در همین حال، تعمیق آشکار روابط بین روسیه و ایران نشان‌دهنده معکوس شدن جزئی جریان عادی ارائه تسلیحات در رابطه با روسیه است؛ به‌طوری که پهپاد‌‌های ساخت ایران به بخشی از حمله هوایی روسیه به اوکراین تبدیل شده‌اند. اسرائیل شاهد شکل‌گیری افراطی‌‌ترین دولت راست‌گرای تاریخ خود است که خود پرسش‌‌هایی را درباره آینده روابط بهبود‌یافته آن کشور با برخی از کشور‌‌های عربی مطرح می‌‌سازد. برگزاری مسابقات جام جهانی در قطر نه تنها توجه طرفداران ورزش بلکه توجه ناظران حاشیه‌های سیاسی و پیامد‌‌های احتمالی آن در رابطه با روابط میان کشور‌‌های عربی خلیج فارس با سایر کشور‌‌ها را به خود جلب کرد.

بخش دیگری از این وضعیت مرتبط با زوال دیپلماسی در ارتباط با احیای برجام است. تمایل زیادی به تفسیر بیش از اندازه وقایع تازه جهانی وجود دارد. این گرایش تا حدی ناشی از چیزی است که روان‌شناسان آن را «اثر تازگی»  می‌‌نامند. همچنین، این وضعیت از نیاز مفسران برای اظهارنظر درباره موارد تازه ناشی می‌شود و آنان در این میان می‌‌کوشند با ذکر اخبار چنین کاری را انجام دهند. در این مورد، تفسیر بیش از حد این موارد می‌تواند منجر به اظهارات مشکوک شود؛ درباره اینکه چگونه ظاهرا چین در یک رقابت در خاورمیانه طرف چند بازیگر را می‌گیرد یا روابط روسیه و ایران در حال تبدیل شدن به یک اتحاد استراتژیک عمیق است یا روابط اسرائیل و اعراب همچنان به پیشرفت خود ادامه خواهد داد یا آنکه ایالات متحده در چنین روندی بزرگ‌ترین بازنده است نیز در زمره نتیجه‌گیری‌‌های حاصل از تفسیر بیش از حد می‌‌گنجند. هر فرضیه‌‌ای درباره تنظیم مجدد روابط در منطقه به سرعت با ناهماهنگی مواجه می‌شود.

سفر «شی جین پینگ»  به عربستان سعودی بخشی از تلاش چین برای تعمیق روابط با اعراب خلیج فارس بود. بیانیه چین و شورای همکاری درباره جزایر خلیج فارس در ظاهر ملایم و بی‌طرفانه بود و تنها اشاره می‌کرد که مناقشه بر سر آن باید از طریق مذاکرات دوجانبه بر اساس قوانین بین‌المللی حل و فصل شود. ایران با این بیانیه مخالفت کرد. دلایل زیادی برای این باور وجود دارد که چین همچنان خواهان روابط گسترده با هر دو طرف خلیج فارس است.

شکل روابط روسیه با ایران از جمله خرید پهپاد از تهران در حال حاضر نشانه تلاش روسیه برای نجات کارزار نظامی شوم خود است و نه آنکه نشان‌دهنده هرگونه بازنگری استراتژیک در سیاست مسکو در قبال خاورمیانه باشد. روابط روسیه و ایران همواره ترکیبی پیچیده از درگیری و همکاری بوده است و احتمالا به همین شکل نیز باقی خواهد ماند. درباره برجام عدم اشاعه تسلیحات هسته‌‌ای و دیپلماسی مربوط به ایالات متحده، تحرکات کوتاه‌مدت و سیاست داخلی عوامل تاثیرگذار اصلی بوده‌اند. هیچ یک از موضوعاتی که اکنون درباره مساله هسته‌‌ای ایران رخ می‌دهد و به بحران گسترش تسلیحات هسته‌‌ای نزدیک می‌شود، درصورت عدم خروج ترامپ در سال ۲۰۱۸ رخ نمی‌‌دادند. ژئوپلیتیک کلی خاورمیانه طی چندین سال گذشته تغییر محسوسی نداشته است و در ماه‌های آینده نیز آماده تغییر اساسی نیست.

اخبار مرتبط