مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارتخارجه:
راهبرد سیاست خارجی باید چندوجهی باشد
این امر تا حدودی نشان میدهد که تغییری چندان در مواضع سیاست خارجی ریاض قابل مشاهده نیست؛ اینکه آنها میگویند ایران باید به کشوری عادی تبدیل شود تا درهای مذاکره گشوده شود پیشتر نیز مطرح شده بود. با این وجود وزیرخارجه کنونی عربستان نسبت به عادلالجبیر تا حدودی میانهروتر است، برای نمونه اخیرا عادلالجبیر اظهارات تندی را علیه ایران بر زبان راند که این خود نشان میدهد زمینه برای برقراری دیالوگ میان دو کشور تا حدودی فراهم نیست.»
وی در بخشی دیگر از گفتههای خود پیرامون سفر اخیر وزیر امورخارجه عمان به ایران تاکید کرد: «در منطقه تحولاتی جدید در شرف وقوع است. در این میان باید توجه داشت که عرصه دیپلماسی همچون یک کوه یخی است که قسمت اعظم آن زیر آب است و ما تنها قسمتی کوچک از آن را میبینیم، تحولات دیپلماتیک اخیر در منطقه نیز نشان میدهد فعلوانفعالاتی برای کاهش تنشها میان طرفین در جریان است. حتی کشورهای ایران و آمریکا نیز به نظر میرسد علاقهای به وخامت بیشتر اوضاع ندارند، نوع پاسخ به ایران به ترور سردار قاسم سلیمانی و نیز کنش ترامپ در قبال واکنش تهران، موید همین مساله است. در این میان، عمان همانند همیشه در مقام واسطهای جدی میان ایران با آمریکا و عربستان عمل میکند. در همین زمینه، نتیجه بخش نبودن مذاکرات میان عربستان با حوثیهای یمن خود به عاملی تبدیل شده که عربستان حتی از طریق بازیگران واسطه قصد داشته باشد کمک ایران را به سوی خود جلب کند.»
این کارشناس مسائل خاورمیانه در بخشی دیگر از گفتههای خود تصریح کرد: «در میانه شرایط پیچیده منطقه، اظهارات هر مقام کشورمان در ارتباط با خروج از NPT اظهاراتی سنجیده نیست، خروج از این معاهده به نفع ایران نیست، همانگونه که خروج از برجام نیز به نفع ایران نیست. خروج از برجام ایران را منزوی و پرونده هستهای را به شورای امنیت منتقل میکند و خروج از NPT کشورمان را در وضعیتی مشابه با کرهشمالی قرار خواهد داد. خروج از NPT تمام کشورهای جهان را متقاعد خواهد کرد در تقابل با ایران قرار بگیرند. در این شرایط ایران دو گزینه بیشتر پیشرو نخواهد داشت یا اینکه تسلیم فشارهای بینالمللی شود یا اینکه مسیر ورود به جنگ فراگیر را در پیش بگیرد.»
مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارتخارجه در ادامه افزود: «بر این باور هستم باید سیاستی حکیمانه در پیش گرفته شود؛ به این معنی که کنشها و تصمیمات بر مبنای رفتار عاقلانه اتخاذ شود و نه عصبیت و احساس. متاسفانه در شرایط کنونی به نوعی احساس و عصبانیت در تصمیمات و اظهارات دخیل شدهاند، خروج از NPT و برجام خواست آمریکا و اسرائیل است و گام نهادن در این زمینه، بازی در زمین این دو دولت است.»
این کارشناس مسائل خاورمیانه در بخش پایانی گفتههای خود تاکید کرد: «کشور ما به اتخاذ یک سیاست چند وجهی نیازمند است اگر راهبرد سیاست خارجی بدون توجه به تفاوتها اتخاذ شود بهطور حتم سیاستی اشتباه اتخاذ خواهد شد. تهران باید میان آمریکا، اسرائیل، عربستان و کشورهای اروپایی تفاوت قائل شود و رفتارهای متناسب را با هر یک در پیش بگیرد. در عین حال تصور من این است که ایران باید منتظر نتایج انتخابات ریاستجمهوری ٢٠٢٠ آمریکا باشد کنش منطقی ایران میتواند حتی در شکست ترامپ دخیل باشد، اگر یک شخص دموکرات پیروز انتخابات شود هرچند نمیتوان از یک تغییر چشمگیر سخن به میان آورد، اما حداقل امر این است دموکراتها همانند اروپاییها عمل خواهند کرد و در پی جنگ با ایران و حمایت همهجانبه از عربستان و اسرائیل نیستند. در چنین شرایطی فضای تنفس و مجال بازیگری بیشتری برای ایران ایجاد خواهد شد بنابراین اوضاع کنونی اقتضا میکند در سیاست خارجی اندکی خویشتنداری در دستور کار قرار گیرد.»