«دنیای اقتصاد» آمار ده‌ماهه تولید خودرو را بررسی کرد
نیش‌ترمز تولید خودرو
گزارش ده‌ماهه تولید خودروسازان نشان از رشد تولید سه خودروساز بزرگ کشور دارد. طبق آمارهای ارائه‌شده از سوی سامانه کدال، سه شرکت ایرانخودرو، سایپا و پارسخودرو در مجموع در ده‌ماهه امسال ۸۷۳هزار و ۳۵۲ دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌اند که نسبت به تولید ۷۵۸هزار و ۷۳۶ دستگاهی مدت مشابه سال گذشته ۱۱۴هزار و ۶۱۶ دستگاه بیشتر تولید کرده‌اند. بنابراین تیراژ این سه خودروساز در ده‌ماهه امسال ۱۵درصد نسبت به ده‌ماهه سال ۱۴۰۰ رشد داشته است. این درحالی است که آمار نه‌ماهه تولید این شرکت‌ها رشد بیشتری را نشان می‌داد. در نه‌ماهه امسال خودروسازان بزرگ کشور ۱۹درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته تولید بیشتری داشتند.
علت کاهش آهنگ رشد این سه خودروساز، افت مشهود تولید آنها در دی‌ماه است. آمار ماهانه تولید نشان می‌دهد این خودروسازان در دی‌ماه تعداد ۹۵هزار و ۵۶۱ دستگاه خودرو تولید کرده‌اند. این درحالی است که تولید آنها در آذرماه ۱۰۸هزار و ۲۸۶ دستگاه بود که نشان از افت قابل‌توجه ۱۲هزار و ۷۲۵ دستگاهی و ۱۲درصدی دارد. در این بین ایرانخودرو که بیشترین رشد تولید را در ده‌ماهه امسال با ۲۴ درصد افزایش از آن خود کرده است، در دهمین ماه از سال افت قابل‌توجه ۱۲درصدی را نسبت به ماه پیش از آن تجربه کرده است. سایپا و پارسخودرو نیز که در آمار ده‌ماهه به ترتیب رشد چهار و ۱۰درصدی را ثبت کرده بودند در آمار ماهانه با نزول نمودار تولید مواجه بوده و به ترتیب ۱۱ و ۱۳درصد کمتر از آذرماه تولید داشته‌اند.
یکی از دلایل افت تولید خودروسازان در دی‌ماه را می‌توان در رشد قابل‌توجه آمار تولید آنها در آذرماه جست‌وجو کرد. درواقع رشد تولید این شرکت‌ها در آذرماه بسیار قابل‌توجه بود. به نظر می‌رسد خودروسازان نتوانسته‌اند در دی‌ماه نیز روند خود را ادامه دهند و تولید متعادل ۹۵هزار دستگاهی در دی‌ماه برای آنها نسبت به ماه آذر افت چشمگیری محسوب شده است؛ درحالی‌که در ماه‌های پیش از آن، این رقم تولید ضعیفی برای خودروسازان محسوب نمی‌شد.
موضوع دیگری که در این افت تولید می‌توان تاثیرگذار دانست، رشد قابل‌توجه تورم و نرخ ارز در این ماه است. طی ماه‌های گذشته و به‌خصوص در دی‌ماه نرخ ارز به شکل افسارگسیخته‌ای افزایش داشت. البته باید توجه داشت که احتمالا خودروسازان مواد اولیه موردنیاز خود برای تولید دی‌ماه را در همان ماه تهیه نکرده‌اند و پیش از آن در انبارهای خود مواد اولیه داشته‌اند؛ اما به طور کلی نمی‌توان منکر تاثیر تورم جاری در تولید این شرکت‌ها شد، چراکه تورم باعث می‌شود تولیدکننده با احتیاط بیشتری از مواد اولیه استفاده کند، چراکه می‌دانند جایگزینی آن به‌سختی انجام خواهد شد؛ علاوه بر آن، دیگر هزینه‌ها نیز با رشد مواجه بوده‌اند.
از طرف دیگر با نزدیک شدن به پایان سال، این سناریو هم مطرح است که قطعه‌سازان به علت بدهی انباشته خودروسازان، تامین قطعه را کند کرده باشند تا بتوانند پیش از رسیدن به سال جدید، بخشی از طلب خود را تسویه کنند. سناریوی دیگری را نیز برای کاهش تولید خودروسازان در دی‌ماه می‌توان مطرح کرد. درواقع در دی‌ماه بود که زمزمه‌های حضور دوباره شورای رقابت در قیمت‌گذاری خودرو مطرح شد. آخرین قیمت‌گذاری برای محصولات خودروسازان در آذرماه سال 1400 انجام شده و بعد از آن دیگر قیمت جدید تعیین نشده بود و هربار هم که موضوع افزایش قیمت مطرح می‌شد، مجلس با آن مخالفت می‌کرد. حالا با ورود دوباره شورای رقابت، احتمالا به‌زودی شاهد قیمت‌گذاری جدید برای خودرو خواهیم بود. بنابراین می‌توان این احتمال را داد که خودروسازان تولید خود را کاهش داده‌اند تا بتوانند در آینده‌ای نزدیک محصولات خود را با قیمت بیشتری عرضه کرده و از زیان‌دهی خود جلوگیری کنند.
ایرانخودرو در صدر رشد تولید
همانطور که اشاره شد بیشترین رشد تولید در ده‌ماهه امسال بین شرکت‌های خودروساز مربوط به ایرانخودرو با رشد 24درصدی تولید 10ماهه نسبت به مدت مشابه سال گذشته است. البته رشد تولید این خودروساز در آذرماه بسیار بیشتر و حدود 34درصد بود. از میان محصولات ایرانخودرو، بیشترین رشد تولید در ماه ابتدایی زمستان مربوط به گروه پژو است. این خودروساز در ده‌ماهه سال جاری ۲۸8هزار و 999دستگاه از محصولات پژو تولید کرده است. در مدت مشابه سال گذشته تولید محصولات این گروه 254 هزار و 794 دستگاه بود؛ بنابراین ایران‌خودرویی‌ها در این مدت 34هزار و 205 دستگاه بیشتر پژو تولید کردند که نشان از رشد 13درصدی آن دارد.
محصول دیگر ایرانخودرو یعنی سمند نیز رشد قابل‌توجهی در تولید را از آن خود کرده است. از ابتدای سال مالی تا انتهای دی‌ماه سال ۱۴۰۰ ایرانخودرو 41هزار و 842 دستگاه سمند تولید کرده بود؛ این در حالی است که در مدت مشابه سال جاری تولید این خودرو به 60هزار و 324 دستگاه رسیده که نشان از رشد 18هزار و 482 دستگاهی دارد؛ بنابراین درصد رشد تولید این محصول به رقم قابل‌توجه ۴4درصد رسیده است. هم‌خانواده سمند، یعنی دنا، نیز در این مدت با رشد تولید مواجه بوده است. در ده‌ماهه امسال ایرانخودرو 65هزار و ۸35 دستگاه دنا تولید کرده که نسبت به آمار تولید 42هزار و 491دستگاهی مدت مشابه سال گذشته 23هزار و 344 دستگاه بیشتر است. رشد تولید این محصول از نظر درصدی حدودا ۵5درصد بوده است.
محصول دیگر ایرانخودرو یعنی رانا برخلاف دیگر محصولات این خودروساز با افت تولید در ده‌ماهه مواجه بوده است. این خودرو تا پایان دی‌ماه امسال ۲3هزار و 119 دستگاه تولید داشته که در مقایسه با ده‌ماهه پارسال از کاهش شش‌هزار و 246 دستگاهی و حدود 21درصدی حکایت می‌کند. محصول مونتاژی ایرانخودرو یعنی هایما رشد حدود ۱36درصدی را در ده‌ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته به خود می‌‌‌بیند. هایما در ده‌ماهه امسال با تیراژ 12هزار و 948 دستگاهی تولید شده است. مونتاژ این محصول در مدت مشابه سال گذشته تنها پنج‌هزار و 466 دستگاه بوده است. با‌این‌حال هایما تنها خودرویی از ایرانخودرو نیست که با رشد بیش از 100درصدی در ده‌ماهه همراه بوده باشد. بیشترین درصد رشد تولید بین محصولات ایرانخودرو متعلق به تارا است. این خودرو سال گذشته تا انتهای دی‌ماه هفت‌هزار و 55 دستگاه تولید شده بود اما امسال در همین مدت 19هزار و 71 دستگاه از این خودرو به تولید رسیده تا با افزایش 12هزار و 16 دستگاهی، رشد قابل‌توجه 170درصدی را تجربه کند. در لیست محصولات ایرانخودرو، گزینهای به نام «سایر محصولات» قید شده که رقم چهارهزار و 82 دستگاهی برای تیراژ آن به ثبت رسیده است.
صعود سایپا و پارسخودرو
دیگر خودروساز بزرگ کشور، یعنی سایپا، نیز در آمار ده‌ماهه توانسته رشد تولید داشته باشد. این خودروساز که تا مهرماه آمار تجمیعی آن نسبت به مدت مشابه سال گذشته منفی بود و در آمار نه‌ماهه نیز تنها دودرصد رشد تولید داشت، در آمار ده‌ماهه توانسته رشد تولید خود را به چهاردرصد برساند. در بین محصولات این شرکت، گروه X200 شامل تیبا، کوییک و ساینا بیشترین سهم را از تولید سایپا داشته‌اند که باز هم از آمار تولید این خودروها در مدت مشابه سال 1400 کمتر است. سایپا از ابتدای سال مالی تا انتهای دی‌ماه به تعداد 224هزار و 734 دستگاه تولید کرده؛ درحالی‌که تیراژ این خودروها در مدت مشابه سال گذشته 238هزار و 588 دستگاه بوده است. بنابراین تولید محصولات در این مدت با حدود شش‌‌درصد افت همراه بوده است.
آنطور که آمار منتشرشده از بورس نشان می‌دهد، خودروی دیگر سایپا یعنی شاهین، در ده‌ماهه امسال 27هزار و 570 دستگاه تولید داشته که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از رشد قابل‌توجه 50درصدی حکایت می‌کند. این محصول سایپا از ابتدای سال 1400 تا انتهای دی‌ماه همین سال 18هزار و 315 دستگاه تولید شده بود که نشان می‌دهد امسال در همین مدت 9هزار و 255دستگاه بیشتر به تولید رسیده است. این شرکت توانسته است در ده ماه گذشته از سال جاری 36هزار و 89 دستگاه وانت پراید را به تولید برساند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 77درصد رشد داشته است. در ستون تولیدات سایپا نیز گزینهای به نام «سایر محصولات» وجود دارد که تیراژ ۹۰دستگاهی در مقابل آن به ثبت رسیده است. از مهرماه به بعد نیز آمار تجمیعی این محصولات همان ۹۰ دستگاه بوده است.
پارسخودرو، خودروساز بزرگ دیگر کشور که زیر مجموعه سایپاست، در آمار ده‌ماهه با رشد 10درصدی مواجه بوده است. بیشترین تعداد تولید در پارسخودرو طی بازه زمانی تحت بررسی به گروه Q200 مربوط می‌شود که 59هزار و 532 دستگاه از آن تولید شده است. در مدت مشابه سال گذشته میزان تولید این محصولات 52هزار و 153 دستگاه بود. بنابراین پارس‌خودرویی‌ها در این مدت توانسته‌اند هفت‌هزار و 379 دستگاه بیشتر، از محصولات گروه Q200 تولید کنند.
کوییک اس نیز محصول دیگر این خودروساز است که در ده‌ماهه امسال ۱۹۴ دستگاه از آن تولید شده است. در مدت مذکور سال گذشته هنوز این خودرو به مرحله تولید نرسیده بود. کوییک معمولی دنده‌ای نیز در این آمار به چشم می‌خورد که تا انتهای دی‌ماه امسال 48هزار و 651 دستگاه از آن تولید شده است. این آمار برای مدت مشابه سال گذشته 29هزار و 520 دستگاه بود. بنابراین تولید این خودرو با ۶5درصد رشد همراه بوده است.
سومین خودروساز بزرگ ایران تا پایان دی امسال هزار و ۴۱۱ دستگاه کوییک اتومات‌پلاس را به تولید رسانده است؛ خودرویی که در هشت ماه مشابه سال گذشته هنوز مهمان پارسخودرو نشده بود. ساینا آخرین محصول مورد بررسی پارسخودرو است که در این مدت ۷۰۰ دستگاه از آن تولید شده است. این در حالی است که در ده‌ماهه سال ۱۴۰۰ تولید این خودرو به تعداد 17هزار و 884 دستگاه بوده است که نشان از کاهش ۹6درصدی تولید این محصول دارد.
سقوط تولید ماهانه
همانطور که اشاره شد تولید ماهانه این سه خودروساز در دی‌ماه نسبت به آذرماه با افت همراه بوده است. خودروسازان بزرگ کشور در دی‌ماه 12درصد کمتر از آذرماه تولید داشته‌اند؛ برخلاف ماه آذر که با وجود افت جزئی سایپا و پارسخودرو، ایرانخودرو رشد تولید ماهانه را تجربه می‌کرد. در دی‌ماه این سه شرکت همراه با یکدیگر سقوط آزاد در تولید ماهانه داشته‌اند. ایرانخودرو در دهمین ماه از سال 53هزار و 331 دستگاه خودرو تولید کرده است؛ این درحالی است که آمار ماهانه آذر برای این خودروساز 60هزار و 665 دستگاه خودرو بود. بنابراین در این مدت آبی‌پوشان خودروساز، هفت‌هزار و 332 دستگاه کمتر خودرو تولید کرده‌اند که نشان از افت 12درصدی تولید ماهانه آنها دارد.
سایپا هم که ماه گذشته افت تولید ماهانه خود را با یک درصد کاهش تولید کلید زده بود، در دی‌ماه افت 11درصدی تیراژ را تجربه کرد. این خودروساز بزرگ کشور در ماه ابتدایی زمستان 31هزار و 30 دستگاه خودرو تولید کرده است؛ آمار تولید آذرماه این شرکت 34هزار و 761 دستگاه بود. بنابراین سایپا در دی‌ماه سه‌هزار و 731 دستگاه کمتر از آذرماه تولید داشته است. پارسخودرو نیز در وضعیتی مشابه، رکورد افت 13درصدی تولید ماهانه را زده است. این زیرمجموعه سایپا در دی‌ماه 11هزار و 200 دستگاه خودرو تولید کرده که هزار و 660 دستگاه کمتر از آمار 12هزار و 860دستگاهی آذرماه است.
