ثبت زیان انباشته ۴۳هزار میلیاردی و ۵/ ۱۶ هزار میلیاردی تولید در ۹ ماه گذشته
رشد قیمت؛ شتاب‌دهنده رشد زیان شد
طبق گزارش مالی یاد شده؛ خودروسازان تا پایان شهریور ۴۰هزار میلیارد تومان زیان انباشته را ثبت کرده بودند که این رقم با افزایش ۵/ ۷ درصدی به ۴۳ هزار میلیارد رسیده است. بر این اساس زیان تولید نیز با در مقایسه با ۹ ماهه سال گذشته رشد ۳۶درصدی را نشان می‌دهد.زیان تولید خودروسازان سال گذشته در همین بازه زمانی بیش از ۱۲هزارمیلیارد تومان بود. به این ترتیب در شرایطی خودروسازان در فصل پاییز نیز در مدار زیان دهی قرار گرفتند که شورای رقابت در هفته گذشته تحت فشار سازمان بازرسی و همچنین مسوولان صنعتی کشور با عقب نشینی از آزادسازی برخی محصولات خودرویی بر رویه پیشین این شورا تاکید کرد.
رضا شیوا رئیس شورای رقابت در نشست خبری که در روز پایانی دی برگزار کرد به نوعی آب پاکی را روی دست مدیران خودروساز ریخت و اعلام کرد این شورا با توجه به افت قیمت خودرو برای اینکه رفتاری هیجان انگیز در بازار انجام ندهد مجوزی برای افزایش قیمت خودروسازان در سه ماهه پایانی سال صادر نخواهد کرد. این در حالی است که به گفته شیوا براساس استعلام این شورا از بانک مرکزی نرخ تورم بخشی برای محصولات ایران خودرو و خودروسازی سایپا در بازه زمانی سه ماهه از آخرین مجوز افزایش قیمت ( آبان ماه ۹۹) رشدی حول و حوش ۱۴ درصد را به خود دیده است.
خودروسازان در سال جاری با مجوز وزارت صمت سه بار اقدام به افزایش قیمت کردند این در شرایطی است که تصور می‌شد با روند صعودی قیمت‌ها، از زیان انباشته یا در نهایت از زیان تولید در سال‌جاری کاسته شود، حال آنکه ظاهرا مجوز افزایش قیمت نیز نتوانسته تاثیر زیادی بر زیان‌دهی تولید‌کنندگان داشته باشد. به گفته کارشناسان و فعالان صنعت خودرو زیان‌دهی تولید تنها با آزادسازی قیمت‌ها قابل تحقق است؛ این در حالی است که این امر مخالفان جدی در دولت و حتی قوه‌قضائیه دارد. به این ترتیب با عقب‌نشینی شورای رقابت از تغییر رویه قیمت‌گذاری باید در انتظار ضرر و زیان بیشتری از ناحیه تولید در دو ماه پایانی سال و همچنین سال ۱۴۰۰ باشیم. حال سوالی که مطرح می‌شود این است چرا شورای رقابت که چندی پیش مجوزی برای آزادسازی قیمت ۱۸ خودروی کم تیراژ را صادر کرده بود از تصمیم خود برگشته و نه تنها مجوز یاد شده را تا پایان سال به حالت تعلیق در آورده است، بلکه به مدیران خودروساز اعلام کرده آنها تا پایان سال جاری مجوزی برای افزایش قیمت محصولات پرتیراژ تولیدی خود نیز دریافت نخواهند کرد؟ همان‌طور که عنوان شد بخشی از این مساله مربوط به انتقاداتی می‌شود که بعد از مجوز افزایش قیمت محصولات کم تیراژ متوجه شورای رقابت شد. این اقدام شورای رقابت در آن مقطع حتی با مخالفت علیرضا رزم‌حسینی وزیر صمت نیز روبه‌رو شد. رزم‌حسینی این اقدام را باعث افزایش قیمت خودروها در بازار عنوان کرد و آن را ناشی از بی‌تدبیری اعضای شورای رقابت دانسته بود.
در شرایطی که شورای رقابت معتقد است باید از بروز رفتار هیجانی در بازار جلوگیری کرد و بر اساس همین منطق اجازه افزایش قیمت محصولات تولیدی خودروسازان را تا پایان سال تعلیق کرده است به نظر می‌رسد دود این مساله به چشم شرکت‌های خودروساز برود زیرا همان‌طور که رئیس شورای رقابت اعلام کرد تورم‌بخشی خودروسازان حدود ۱۴ درصد است و زمانی که به رغم این تورم به آنها اجازه افزایش قیمت داده نمی‌شود این مساله به آن معنا است که چاه زیان انباشته شرکت‌های خودروساز عمیق‌تر خواهد شد.
مدیران خودروساز بارها اعلام کرده‌اند انباشت زیان در شرکت‌های تحت مدیریت‌شان تنها یک دلیل دارد و آن اصرار سیاست‌گذار کلان به اجرای سیاست قیمت‌گذاری دستوری است.
همان‌طور که عنوان شد تغییر زمان قیمت‌گذاری از سالانه به فصلی در سال جاری و صدور سه مجوز افزایش قیمت از سوی شورای رقابت هر چند نتوانست جلوی حرکت خودروسازان را در جاده زیان بگیرد اما تا حدودی از سرعت حرکت آنها در این جاده کاست. قیمت‌گذاری فصلی محصولات تولیدی شرکت‌های خودروساز این امیدواری را برای مدیران ارشد این شرکت‌ها به وجود آورده بود که تداوم این روند با توجه به کاهش نرخ تورم و کنار رفتن ابرهای تیره از افق آینده اقتصادی کشور شرایط را برای شرکت‌های خودروساز به گونه‌ای رقم بزند که آنها بتوانند از چاه زیان خارج شوند. اما این امید با سخنان رضا شیوا در نشست خبری آخرین روز از اولین ماه زمستان تبدیل به سراب شد و به نظر می‌رسد از حالا قابل پیش‌بینی باشد که شرکت‌های خودروساز در صورت‌های مالی که برای سه ماه پایانی سال در سایت کدال منتشر می‌کنند زیان انباشته بیشتری را به ثبت برسانند.
جزئیات زیان‌دهی خودروسازان
حال سراغ جزئیات زیان‌دهی سه شرکت بزرگ خودروسازی کشور یعنی ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو می‌رویم. سه شرکت یادشده تا پایان آذر در مجموع بیش از ۱۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان زیان تولید را در صورت‌های مالی خود به ثبت رسانده‌اند. در میان این سه شرکت خودروساز ایران‌خودرویی‌ها بیشترین زیان تولید را داشته‌اند که این امر البته به تیراژ بالا و تنوع محصول این شرکت نسبت به سایپا و پارس‌خودرو بازمی‌گردد. صورت‌های مالی ایران‌خودرو در ارتباط با وضعیت این شرکت در سه ماهه فصل پاییز که در سایت کدال منتشر شده است، نشان می‌دهد زیان این خودروساز در بخش فروش محصولات تولیدی به بیش از ۵ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان رسیده است. درآمد ایران‌خودرو تا پایان آذرماه ۹۹ به بیش از ۴۳ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان بالغ می‌شود اما این خودروساز بیش از ۴۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان نیز هزینه کرده است. ایران‌خودرو تا پایان آذرماه سال‌جاری ۳۲۶ هزار و ۴۰۸ دستگاه خودرو تولید کرده و متوسط قیمت محصولات فروخته‌شده توسط این خودروساز حدود ۱۳۴ میلیون تومان بوده است. اما ایران‌خودرویی‌ها به‌طور کلی چه میزان زیان کرده‌اند؟ صورت‌های مالی این خودروساز نشان می‌دهد این شرکت تا پایان آذرماه زیان تولیدی نزدیک به ۱۱ هزار و ۴۵۰ میلیارد تومان را در صورت‌های مالی خود درج کرده است. این میزان زیان‌دهی جمع زیان انباشته بزرگ‌ترین خودروساز کشور را به بیش از ۲۵ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان رسانده است.
آن‌طور که مدیران ارشد ایران‌خودرو ادعا می‌کنند و آن را در صورت‌های مالی خود منعکس کرده‌اند، این شرکت در تمام محصولات تولیدی خود با زیان مواجه بوده است. آبی‌های جاده‌مخصوص از ناحیه فروش ۲۴۰ هزار و ۸۳۰ دستگاه خودرو از اعضای خانواده پژو بیش از ۴هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان زیان کرده‌اند.
متوسط قیمت فروش اعضای این خانواده در صورت‌های مالی ایران‌خودرو ۷۷ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان درج شده است. فروش خانواده سمند نیز برای ایران‌خودرویی‌ها همراه با ضرر بوده است. آبی‌های جاده‌مخصوص تا پایان آذر ۹۹ در مجموع ۴۰ هزار و ۴۳۹ دستگاه از اعضای خانواده سمند را به فروش رسانده‌اند و از محل فروش این تعداد دستگاه خودرو حدود هزار و ۱۷۶ میلیارد تومان ضرر کرده‌اند. متوسط قیمت خودروهای فروخته‌شده از خانواده سمند در حدود ۷۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بوده است. دنا و رانا دو محصول دیگری هستند که با ضرر توسط این خودروساز به فروش رسیده‌اند. زیان ایران‌خودرویی‌ها از ناحیه فروش ۲۹ هزار و ۸۹۲ دستگاه دنا بالغ بر ۳۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان می‌شود. فروش ۸ هزار و ۵۵۷ دستگاه رانا نیز بیش از ۱۶۴ میلیارد تومان زیان به این خودروساز تحمیل کرده است. تولید دانگ‌فنگ در ایران‌خودرو متوقف شده است اما این خودروساز از ناحیه فروش ۱۰۷ دستگاه از این محصول مونتاژی چینی تا پایان آذرماه زیانی در حدود ۵میلیارد تومان را تحمل کرده است. خودروسازی سایپا به‌عنوان دومین خودروساز بزرگ کشور زیانی در حدود ۶۷۲میلیارد و ۵۵۰ میلیون تومان را از محل اختلاف «مبلغ فروش» با «مبلغ بهای تمام‌شده» در صورت‌های مالی خود مربوط به سه ماهه سوم سال‌جاری ثبت کرده است. اما زیان تولید نارنجی‌های جاده‌مخصوص که در صورت‌های مالی آنها تا پایان آذرماه ۹۹ نیز منعکوس شده، بیش از ۳ هزار و ۸۵۰ میلیارد تومان است و این میزان زیان جمع زیان انباشته این خودروساز را تا پایان آذر ۹۹ به بیش از ۱۳هزار میلیارد تومان می‌رساند. سری به جزئیات زیان‌دهی سایپا می‌زنیم.
نارنجی‌های جاده‌مخصوص از ناحیه فروش ۱۳۶ هزار و ۹۹۱ دستگاه تیبا بیش از ۹۰۰ میلیارد تومان زیان دیده‌اند. در حالی‌که تولید پراید سواری متوقف شده است و سایپایی‌ها تنها تولید و فروش مدل وانت آن (پراید۱۵۱) را در دستور کار دارند، صورت‌های مالی ارائه شده توسط مدیران این خودروساز به سازمان بورس تا پایان آذرماه امسال نشان می‌دهد از فروش ۶۸ هزار و ۹۱۷ دستگاه خودرو از اعضای خانواده پراید بیش از ۱۹ میلیارد تومان زیان متوجه دومین خودروساز بزرگ کشور شده است. حال به سراغ پارس‌خودرو می‌رویم، این خودروساز به‌رغم سود بیش از ۷۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومانی که از اختلاف «مبلغ فروش» و «بهای تمام‌شده» به حساب این خودروساز واریز شده است اما همچنان زیان تولیدی در حدود هزار و ۲۴۸ میلیارد تومانی را در صورت‌های مالی خود تا پایان آذرماه به ثبت رسانده است. این میزان زیان، جمع زیان انباشته پارس‌خودرویی‌ها را به بیش از ۴ هزار و ۱۱۰ میلیارد تومان می‌رساند.بهای تمام‌شده در تولید تمام محصولات حاضر در سبد محصولاتی سومین خودروساز بزرگ کشور بیش از قیمت فروش آنها بوده است. پارس‌خودرویی‌ها از ناحیه فروش ۴ هزار و ۲۵۵ دستگاه محصولات گروه S۲۰۰ (ساینا) نزدیک به ۱۱ میلیارد تومان زیان کرده‌اند. این خودروساز که پیش‌تر برای خودروسازی سایپا شرکت مادر خود پراید را مونتاژ می‌کرد همچنان زیان مونتاژ این محصول را در صورت‌های مالی خود درج می‌کند. سومین خودروساز بزرگ کشور از ناحیه مونتاژ ۲۳ هزار و ۷۰۲ دستگاه پراید نزدیک به ۶۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان زیان دیده است. پارس‌خودرویی به‌رغم اینکه محصولات گروه Q۲۰۰ را هم در سبد محصولاتی خود دارند اما در صورت‌های مالی خود در مقابل ردیف این خودرو خط تیره قرار داده‌اند و مشخص نیست چه تعداد از محصول را تا پایان آذر ماه تولید کرده‌اند و از این محل آیا سود کرده‌اند یا همانند سایر محصولات تولیدی این خودروساز تولید گروه Q۲۰۰ نیز با زیان همراه بوده است.
