«دنیای‌اقتصاد» تبعات حمله روسیه به اوکراین در صنعت خودرو را بررسی کرد
ترکش جنگ بر پیکر خودروسازی
با حمله روسیه به اوکراین که حالا وارد هفته سوم شده، گزینه تحریم این کشور (روسیه) روی میز بسیاری از دولت‌ها به‌خصوص دولت جو بایدن رئیس جمهور آمریکا قرار گرفت. خود جنگ نیز به تنهایی کافی بود تا قیمت فلزات صادراتی روسیه و اوکراین را جهش بدهد که داد. حالا با تحریم‌های اعمالی علیه روسیه که در صورت ادامه حملات این کشور به اوکراین، تشدید خواهد شد، قیمت فلزات موردنیاز صنعت خودرو روندی صعودی به خود گرفته است. این موضوع می‌تواند علاوه بر کند کردن روند تولید (ناشی از کمبود فلزات موردنیاز)، قیمت تمام شده خودرو را نیز بالا ببرد. خودروسازی جهان طی ۲ سال گذشته با ۲ بحران بزرگ شیوع ویروس مرگبار کرونا و کمبود ریزتراشه‌ها مواجه بوده و در حالی که اولی تا حد زیادی رفع و دومی نیز از پیک عبور کرده، حالا پای چالشی جدید به نام کمبود و گرانی فلزات موردنیاز صنایع خودرو و قطعه، به میان آمده است.
این چالش هرچند کل خودروسازی را درگیر کرده، اما تحلیلگران معتقدند نقطه اثر اصلی آن در حوزه خودروهای برقی و هیبریدی است. ازآنجاکه روسیه و اوکراین جزو مهدهای تولید و عرضه فلزات مورد استفاده در خودروهای برقی و هیبریدی هستند، جنگ و تداوم آن، آینده این خودروها را تحت‌تاثیر منفی قرار داده است. خودروسازی جهان از چند سال قبل وارد دوره گذار از محصولات بنزینی به برقی و هیبریدی شده و بسیاری از شرکت‌های خودروساز، برنامه‌ها و طرح‌هایی عظیم را در این حوزه در نظر گرفته‌اند. نیاز خودروهای برقی و هیبریدی به باتری و نقش مهم فلزاتی مانند نیکل و کبالت در تولید باتریها، حالا به جنگ روسیه و اوکراین گره خورده است. به نظر میرسد در صورت تداوم جنگ، چالش کمبود فلزات موردنظر و صعود قیمت آنها، به سختی گریبان پروژه گذار از بنزینی به برقی را بگیرد. ادامه جنگ البته کل خودروسازی را با چالشی عمیق مواجه می‌کند، اما به نظر میرسد خودروهای برقی و هیبریدی بازنده بزرگ این ماجرا خواهند بود.
حالا اما حمله روسیه به اوکراین، قیمت فلزات مورد استفاده در تولید خودروها را افزایش داده است؛ از آلومینیوم که در بدنه خودرو استفاده می‌شود گرفته تا پالادیوم که آن را در مبدلهای کاتالیزوری به کار می‌گیرند و همچنین نیکل، به عنوان یکی از اصلی‌ترین فلزات در تولید باتری خودروهای برقی. احتمالا این شهروندان هستند که هزینه رشد قیمت فلزات در پی جنگ روسیه و اوکراین را پرداخت خواهند کرد.
در حالی که فلزات هنوز در میان تحریم‌های غرب علیه روسیه نیستند، برخی از شرکت‌های حمل‌ونقل و تامینکنندگان قطعات خودرو، از کالاهای روسی دوری می‌کنند و این مساله فشار بیشتری را بر خودروسازان وارد کرده است. این در حالی است که خودروسازی جهان همین حالا نیز همچنان با بحران کمبود تراشه و افزایش قیمت انرژی دست و پنجه نرم می‌کند.
در واکنش به این ماجرا، کارلوس تاوارس، مدیر اجرایی شرکت استلانتیس، چهارمین خودروساز بزرگ جهان، هفته گذشته در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: اتفاقی که خواهد افتاد این است که ما ابتدا با افزایش هزینه از سوی مواد خام و انرژی روبه‌رو خواهیم شد و این موضوع فشار بیشتری را بر مدل تجاری‌‌‌مان وارد خواهد کرد. آلومینیوم و پالادیوم هر دو در روز دوشنبه این هفته رکورد قیمتی زدند و قیمت نیکل به عنوان فلزی که در تولید فولاد ضدزنگ مورداستفاده قرار می‌گیرد، برای اولین بار در تاریخ، روز سه‌شنبه از ۱۰۰هزار دلار در هر تن عبور کرد.
به گزارش رویترز، آندریاس ولر، مدیر اجرایی شرکت آلوداین، سازنده قطعات دایکست آلومینیوم و منیزیم برای خودروسازان، گفته است که تجارت این شرکت در اروپا در طول چهار ماه گذشته با ۶۰درصد افزایش در هزینه آلومینیوم، به علاوه افزایش در قیمت‌های انرژی مواجه بوده است. به گفته ولر، با فروش سالانه ۲/ ۱میلیارد دلاری و افزایش صدها‌میلیون دلاری هزینه تولید، این شرکت مجبور شده از مشتریان بخواهد مبلغ بیشتری نسبت به چیزی که توافق شده پرداخت کنند. وی تاکید می‌کند: برخی از مشتریان فهم بالاتری دارند و بیشتر از دیگران همکاری می‌کنند، ولی ما نمی‌توانیم بدون این افزایش قیمت به کار خود ادامه دهیم.
اما تاوارس، مدیرعامل شرکت استلانتیس، معتقد است پایان کمبود تراشه می‌تواند به خودروسازان در خنثی‌سازی افزایش قیمت فلزات و انرژی کمک کند، با این حال انتظار نمی‌رود راه حلی برای مساله تراشه‌‌‌ها در سال‌جاری وجود داشته باشد. خریداران خودرو همین حالا هم بهای کمبود تراشه را می‌‌‌پردازند، زیرا این مساله حتی قبل از افزایش قیمت فلزات، ذخیره خودروها را کاهش و قیمت‌ها را افزایش داده است. بر اساس گزارش شرکت‌های مشاوره‌ای ال‌‌‌ام‌‌‌سی و جی‌دی پاور، میانگین قیمت تراکنش برای یک خودروی نو در آمریکا در ماه فوریه ۴۶۰/ ۴۴ دلار بوده است، که ۵/ ۱۸درصد نسبت به ماه مشابه سال گذشته افزایش داشته است.
اما خودروسازان آلمانی مانند فولکس‌‌‌واگن و بی‌‌‌ام‌‌‌و، همین حالا هم از حمله روسیه به اوکراین ضربه خورده‌اند، زیرا تولیدکنندگان مهار سیم در غرب این کشور (اوکراین) مجبور به توقف تولید شده‌اند. مهار سیم مجموعه‌‌‌ای حیاتی از قطعات است که در یک خودروی متوسط نزدیک به ۵کیلومتر کابل را بسته‌بندی می‌کند، و اوکراین تامین‌‌‌کننده اصلی آن است.
زمانی که نوبت به فلزات میرسد، شرکت‌های روسی تامین‌‌‌کننندگان اصلی برای شرکت‌های آلمانی هستند. در سال ۲۰۲۰ میلادی، ۴۴درصد از واردات نیکل آلمان، ۴۱درصد از تیتانیوم، یک‌سوم آهن و ۱۸درصد پالادیوم، از این کشور تامین شده است. طبق گزارش کردیت سوئیس، روسیه با تولید ۱۰۸میلیون تن در سال گذشته پنجمین تولیدکننده بزرگ سنگ آهن بوده و فولادسازان اروپایی را که حالا با قیمت‌های بالاتر و مشکلات احتمالی برای تهیه این فلز روبه‌رو هستند، تامین می‌کند.
بر اساس گزارش بانک سرمایه‌گذاری جی‌‌‌پی‌مورگان، شرکت فولاد اتریشی وست‌‌‌آلپاین و گروه فولاد سوئیسی اس‌‌‌اس‌‌‌اب، هر دو در معرض این ریسک قرار دارند. وست آلپاین گفته است برای ماه‌‌‌های آینده ذخیره دارد، ولی انتظار دارد بعد از آن مواد خام موردنیاز خود را از تامینکنندگان دیگری تهیه کند.
شرکت تامین‌‌‌کننده فولاد و آلومینیوم آلمانی Voss Edelstahlhandel در مواجهه با انتخاب خرید کالاهای روسی و تامین مالی غیرمستقیم حمله روسیه که مسکو آن را عملیات ویژه نظامی نامیده است، تصمیم گرفته آن را کنار بگذارد. مدیرعامل این شرکت به رویترز گفته است گرچه آلومینیوم در لیست تحریم‌ها قرار ندارد، ولی برای ورود پول به کشور توسط روسیه به کار گرفته می‌شود، بنابراین ما آن را کنار گذاشتیم. روسیه با سهم ۶درصدی در تولید جهانی، یکی از تولیدکنندگان بزرگ آلومینیوم است که انرژی‌برترین فلز در میان سایر فلزات است.
کسپر راولز، مدیر ارشد داده شرکت تخصصی بنچمارک مینرال اینتلیجنس، می‌‌‌گوید: در حالی که روسیه تولیدکننده ۵درصد از نیکل جهان است، حدود ۲۰درصد از نیکل با عیار بالای جهان نیز توسط این کشور عرضه می‌شود. این فلز در تولید باتری خودروهای برقی مورد استفاده قرار می‌گیرد. وقوع جنگ حالا چالش تازه‌‌‌ای برای خودروسازانی به وجود آورده که با افزایش تقاضا برای مدل‌‌‌های با انتشار دی‌اکسیدکربن صفر، میلیاردها دلار برای دور شدن از موتورهای احتراقی سرمایه‌گذاری کرده‌‌‌اند.
انتظار می‌رود مقداری از نیکل با عیار بالای روسیه به چین برود، کشوری که احتمالا روسیه را تحریم نخواهد کرد، ولی این مساله درست زمانی رخ داده که خودروسازان برای سایر مواد معدنی مورد استفاده در باتری خودروهای برقی با افزایش هزینه مواجه هستند. به گفته راولز، این مساله بزرگ‌ترین نگرانی برای زنجیره عرضه باتری است، چراکه این صنعت با افزایش قیمت لیتیوم و قیمت‌های بسیار بالای کبالت و نیکل روبه‌روست.
باتریها یکی از اجزای گران در خودروهای برقی هستند و خودروسازان امیدوار بودند که قیمت آنها کاهش پیدا کند تا بتوانند محصولات ارزان‌تری به بازار بدهند. شرکت بی‌‌‌ام‌‌‌و گفته است تا حد امکان بر بازیافت نیکل باتریها تمرکز دارد، به طوری که تا ۵۰درصد نیکل بازیافتی در باتری با ولتاژ بالای مدل آی‌‌‌ایکس این شرکت مورد استفاده قرار گرفته است.
در مورد پالادیوم نیز خودروسازان در تنگنا قرار دارند. صنعت خودرو از پالادیوم در مبدلهای کاتالیزوری مدل‌‌‌های بنزینی یا پلاتینیوم برای مدل‌‌‌های دیزلی استفاده می‌کند که هر دوی آنها همچنان بخش عمده‌‌‌ای از فروش خودرو را تشکیل می‌دهند. قیمت پالادیوم برای ۶ سال افزایشی بوده و ۴۰درصد از بازار جهانی آن در اختیار روسیه است. مدیرعامل شرکت نپتون گلوبال، که در زمینه معامله فلزات گرانبها فعال است، می‌‌‌گوید پالادیوم را در ماه دسامبر گذشته اونسی ۱۹۴۰ دلار خریداری کرده، ولی روز دوشنبه قیمت رکورد زده و به ۳۴۴۰ دلار در هر اونس رسیده است. به گفته او، ارزش پالادیوم مورد استفاده در یک خودروی متوسط حدود ۲۰۰ دلار است، ولی این رقم می‌تواند تا ۲برابر افزایش یابد.
