طی سه تا چهار دهه اخیر قوانین کار پیچیده و حمایت‌گرانه فرانسه سبب شده است سرمایه‌گذاران و کارآفرینان از این کشور فراری باشند. «فرانسه همواره در برابر تغییرات مقاومت کرده است»، اما مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه در گفت‌و‌گو با نشریه فوربس گفت اکنون زمان تغییر این شرایط فرا رسیده است. اعتصاب‌های طولانی و هفته‌های کاری ۳۵ ساعته به اندازه برج ایفل سبب شهرت فرانسه در سراسر جهان است. مالیات بر درآمد در فرانسه ۴۲ درصد است و قانون کار این کشور در ۳هزار صفحه چاپ شده است. در طول تاریخ کمتر حکومت دموکرات غربی‌ تا این حد کارآفرینان را محدود کرده است. در دهه‌های اخیر رهبران پیشین فرانسه از شیراک تا اولاند همگی دم از اصلاح قوانین می‌زدند، اما سرانجام تسلیم فشارهای بازنشستگان و اتحادیه‌های کارگری شدند. مکرون این چالش‌ها را دریافته و تمام عزم و توان خود را صرف تحقق مهم‌ترین وعده انتخاباتی‌اش یعنی رونق دادن به فضای کسب‌و‌کار و توسعه اقتصادی فرانسه کرده است و تلاش می‌کند آمادگی لازم برای کنترل اعتصابات گسترده و مقاومت‌های احتمالی را ایجاد کند.

اصلاح قوانین

مکرون با استفاده از اختیارات خود، قانون جدید استخدام را ابلاغ کرده است که در آن روند به کارگیری و نیز اخراج افراد تسهیل شده است. به منظور جلب نظر اتحادیه‌ها در این قانون ۱۸ میلیارد دلار نیز به بودجه بازآموزی بیکاران افزوده شده و مدت دریافت مستمری بیکاری نیز به‌رغم مخالفت‌های موجود، افزایش یافته است. مکرون قصد دارد مالیات بر ثروت، مالیات بر افزایش سرمایه و حق بیمه کارگران را کاهش دهد و «همه چیز را ساده‌تر کند.» او قصد دارد در سال آینده مالیات ۳۰ درصدی خروج کارآفرینان را نیز حذف کند. به موجب این قانون کارآفرینانی که بخواهند کسب‌و‌کار خود را به خارج از فرانسه انتقال دهند ملزم به پرداخت مالیات ۳۰ درصدی هستند. این قانون مانعی مهم بر سر راه فعالیت سرمایه‌گذاران خارجی در فرانسه است و کارآفرینان فرانسوی را نیز به خارج از مرزهای کشور سوق می‌دهد.

پیشرفت در خلاف جهت حمایت‌گراها

به این ترتیب مکرون در جهت مخالف ترامپ حرکت می‌کند. ترامپ شرکت‌های آمریکایی را از توسعه فعالیت‌های‌شان در خارج از خاک آمریکا بر حذر داشته و مشوق‌های متعددی برای شرکت‌هایی در نظر گرفته است که تنها در خاک آمریکا فعالیت می‌کنند. جهت‌گیری مکرون در حمایت از سرمایه‌گذاران خارجی و کارآفرینان در بهترین زمان ممکن روی می‌دهد. فرانسه در همین نسل با پیشی گرفتن از آلمان پرجمعیت‌ترین کشور اروپایی خواهد شد. دانشگاه‌ها، موسسات آموزش عالی و دانشکده‌های فنی طراز اول فرانسه نیز با تربیت نیروی متخصص، این کشور را در موقعیتی ممتاز برای پیشرفت قرار داده‌اند. این درحالی است که انگلستان با پیشبرد مذاکرات اجرای برگزیت، بزرگ‌ترین لطمه خودخواسته را در تاریخ اقتصاد مدرن ایجاد می‌کند. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان با ا ائتلاف اخیرش به‌شدت تضعیف شده است و ترامپ هم با وجود آنکه در باب اقتصاد قدرتمند آمریکا داد سخن می‌دهد، اما سیاست‌های حمایت‌گرایانه‌اش بیش از آنکه او را در مقام مقایسه با رهبران پیشرو و موفقی چون کلینتون و ریگان قرار دهد، سبب شده به اسموت و هالی شباهت پیدا کند که در دهه ۱۹۳۰ تعرفه‌های وارداتی مذبوحانه را تنظیم کردند. حالا تاثیرات برنامه اقتصاد به سبک مکرون (مکرونومیکس) به سرعت آشکار می‌شود. سرمایه‌گذاران خارجی اعلام کردند ۱۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار در فرانسه سرمایه‌گذاری خواهند کرد. شرایط فعالیت استارت‌آپ‌ها هم بهبود یافته است. برای نخستین بار حجم منابع مالی فرانسه از دیگر کشورهای اروپایی فراتر رفته است. در نمایشگاه قطعات الکترونیکی مصرفی لاس‌وگاس فرانسوی‌ها پس از کشور میزبان، بیشترین تعداد نمایندگان را داشتند.

فراتر از چپ و راست

مکرون جوان‌تر که بود به‌عنوان دستیار پل ریکور، فیلسوف شناخته‌شده فرانسوی فعالیت می‌کرد. مطالعات پل ریکور بر یافتن روش‌هایی متمرکز شده بود که بتوانند میان قطب‌های متضاد تعادل ایجاد کنند. مکرون این تجربه را در دوران‌ فعالیت سیاسی خود به کار گرفت و هنگامی که حزب مستقل «آن مارش» را پایه‌گذاری کرد، توجه او معطوف به حل‌وفصل «بن بست»ی بود که موجب عقب‌ماندگی فرانسه از قافله پیشرفت و توسعه جهانی شده بود. بنیان حزب او بر اعتدال و میانه‌روی بود، به این سبب از تقابل دوگانه فلج‌کننده راست و چپ فاصله گرفت و توانست ضمن متحول ساختن بازار کار، جریان یارانه‌های دولتی را نیز به‌صورت هدفمند به قشر آسیب‌پذیر جامعه هدایت کند. دولت مکرون و مجلس قانون‌گذاری این کشور تا سال ۲۰۲۲ با همین ترکیب به فعالیت ادامه خواهند داد. این ثبات فرصت استثنایی برای اخذ تصمیمات استراتژیک و دنبال کردن برنامه‌های بلندمدت در اختیار مکرون قرار می‌دهد. نظیر همان امکانی که رئیس‌جمهورهای مادام‌العمر همچون شی‌جین‌پینگ در چین و پوتین در روسیه از آن بهره‌مندند. مکرون می‌گوید که شخصیت ترامپ را به خوبی درک می‌کند. او ترامپ را معامله‌گر می‌داند و از این منظر اقدامات و تصمیمات او را متناقض نمی‌داند. او خود پیش از اشتغال به حرفه سیاست، به مدت سه سال به‌عنوان بانکدار فعالیت کرده و کوشیده است یک استارت‌آپ در زمینه آموزش ایجاد کند.

پیشینه فعالیت اقتصادی مکرون در رابطه با ترامپ به یاری او آمده است، با این وجود انکار نمی‌کند که تفاوت‌های عمیقی میان آنها وجود دارد: «ما یک اختلاف‌نظر فلسفی درخصوص روند کنونی جهانی‌سازی داریم.» او از این تفاوت به سود خود بهره‌برداری می‌کند. پس از خروج ترامپ از معاهده زیست‌محیطی پاریس، مکرون از استارت‌آپ‌هایی که فناوری‌های سازگار با محیط‌زیست را توسعه می‌دهند دعوت کرد که به فرانسه بیایند و «سیاره ما را دوباره سبز کنند.»

در جست‌و‌جوی فرصت‌های از دست رفته

فرانسه در حوزه فناوری چند نسل را از دست داده است. بیش از ۶۰ هزار فرانسوی در سیلیکون ولی (مرکز کسب‌و‌کارهای فناورانه در آمریکا) مشغول به کارند و تعداد آنها از متخصصان انگلیسی، آلمانی یا اهالی سایر کشورهای اروپایی بیشتر است. چهل میلیاردر فرانسوی دو منبع عمده کسب ثروت داشته‌اند: خرده‌فروشی کالاهای لوکس و میراث‌بری. مرکز رشد فناوری فرانسه با نام «استیشن اف» به منظور تعدیل همین شرایط تشکیل شده است. در این مرکز موفق‌ترین کارآفرینان فرانسوی در به استارت‌آپ‌ها کمک می‌کنند تا با جذب سرمایه‌گذار، ایده‌های خود را به بازار عرضه کنند.

جامعه فرانسه به‌طور سنتی نسبت به کارآفرینان و افرادی در زمانی کوتاه با کسب موفقیت‌ تجاری به ثروت دست پیدا می‌کنند، بدبین است. مکرون می‌کوشد این دیدگاه را تغییر دهد و با حمایت از شرکت‌های فناورانه و الگوهای جدید کسب‌و‌کار، انحصارها را بشکند و عنصر رقابت را در فضای اقتصاد فرانسه وارد کند. شرکت‌های بزرگ فرانسوی طبعا به این تغییرات و از دست دادن درآمدهای‌شان معترض هستند، اما مکرون آنها را به خرید سهام استارت‌آپ‌ها و شراکت با آنها ترغیب می‌کند، چراکه روند جایگزین شدن فناوری‌ها را غیرقابل اجتنباب می‌داند. مهم‌ترین چالش رهبر جوان فرانسه همسو ساختن نیروها در جهت اجرای چنین طرح‌هایی است. سیاست‌های حمایت‌گرانه ترامپ، رویکرد ضدجهانی‌سازی انگلستان و هزینه بالای فعالیت شرکت‌ها در سیلیکون ولی فرصتی بی‌مانند در اختیار مکرون قرار داده است تا در جهت تحقق وعده‌هایش گام بردارد.