خطر جنگ سوم در سال 2018

نشریه اکونومیست سرمقاله و طرح روی جلد این هفته خود را به جنگ بزرگی که در سال‌جاری میلادی احتمال وقوع آن در جهان می‌رود، اختصاص داد. اکونومیست با اشاره به اینکه به مدت ۲۵ سال جنگ بین قدرت‌های بزرگ تقریبا غیرقابل تصور بود، هشدار داد که حالا دیگر چنین نیست. اکونومیست در سرمقاله این هفته خود زنگ خطر را به صدا درآورده و اعلام کرده است که حمله آمریکا به کره‌شمالی می‌تواند چین را نیز در این ماجرا درگیر کند و به قیمت جان ده‌ها هزار نفر تمام شود و در صورت به‌کارگیری تسلیحات هسته‌ای، تلفات بسیار بیشتری برجای گذارد. از سوی دیگر خواست‌های متضاد و تکنولوژی‌های تسلیحات جدید بیش از پیش چین و روسیه را در برابر غرب قرار می‌دهد. در واقع تغییرات تکنولوژیک و ژئوپلیتیک تهدید جدیدی را متوجه جهان ساخته است.

اکونومیست نوشت: هفته گذشته پنتاگون   استراتژی جدید امنیت ملی را منتشر کرد که چین و روسیه را در رتبه‌ای خطرناک‌تر از افراطیون جهادگرا قرار داد و آنها را به‌عنوان تهدید اصلی علیه آمریکا معرفی کرد. علاوه بر این رئیس ستاد کل ارتش بریتانیا نسبت به حمله روسیه هشدار داد. در چنین شرایطی آمریکا و کره‌شمالی هم به‌شدت به یک درگیری نزدیک می‌شوند، درگیری‌ای که در آن خطر وارد شدن چین یا اوج‌گیری آن و تبدیل به یک فاجعه اتمی وجود دارد. تغییرات شدید و درازمدت در ژئوپلیتیک و تکثیر تکنولوژی‌های جدید درحال خدشه وارد ساختن به‌سلطه‌ای است که آمریکا و متحدانش از آن بهره‌مند بودند. بروز درگیری‌ای که ابعاد و شدت آن از زمان جنگ جهانی دوم به بعد سابقه نداشته، بار دیگر محتمل شده است. این درحالی است که جهان برای آن آماده نیست.

خطری که فشار آن محسوس است، خطر جنگ در شبه‌جزیره کره است که شاید امسال به‌وقوع بپیوندد. دونالد ترامپ قصد دارد کیم جونگ اون، رهبر کره‌شمالی را از دستیابی به توانایی شلیک موشک‌های اتمی به آمریکا بازدارد. آزمایش‌های اخیر کره‌شمالی نشان داد که امکان دستیابی به چنین سلاحی برای کره‌شمالی تا چند ماه آینده وجود دارد، البته اگر تاکنون به آن دست نیافته باشد. پنتاگون از میان گزینه‌های محتمل درحال بررسی گزینه یک حمله پیشگیرانه به سایت‌های کره‌شمالی است. گر چه نسبت به موفقیت چنین حمله‌ای اطمینان کمی وجود دارد، اما پنتاگون باید برای اجرای دستور احتمالی رئیس‌جمهور آمادگی داشته باشد. حتی یک حمله محدود هم می‌تواند یک جنگ تمام عیار را در پی داشته باشد. تحلیلگران به این نکته اشاره می‌کنند که توپخانه‌های کره‌شمالی می‌توانند سئول، پایتخت کره‌جنوبی را با سرعت ۱۰ هزار شلیک در دقیقه بمباران کنند. پهپادها، زیردریایی‌های کوچک و کماندوهایی که با حفر تونل‌ پیش می‌روند، می‌توانند سلاح‌های بیولوژیک، شیمیایی و حتی هسته‌ای را آماده جنگ کنند. امکان مرگ ده‌ها هزار انسان وجود دارد و اگر از تسلیحات اتمی استفاده شود که این تعداد چند برابر بیشتر خواهد شد. به باور نشریه اکونومیست چنین فاجعه‌ای به این معنا است که اگر دیپلماسی شکست بخورد، کره‌شمالی باید مورد محاصره قرار گیرد و نسبت به تبعات اقداماتش تهدید شود. هر چند هنوز اکونومیست بر این باور است که وقوع جنگ یک احتمال واقعی است.

امکان دارد ترامپ و مشاورانش به این نتیجه برسند که کره‌شمالی هسته‌ای چنان بی‌مبالات است و چنان احتمال گسترش سلاح‌های هسته‌ای اش زیاد است که بهتر است خطر جنگ در شبه‌جزیره کره امروز به جان خریده شود تا فردا یک حمله هسته‌ای به شهرهای آمریکا انجام شود.  حتی اگر چین خارج از گود جنگ دوم کره بنشیند، باز هم چین و روسیه به یک رقابت جدید قدرت با غرب وارد خواهند شد و این در شرایطی است که مقابله با بلندپروازی‌های آنها به مراتب دشوارتر از مقابله با کره‌شمالی است. سه دهه رشد اقتصادی بی‌وقفه به چین این امکان را داد تا نیروهای نظامی خود را متحول کند و به رهبران آن این حس را بدهد که حالا دوران آنها فرا رسیده است. در مقابل، روسیه هم به این دلیل حس می‌کند که باید خود را به این رقابت داخل کند که مدتی طولانی است که رو به افول گذاشته است. رهبران آن هزینه‌های سنگینی کرده‌اند تا قدرت روسیه را حفظ کنند و حالا می‌خواهند خطر آن را به جان بخرند تا ثابت کنند که شایسته احترام هستند و باید به‌عنوان یک قدرت بزرگ تلقی شوند.  اکونومیست اما در این مقاله می‌گوید که بهترین گزینه برای حفظ صلح جهانی، وجود یک آمریکای قدرتمند است و آمریکا در این راستا از مزیت‌هایی هم بهره‌مند است. اما این روزها مزیت‌های آن به آسانی بر باد می‌روند. بدون مشارکت آمریکا در نظم جهانی و با وجود رقبایی که آن را به چالش می‌کشند، خطرات رو به رشد خواهند گذارد و اگر چنین شود، چشم‌انداز یک جنگ نزدیک‌تر از آن چیزی خواهد بود که تصورش را می‌کنید.  

شادی آذری