوان «گروه شش به‌علاوه یک» (G۶+ ۱) نامیدند. مقام‌های آمریکایی می‌گویند ترامپ سیاست‌های کاهش مالیات و مقررات‌زدایی خود را در این نشست بیان و از دیگر هم‌پیمانان خواهد خواست برای مقابله با مشکلات اقتصاد جهانی، از خط‌مشی او پیروی کنند. ترامپ چند ساعت قبل از ترک آمریکا به مقصد بیاریتز، واکنشی شدید به اقدام اخیر چین نشان داد. چینی‌ها به تازگی در عملی تلافی‌جویانه، کالاهای آمریکایی بیشتری را در تعرفه‌های وارداتی وضع شده لحاظ کرده‌اند. ترامپ حتی به شرکت‌های آمریکایی دستور داده تا به طریقی به فعالیت خود در چین خاتمه دهند. با این حال طبق قانون، رئیس‌جمهور آمریکا نمی‌تواند این شرکت‌ها را وادار به خروج سریع از چین بکند. ترامپ در توییتی نوشت: «کشور ما به‌طرز احمقانه‌ای تریلیون‌ها دلار به چین طی سال‌های متمادی باخته است. ما نیازی به چین نداریم و صادقانه بگویم، بدون آنها ثروتمندتریم.» شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، در لیست مدعوین این نشست گروه ۷ در فرانسه دیده نمی‌شود.
موضوع برگزیت در بریتانیا هم از جمله مسائل قابل ملاحظه این نشست است. گزارشگران رویترز چنین می‌نویسند: «آنچه بر تحولات غیرقابل پیش‌بینی می‌افزاید واقعیات جدید مربوط به برگزیت است: کمرنگ شدن حضور و نفوذ این کشور در اروپا و اتکای بیشتر به آمریکا.» بوریس جانسون، نخست‌وزیر جدید بریتانیا، تمایل دارد میان بریدن از هم‌پیمانان اروپایی و نرنجاندن ترامپ و احتمالا جلوگیری از بروز مانع برای مراودات تجاری آتی با آمریکا تعادل برقرار کند. امروز صبح (یکشنبه ۳ شهریورماه) ترامپ و جانسون به رایزنی دوجانبه خواهند پرداخت. با وجود این، دیپلمات‌ها امکان به توافق رسیدن این دو رهبر غربی را پایین می‌دانند و دلیل آن را این مساله می‌دانند که بریتانیا درباره امور ایران، مراودات تجاری و تغییرات اقلیمی، هم‌سویی نزدیکی با اروپا دارد. یکی از دیپلمات‌های ارشد حاضر در نشست گفت: «گروه پنج به‌علاوه دو (G۵+ ۲) وجود نخواهد داشت.» جانسون در آغاز نشست گفته بود که بریتانیا پس از خروج از اتحادیه اروپا، نه از تعهدات جهانی خود عقب خواهد نشست و نه باور به نظم جهانی را از دست خواهد داد.
این اظهارنظر، پاسخ قاطع او به کسانی است که باور دارند ترک اتحادیه اروپا، نفوذ جهانی بریتانیا را کاهش خواهد داد و این کشور به رویکرد تقابلی و اغلب مناقشه‌انگیز ترامپ در دیپلماسی روی خواهد آورد یعنی آنچه برخی از آن به «چرخش به سوی ترامپ» (pivot to Trump) یاد می‌کنند. دولت فرانسه برای دور نگه داشتن تظاهرات‌کنندگان از محل برگزاری نشست و حفظ امنیت این نشست، ۱۳ هزار نیروی پلیس را به‌کار گرفته است. پیش از آغاز نشست در روزهای یکشنبه و دوشنبه و شروع مذاکرات در مورد اقتصاد جهانی، پرداختن به نابرابری و تغییرات اقلیمی، مکرون شنبه شب میزبان شام رهبران بود. رهبران اتحادیه اروپا همچنین جمعه ۱ شهریورماه جائر بولسونارو، رئیس‌جمهور برزیل را به‌دلیل گسترش آتش در جنگل‌های بارانی آمازون، مورد انتقاد قرار دادند. به گفته مکرون، بولسونارو در نشست سران گروه بیست -که ماه ژوئن در ژاپن برگزار شد- توجه چندانی به مسائل اقلیمی نداشت. رئیس‌جمهور فرانسه همچنین تهدید کرد که توافق تجاری اتحادیه اروپا و مرکوسور (اتحادیه کشورهای آمریکای جنوبی) را وتو خواهد کرد.
سازمان «صلح سبز»، مساله تخریب جنگل‌ها را فوریتی خوانده که رهبران گروه ۷ باید در راستای پایان دادن به استفاده از سوخت‌های فسیلی و حفاظت از جنگل‌ها، آن را موردتوجه قرار دهند. «ژان فرانکوآ ژوییا»، مدیر اجرایی فرانسوی این سازمان، می‌گوید: «مکرون برای بار دیگر، بیانیه‌هایی بی‌پروا می‌دهد که با عمل مطابق نیست.» وی می‌افزاید: «فرانسه و دیگر کشورهای توسعه‌یافته، از طریق اقتصاد خود و واردات منتج به جنگل‌زدایی، مسوول وضعیت هولناک آمازون هستند؛ این شرایط تحت تاثیر سیاست‌های اشتباه در بخش‌هایی نظیر کشاورزی، صنعت چوب و زیست‌انرژی، رو به وخامت گذاشته است.» به گفته یک منبع دیپلمات فرانسوی، مشاوران رهبران گروه ۷ درحال طرح‌ریزی اقدامی برای مقابله با این آتش‌سوزی‌ها هستند.
«دو باندو»، تحلیلگر موسسه کاتو و دستیار ویژه سابق پرزیدنت رونالد ریگان، در تحلیلی برای نشریه «نشنال اینترست» در تاریخ ۲۳ اوت نوشت، انتظار نمی‌رود از نشست گروه ۷ دستاورد چندانی حاصل شود. اگرچه، حاضران نشست تلاش دارند مانع بروز اتفاقات سال گذشته شوند که طی آن ترامپ به نحوی مبادرت به تحقیر اعضا کرده بود اما انتظارات از نشست امسال هم پایین است. این تحلیلگر می‌افزاید هیچ تلاشی هم برای تدوین بیانیه نهایی نشست تا کنون صورت نگرفته است و این اولین بار از زمان تاسیس این گروه در سال ۱۹۷۵ است که چنین اتفاقی روی می‌دهد. با توجه به شکاف‌های موجود میان اعضا، تلاش برای رفع این شکاف‌ها «بیهوده» است و این چیزی است که مکرون به آن «بحران بسیار عمیق دموکراسی» می‌گوید. گروه ۷ دیگر مثل گذشته دست برتر ندارد. اگرچه اعضای این گروه همچنان بر اقتصاد جهانی مسلط هستند اما سطح این تسلط به یک اندازه نیست. طی دهه ۸۰، گروه ۷ چیزی حدود ۷۰ درصد از GDP دنیا را در دست داشت اما امروز این رقم به کمتر از نصف رسیده است. افزون بر این، اعضای این گروه فقط یک‌دهم جمعیت دنیا را دارند. تبدیل گروه ۸ به گروه ۷ با اخراج روسیه از آن باعث شد این گروه یکی از اعضای مهم خود را از دست بدهد؛ هرچند روسیه به لحاظ اقتصادی نسبت به سایر کشورهای عضو وزن اقتصادی چندانی نداشت اما یکی از وزنه‌های قدرت در جهان بود.
ارسال نظر