مرکز پژوهشهای مجلس گزارش داد؛
قطعهسازی در رکود
دو دلیل عمده را میتوان در افت تولید و فروش قطعه در آبان نسبت به مهر موثر دانست. مورد اول تغییر رویکرد خودروسازان در تامین قطعات موردنیاز خود است. بیشتر فروش خودروسازان مربوط به دو خودروساز بزرگ کشور یعنی ایرانخودرو و سایپا است، بااینحال طبق آماری که انجمن صنایع نیرومحرکه و قطعهسازان خودروی استان تهران منتشر کردهاست، سهم خرید داخلی از کل خرید خودروسازان در آبان سالجاری ۸۵.۴۷درصد بوده که در مقایسه با ماه پیش از آن ۵.۱۹درصد کاهش یافتهاست.
گروه ایرانخودرو سهم خرید داخلی خود را از ۹۰.۹۲درصد در مهر به ۸۴.۷۴درصد در آبان کاهش دادهاست. گروه سایپا با افزایش اندک از ۸۷.۹۵درصد به ۸۸.۷۷درصد، ثبات بیشتری داشتهاست. در بررسی هشتماهه، سهم کل خرید داخلی ۸۳.۷۳درصد بوده که نشان میدهد هر دو خودروساز بخشی از نیازهای خود را از طریق واردات قطعات تامین میکنند.
با تکیه بر همین آمار میتوان گفت؛ مشتریان اصلی خودروسازان حالا اقبال بیشتری به قطعات وارداتی نشان میدهند. در واقع در برخی موارد کیفیت قطعات وارداتی از تولید داخل پیشی میگیرد و از طرف دیگر قیمت این قطعات نیز برای خودروسازان بسیار کمتر از قطعات داخلی است، بنابراین آنها انگیزه کافی برای واردات قطعه را دارند. علاوهبر این خودروسازان بدهی قابلتوجهی به تولیدکنندگان قطعه دارند که همین موضوع باعث محدودیت نقدینگی قطعهسازان و افت تولید آنها شدهاست. گرچه ۴۰همت تسهیلات به خودروسازان تعلق گرفته که قرار است مستقیما بهحساب قطعهسازان ریخته شود اما هنوز خبری از اجراییشدن آن نیست،
بنابراین احتمالا این بدهی نیز دلیل دیگری است برای اینکه خودروسازان سعی کنند بخشی از قطعات موردنیاز خود را از طریق واردات تامین کنند. اما علاوهبر اینکه خودروسازان خرید کمتری از تولیدکنندگان داخلی قطعه داشتهاند، خودشان نیز با افت تولید مواجه شده و طبیعتا نیاز کمتری به خرید قطعه داشتهاند. بر این اساس تنها سه خودروساز بزرگ کشور، در مهر ۷۵هزار و ۷۳۵دستگاه خودروی سواری تولید کردهاند اما این رقم در آبان به ۷۲هزار و ۵۲۲دستگاه رسیده است، بنابراین تولید آنها با ۴.۲درصد افت همراه بودهاست. علاوهبر این گزارش بازوی پژوهشی مجلس نیز نشان میدهد؛ شاخص تولید کل بخش خودرو در آبان ۱۰.۴درصد نسبت به مهر افت داشتهاست، بنابراین علت دوم افت تولید و فروش قطعه در هشتمین ماه از سالکاهش تولید خودرو بودهاست.
هر دوی این دلایل نشان میدهد؛ قطعهسازان بهطور آسیبزایی به خودروسازان داخلی وابسته هستند و هنوز نتوانستهاند خارج از ایرانخودرو و سایپا برای خود جایگاهی پیدا کنند که این موضوع باعث میشود تغییر استراتژی خرید یا برنامه تولید این شرکتها، اثر مستقیم و فوری بر تولید و فروش کل صنعت داشتهباشد. اگر این دو خودروساز بدهی خود را پرداخت نکنند قطعهسازی کاملا شکننده میشود، اگر آنها قطعه وارد کنند، آمار تولید و فروش قطعهسازان افت پیدا میکند و اگر تولید ایرانخودرو و سایپا کاهش پیدا کند، کاملا قطعهسازی را تحتتاثیر قرار میدهد. اگر قطعهسازان کشور میتوانستند طی این سالها از وابستگی خود به خوردوسازان داخلی کمکرده و وارد زنجیره تامین جهانی شوند (هرچند محدود) قطعا امروز نوسانات خودروسازی تا این حد آنها را تحتتاثیر قرار نمیداد.
