«دنیای اقتصاد» آمار فروش شش ماهه خودروسازان را بررسی کرد
رشد متزلزل فروش در شهریور
بررسی روند فروش خودروسازان در نیمه نخست امسال، حکایت از افت و خیز ماهانه دارد، به نحوی که روند فروش در اردیبهشت (نسبت به فروردین) نزولی بوده، اما در خرداد و تیر صعود کرده است. در مرداد نیز تعداد خودروهای فروخته شده افت کرده و حالا آمار شهریور نشان از بهبود اوضاع فروش دارد. طبق صورت‌های مالی ارسالی از سوی خودروسازان به بورس، ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در شهریور ماه حدود 74 هزار دستگاه محصول را به فروش رسانده‌اند که در مقایسه با مرداد، رشد 23 درصدی را نشان می‌دهد.
اینکه چرا فروش خودروسازان بزرگ کشور در شهریور(نسبت به مرداد) اوج گرفته، سه دلیل عمده دارد. نخست اینکه عدد پایه در مرداد پایین بوده، دوم آنکه بخشی از محصولات فروش فوق‌العاده تحویل داده شده و سوم اینکه موعد تحویل بخشی از پیش‌فروش‌های سال قبل نیز رسیده است. در این بین، به نظر می‌رسد موارد اول و دوم سهم بیشتری در صعودی شدن فروش خودروسازان داشته‌اند و پیش‌فروش با توجه به اعلام نشدن قیمت‌های جدید، نقش کمتری در صعود فروش دارد.
آمار فروش خودروسازان در مرداد نشان می‌دهد آنها پس از دو ماه روند صعودی فروش در خرداد و تیر، با افت مواجه شدند. با فاکتور گرفتن از اردیبهشت که به دلیل اختلاف نظر خودروسازان با شورای رقابت، فروش کمترین رقم را در شش ماه امسال داشته، مرداد بدترین ماه غول‌های جاده مخصوص در فروش به شمار می‌رود. در این ماه، کمی بیش از 60 هزار دستگاه خودرو به فروش رفته که نسبت به اوج شش ماهه (تیر ماه) بیش از 40 درصد افت را نشان می‌دهد. بنابراین اینکه فروش خودروسازان بزرگ کشور در شهریور و نسبت به مرداد با رشد بیش از 23 درصدی مواجه شده، ارتباط مستقیم با پایین بودن رقم پایه فروش در مرداد دارد. در واقع اگر خودروسازان در مرداد نیز روند رو به رشد فروش را مانند خرداد و تیر طی می‌کردند، شهریور(با فرض اینکه خودروسازان همین 74 هزار دستگاه محصول را می‌فروختند)، ماه افت آنها بود نه رشدشان. اگر آمار فروش شهریور خودروسازان را با ماه‌های اوج فروش مقایسه کنیم، متوجه خواهیم شد که آنها همچنان اوضاع مناسبی در این بخش ندارند. غول‌های جاده مخصوص در مقایسه با فروش بیش از 102 هزار دستگاهی‌شان طی تیر ماه، حدودا 28 درصد کمتر محصول فروخته‌اند. همچنین در مقایسه با خرداد نیز فروش خودروسازان شش درصد کاهش را نشان می‌دهد. آنها البته نسبت به فروردین و اردیبهشت به ترتیب رشد 12 درصدی و 82 درصدی را در فروش تجربه کرده‌اند.
اما جدا از مساله نرخ پایین فروش در مرداد، تحویل بخشی از خودروهای مربوط به طرح فروش فوق‌العاده نیز دیگر عامل رشد در شهریور به شمار می‌رود. خودروسازان طی امسال چند طرح فروش فوق‌العاده را برگزار کردند، طرحی که حداکثر زمان تحویل محصولات سه ماه است. به نظر می‌رسد در شهریور با توجه به بهبود اوضاع تولید و تسریع در تکمیل خودروهای ناقص، خودروسازان توانسته‌اند آمار تحویل محصولات فروش فوق‌العاده خود را (نسبت به مرداد) بالا ببرند. با توجه به سه ماهه بودن مهلت تحویل خودروها در فروش فوق‌العاده، این موضوع (رشد خودروهای فروخته شده در شهریور و نسبت به مرداد) احتمالا بیشتر مختص به فروش فوق‌العاده‌های خرداد و تیر بوده است. در طرح فروش فوق‌العاده، قیمت‌ها قطعی است، بنابراین خودروسازان انگیزه چندانی برای تحویل ندادن محصولات ثبت‌نامی ندارند، زیرا قیمت هنگام تحویل تغییر نخواهد کرد. این در حالی است که در پیش‌فروش، شرایط فرق می‌کند و خودروها به قیمت روز در اختیار مشتریان قرار می‌گیرند. از همین رو هرچند تحویل بخشی از خودروهای پیش‌فروشی در شهریور نیز یکی از دلایل بهبود اوضاع فروش خودروسازان به شمار می‌رود، با این حال بعید است سهم آن چندان زیاد باشد. به عبارت بهتر، به احتمال فراوان خودروسازان از تحویل بخش اعظم خودروهای پیش‌فروشی که موعد تحویل‌شان در شهریور بوده، امتناع کرده و منتظر مانده‌اند تا شورای رقابت قیمت‌های جدید را اعلام و ابلاغ کند. شورای رقابت به عنوان مرجع قیمت‌گذاری خودروهای داخلی، هر شش ماه یک بار دستورالعمل تعیین قیمت خودروها را ابلاغ می‌کند و خودروسازان بر اساس آن مجاز می‌شوند چند درصدی به قیمت محصولات‌شان بیفزایند. آخرین باری که شورای رقابت مجوز افزایش قیمت را برای خودروسازان صادر کرده، اردیبهشت امسال بوده است و به نظر می‌رسد به زودی مجوزی جدید (برای شش ماه دوم سال) صادر خواهد کرد. بنابراین خودروسازان احتمالا در تحویل بخش اعظم خودروهای پیش‌فروش شده دست نگه داشته‌اند تا آنها را متناسب با قیمت‌های جدید شورای رقابت تحویل دهند و به قول خودشان کمتر ضرر کنند. با این حال، با توجه به اینکه عدم تحویل خودروها در موعد مقرر سبب جریمه خودروسازان می‌شود، آنها بخشی اندک از محصولات پیش‌فروش شده را در شهریور تحویل داده‌اند، بنابراین این موضوع نیز در بهبود اوضاع فروش آنها در مقایسه با مرداد، نقشی هرچند اندک داشته است.
افت و خیز شش ماهه فروش
نگاهی به آمار فروش خودروسازان بزرگ وابسته به دولت در شش ماه امسال بیندازیم تا مشخص شود آنها چه افت‌وخیزی در فروش محصولات‌شان در این مدت داشته‌اند. طبق آمار یاد شده کل فروش خودروسازان در 6 ماهه سال جاری 422 هزار دستگاه بوده که نسبت به بازه مشابه سال گذشته با رشد 13 درصدی همراه بوده است. اما کل فروش خودروسازان طی نخستین ماه سال، ۶۶هزار و ۹۲۰دستگاه بوده است. این در حالی است که در اردیبهشت، فروش خودروسازان سقوط کرده و به ۴۰هزار و ۵۲۱دستگاه رسیده است. با این حساب، فروش سه خودروساز بزرگ کشور در اردیبهشت و نسبت به فروردین، ۴۰درصد افت را نشان می‌دهد. در خرداد مجموع فروش به بالای ۷۸هزار دستگاه رسیده تا خودروسازان ۹۵درصد محصول بیشتری نسبت به اردیبهشت بفروشند. آمار فروش خودروسازان اما در تیر به اوج رسیده و از قله ۱۰۰ هزار دستگاه عبور کرده است. با توجه به فروش ۱۰۲ هزار و ۲۲۳ دستگاهی خودروسازان در تیر، آنها نسبت به خرداد ۳۱درصد بیشتر محصول فروخته‌اند. با این حال در مرداد فروش سقوط کرده و به کمی بیش از ۶۰هزار دستگاه رسیده تا تعداد محصولات فروخته شده توسط خودروسازان بزرگ طی مرداد و نسبت به تیر، ۴۱درصد افت کند. بنابراین مرداد را می‌توان ماه سقوط فروش خودروسازان دانست؛ چه آنکه بیشترین افت شش‌ماهه نصیب این ماه شده است. در واقع هرچند کمترین میزان فروش خودروسازان، به اردیبهشت تعلق دارد با این حال بیشترین نرخ افت آنها در مرداد رقم خورده است. این روند در شهریور تغییر کرده و خودروسازان توانسته‌اند فروش خود را حدود 28 درصد بهبود بدهند. با این حال شهریور امسال نسبت به سال گذشته با افت 3 درصدی فروش همراه بوده است. با توجه به اینکه شورای رقابت احتمالا به زودی قیمت جدید خودروهای داخلی را اعلام می‌کند، رشد فروش خودروسازان در مهر دور از ذهن نیست. بر اساس گزارش‌های ارسالی به بورس، بیشترین فروش در شش ماه امسال به ایران‌خودرو تعلق داشته که 191 هزار و 676 هزار دستگاه محصول سواری فروخته است. ایران‌خودرو در مقایسه با شش ماه مشابه سال گذشته کمتر از دو درصد افزایش فروش داشته است. ایران‌خودرو همچنین در شهریور نیز 29 هزار و 532 دستگاه محصول را به فروش رسانده تا در مقایسه با مرداد رشد کند.
آمار بیشترین محصول فروخته شده ایران‌خودرو به گروه پژو تعلق بگیرد؛ به نحوی که بیش از 153 هزار دستگاه انواع پژو توسط این خودروساز در نیمه نخست امسال به فروش رفته است. کمترین میزان فروش ایران‌خودرو نیز به پژو ۲۰۰۸ مربوط بوده، خودرویی که گویا دیگر تولید نمی‌شود. بررسی آمار فروش ماهانه ایران‌خودرو اما نشان از نوسان دارد. این شرکت در فروردین امسال ۳۷هزار و ۶۱۲دستگاه محصول را به فروش رسانده، اما در اردیبهشت افتی سنگین را متحمل شده است. طبق آمار، فروش ایران‌خودرو در دومین ماه سال به ۱۵هزار و ۲۶۹دستگاه رسیده که نشان از افت ۶۰درصدی دارد. فروش ایران‌خودرو در خرداد هرچند نسبت به اردیبهشت اوج گرفته، با این حال به سطح فروردین نرسیده است. در خرداد، ایران‌خودرویی‌ها ۳۶هزار و ۶۵۶ دستگاه محصول فروخته‌اند تا نسبت به اردیبهشت رشدی ۱۴۰درصدی را تجربه کنند. بزرگ‌ترین خودروساز ایران اما در تیر به اوج فروش پنج ماه امسال خود رسیده و توانسته با رشدی ۲۱درصدی، ۴۴ هزار و ۴۳۰ دستگاه محصول بفروشد. در مرداد اما ایران‌خودرو با سقوط فروش مواجه شده؛ به نحوی که تعداد خودروهای فروخته شده این شرکت به ۲۸هزار و ۱۷۷ دستگاه رسیده است. با این حساب، ایران‌خودرویی‌ها در مرداد و نسبت به تیر ۳۷درصد کمتر محصول فروخته‌اند. در شهریور اما آمار فروش ایران‌خودرو به 29 هزار و 532 دستگاه رسیده که نشان از افزایش حدودا پنج درصدی نسبت به مرداد دارد.
به سایپا برویم و ببینیم دومین خودروساز بزرگ کشور چه آماری در فروش طی شش ماه ابتدایی سال داشته است. سایپایی‌ها نیز که تا پایان شهریور امسال 171 هزار و 265 دستگاه خودرو فروخته‌اند، نسبت به شش ماه مشابه سال گذشته حدود 21 درصد فروش بیشتری داشته‌اند. پرفروشترین خودروی این شرکت تیبا بوده است. دومین خودروساز بزرگ ایران، در فروردین ۲۴هزار و ۲۵۳دستگاه محصول را به فروش رسانده، اما در اردیبهشت، با کاهشی ۵/ ۱۰درصدی مواجه شده است. فروش سایپا در خرداد اوج گرفته و به عدد ۳۳هزار و ۷۶۵ دستگاه رسیده تا نارنجی‌های جاده مخصوص ۵۵درصد رشد فروش را به خود ببینند. تیر ماه نیز بهبود فروش را برای سایپا رقم زده، چه آنکه این شرکت ۳۸هزار و ۸۷۳دستگاه محصول فروخته و نسبت به خرداد، ۱۵درصد افزایش را تجربه کرده است. در مرداد اما سایپا نیز با افت فروش مواجه شده؛ به نحوی که تنها ۲۳هزار و ۳۳۹دستگاه محصول را فروخته است. در مقایسه با تیر، آمار فروش سایپا افتی ۳۷ درصدی را به خود می‌بیند. در شهریور اما فروش سایپا به 29 هزار و 308 دستگاه رسیده که این رقم در مقایسه با مرداد، حدودا 26 درصد رشد را نشان می‌دهد.
در نهایت اما پارس‌خودرو نیز 59 هزار و 143 دستگاه محصول سواری را در شش ماه امسال فروخته تا در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته بیش از 33 درصد رشد را تجربه کند. کوئیک پرفروشترین محصول این شرکت در پنج ماه امسال بوده است. سومین خودروساز بزرگ ایران در فروردین توانسته بالغ بر پنج هزار محصول را بفروشد؛ حال آنکه در اردیبهشت با افتی ۳۰درصدی، فروش این شرکت به ۳هزار و ۵۲۵ دستگاه رسیده است. پارس‌خودرویی‌ها در خرداد رشد حدودا ۱۳۰درصدی را تجربه کرده و ۸هزار و یک دستگاه محصول فروخته‌اند. در تیر نیز روند رو به رشد فروش پارس‌خودرو ادامه داشته؛ به نحوی که این شرکت بیشترین فروش را در همین ماه طی شش‌ماه ابتدایی امسال داشته است. فروش پارس‌خودرو در تیر به ۱۸هزار و ۹۲۰دستگاه رسیده که در مقایسه با خرداد، رشد ۱۳۷ درصدی را نشان می‌دهد. در مرداد اما پارس‌خودرو نیز با افت فروش مواجه شده؛ به نحوی که تنها ۸هزار و ۵۵۱ دستگاه محصول را فروخته و ۵۵ درصد افت را تجربه کرده است. شهریور اما برای پارس‌خودرویی‌ها نیز ماه رشد بوده و آنها توانسته‌اند با فروشی 14 هزار و 924 دستگاهی نسبت به مرداد، تقریبا 75 درصد رشد فروش را تجربه کنند.
