ماموریت وزیر خارجه در «بیاریتز» چیست؟
حضور ناگهانی ظریف در گروه۷
دیدار ظریف با وزیر خارجه فرانسه/ عكس: آرشیو
به دنبال انتشار خبرهایی مبنی بر فرود یک هواپیمای ایرانی در محل برگزاری اجلاس گروه ۷، سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه روزگذشته در توییتی این خبر را تایید کرد. آن‌طور که موسوی نوشته است ظریف برای ادامه رایزنی‌ها درخصوص ابتکارات اخیر میان روسای جمهور ایران و فرانسه و به دعوت وزیر امور خارجه فرانسه، وارد شهر بیاریتز محل برگزاری اجلاس سران گروه ۷ شده است. او همچنین تاکید کرده است که در این سفر با هیات آمریکایی ملاقات یا مذاکره‌ای صورت نخواهد گرفت. در همین حال خبرگزاری رویترز عصر دیروز و پس از انتشار خبر فرود هواپیمای ایرانی در بیاریتز فرانسه از آغاز مذاکره میان وزرای خارجه ایران و فرانسه درحاشیه اجلاس گروه ۷ خبرداد. یک منبع در کاخ ریاست جمهوری فرانسه (الیزه) ضمن اعلام این خبر به رویترز همچنین اطلاع دادکه برنامه‌ای برای دیدار ظریف با طرف آمریکایی برنامه‌ریزی نشده است. به گزارش «ایسنا» گفته می‌شود که ممکن است ظریف با امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه نیز دیدار کند. در همین حال دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا در واکنش به سفر غیرمنتظره ظریف به فرانسه گفت: در این باره نظری ندارم. نشست رهبران هفت کشور صنعتی جهان (گروه ۷) شامل آمریکا، انگلیس، آلمان، ایتالیا، کانادا، فرانسه و ژاپن از روز شنبه در بیاریتز فرانسه آغاز به کارکرد. موضوع ایران یکی از محورهای مهم گفت‌وگوها در این نشست دو روزه بود.
همزمان با برگزاری این اجلاس در شهر ساحلی بیاریتز فرانسه، روز گذشته خبرگزاری فرانسه اعلام کردکه یک هواپیمای متعلق به ایران در شهر محل برگزاری نشست سران کشورهای عضو G۷ فرود آمده است. به گزارش خبرگزاری فارس ظاهرا این خبرگزاری، در انتشار این خبر به اطلاعات یک سایت رصد پروازها استناد کرده است. در همین حال پیش آنکه این خبر ازسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران تایید شود خبرگزاری‌ها این هواپیما را همان هواپیمایی توصیف کردند که در روزهای گذشته از هلسینکی به استکهلم، از استکهلم به اسلو و از اسلو به پاریس پرواز کرده بود و حامل محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه بود. این خبر در شرایطی روز گذشته منتشرشد که قراربود ظریف روز گذشته عازم شرق آسیا و سه کشور چین، ژاپن و مالزی شود، اما سفر غیرمنتظره و مجدد او به فرانسه می‌تواند حاکی از توافقی میان ایران و اروپا و آمریکا برای کاهش تنش‌هایی باشد که ظرف چند ماه گذشته امنیت منطقه را به خطر انداخته است. ظریف روز پنج‌شنبه در آستانه نشست سران گروه ۷ در فرانسه، به دستور حسن روحانی رئیس‌جمهور و برای بررسی پیشنهادهای رئیس‌جمهوری فرانسه عازم پاریس شد و روز جمعه با امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه دیدار و گفت‌وگو کرد. گفت‌وگوهایی که ظریف در پایان آن را خوب و سازنده توصیف کرد و بر ادامه این گفت‌وگوها به خصوص ادامه گفت‌و‌گوهای مکرون و روحانی تاکید کرد. وزیر امورخارجه کشورمان درباره پیشنهادهای فرانسه برای کاهش تنش‌ها بین ایران و آمریکا و توافق هسته‌ای نیز اظهار کرد: «پیشنهادهایی درباره نحوه انجام تعهداتی است که اروپا برای اجرایی شدن برجام داشته، یعنی رسیدن منافع اقتصادی برجام به مردم ایران مطرح شد و زمانی که این گفت‌وگوها به نتیجه برسد جزئیات آن اعلام می‌شود.» حالا با انتشار خبر سفر مجدد ظریف به فرانسه و گفتوگوهایش با ژان ایو لودریان وزیر خارجه این کشور، به نظر می‌رسد که توافقاتی برسر پیشنهادهای پاریس به ایران میان سران جی۷ و ازسوی دیگر ایران صورت گرفته است. پیش ازاین خبرها حاکی از آن بود که امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه از حسن روحانی رئیس‌جمهوری دعوت کرده است تا به‌عنوان مهمان ویژه درنشست جی ۷ شرکت کند اما این خبر ازسوی برخی منابع فرانسوی تکذیب شد. به دنبال آن برخی خبرها نیز از رد این دعوت ازسوی روحانی حکایت کردند. براساس این خبرها روحانی ضمن رد این دعوت اعلام کرده بود که هیچ نماینده‌ای را نیز به این اجلاس نخواهد فرستاد. ظریف درحالی روز گذشته در سفری برنامه‌ریزی نشده وارد فرانسه شده است که پیش‌تر مقامات ایران ازجمله حسن روحانی رئیس‌جمهور و محمود واعظی رئیس دفتر او از احتمال رسیدن به نتایج مثبت در مذاکرات با اروپا طی هفته‌های آتی و حتی جدی‌تر شدن این گفت‌وگوها خبر داده بودند. با این حال هنوز مشخص نیست که سفر سرزده ظریف به شهر ساحلی بیاریتز فرانسه در زمانی که نشست سران گروه ۷ درجریان است چه دستاورد و نتیجه‌ای به دنبال خواهد داشت. در همین حال روز گذشته سیدعباس موسوی در گفت‌وگو با خبرگزاری صدا و سیما درخصوص سفر ظریف به شهر محل برگزاری نشست گروه ۷ گفت: آقای ظریف در راستای اجرای تعهدات برجامی اروپا و اعضای ۱+۴ و همچنین ابتکاری که بین روسای‌جمهور ایران و فرانسه در جریان است به دعوت وزیر خارجه فرانسه به شهر بیاریتز محل برگزاری اجلاس جی ۷ رفت تا جزئیات این طرح مجددا بررسی شود.به گزارش «ایسنا» وی افزود: آقای ظریف پس از توقف کوتاه در شهر بیاریتز، امشب مجدد به تهران بازمی‌گردد تا در راس هیاتی سیاسی عازم پکن شود.
اشاره موسوی به طرح‌هایی است که فرانسه ظرف دوماه گذشته برای نجات برجام و کاهش تنش میان ایران و آمریکا در گفتوگوهایش با حسن روحانی رئیس‌جمهوری ارائه کرده است. گشایش یک خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری برای ایران در چارچوب اینستکس و طرح فریز در برابر فریز یا انجماد در برابر انجمادازجمله این پیشنهادها است. براساس این طرح ایران کاهش تعهدات هسته‌ای خود را متوقف می‌کند و در مقابل آمریکا هم برخی از معافیت‌های نفتی ایران را به‌صورت موقت دوباره احیا می‌کند تا مذاکرات با ایران به جریان بیفتد. هرچند که این طرح مورد موافقت ایران قرار نگرفت. در کنار این طرح‌ها و پیشنهادها، رئیس‌جمهوری فرانسه امانوئل بُن، مشاور دیپلماتیک خود را در راستای کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا راهی تهران کردو درادامه این تبادلات فکری و راهکارها عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امورخارجه روز اول مردادماه به پاریس رفت تا پیام ویژه حسن روحانی را به رئیس‌جمهوری فرانسه تقدیم کند. درنهایت نیز روز پنج‌شنبه هفته گذشته محمدجواد ظریف پس ازسفر به فنلاند، سوئد و نروژ، به فرانسه رفت و در پاریس با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه درباره تمامی راهکارهای ارائه شده ازسوی دو طرف برای کم کردن سطح تقابل در منطقه به گفت‌وگو و رایزنی پرداخت. فرانسه از دو ماه گذشته ابتکار عمل را برای حفظ توافق هسته‌ای و نجات برجام دردست گرفته است و درهمین راستا دراولین روز کاری نشست سران جی۷ ایران و امنیت خاورمیانه در دستور کاراول آنها قرار داشت.
فرانسه نماینده جی ۷
در همین حال روز گذشته خبرهایی مبنی بر اینکه سران گروه ۷ درنخستین جلسه کاری خود در شهر ساحلی بیاریتز فرانسه با ارسال پیام‌های این گروه به ایران ازسوی امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه موافقت کردند، منتشر شد.
براساس گزارش‌ها سران هفت کشور صنعتی جهان (گروه ۷) شامل آمریکا، انگلیس، آلمان، ایتالیا، کانادا، فرانسه و ژاپن شامگاه شنبه در چهل و پنجمین اجلاس خود، پس از بحث درباره ایران، مکرون را به‌عنوان مامور انتقال پیام به تهران برگزیدند. در این نشست که در جنوب‌غربی فرانسه و در هتلی که ناپلئون سوم در میانه قرن نوزدهم میلادی به‌عنوان اقامتگاه تابستانی برای همسر خود اوژنیا ساخته بود برگزار شد، سران گروه ۷ بر سر اینکه ایران نباید به قدرت هسته‌ای تبدیل شود وتلاش برای برقراری صلح و ثبات در خاورمیانه توافق کردند. همزمان با اعلام این خبر امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه ماموریت رسمی از جانب گروه ۷ را رد کرد و با تاکید بر اینکه در این زمینه ماموریت رسمی ندارد، این گروه را یک باشگاه غیررسمی توصیف کرد و گفت این گروه به کسی ماموریت رسمی نمی‌دهد. از سوی دیگر به نقل از منابع دیپلماتیک فرانسه، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا هم اعطای اختیار به امانوئل مکرون از سوی گروه هفت برای ارسال پیام به ایران را تکذیب کرد.
ایران محور گفت‌وگوی سران جی ۷
از سوی دیگر سران گروه هفت در اولین روز از نشست خود درباره ایران رایزنی کردند. به گزارش «ایسنا» به نقل از مقامات دولتی ژاپن، شینزو آبه نخست‌وزیر این کشور که ۲۲ خرداد ماه نیز به تهران سفر کرده بود، دراین نشست نسبت به افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران به بالاتر از محدوده تعیین‌شده در توافق هسته‌ای ابراز نگرانی کرده است. او همچنین از آمادگی خود برای ادامه تلاش‌های دیپلماتیک خبر داده است. بنابراین گزارش، سران گروه هفت نیز تاکید کرده‌اند که هیچ‌کدام خواهان جنگ نیستند. به گزارش خبرگزاری فارس، به از نقل از پایگاه «فرانس اینفو»، مکرون روز گذشته درجمع خبرنگاران در مورد موضع اعضای گروه ۷ در مورد ایران، گفت: «هیچ‌یک از اعضای گروه ۷ نمی‌خواهند ایران هرگز تسلیحات اتمی داشته باشد. ثانیا، تمام اعضای گروه ۷ به ثبات در آن منطقه متعهد هستند.» همچنین امانوئل مکرون پس از نخستین جلسه کاری نشست سران گروه ۷ گفت: «خواسته همه اعضا، اجتناب از منازعه با ایران است و دونالد ترامپ نیز در این باره صریح بود.» رئیس جمهوری فرانسه در مصاحبه با تلویزیون «ال‌سی‌آی» همچنین گفت: «هدف شروع مذاکراتی جدید و متوقف کردن ایران از اتخاذ تصمیماتی است که به تشدید تنش‌ها منجر می‌شود.» ازسوی دیگر ترامپ هم در دیدار دوجانبه‌اش با نخست‌وزیر ژاپن تاکید کرد که جلوی هیچ‌یک از رهبران را برای گفت‌وگو با ایران نمی‌گیرد؛ «اگر می‌خواهند گفت‌وگو کنند، می‌توانند گفت‌وگو کنند.» گفته می‌شود در این نشست درباره پیشنهادآمریکا برای تشکیل ائتلاف دریایی در خلیج‌فارس، رایزنی صورت نگرفته است.
گفت‌وگوی ترامپ و مکرون
در کنار این گفت‌وگوها روسای‌جمهور فرانسه و آمریکا پیش از افتتاح اجلاس در حاشیه نشست گروه ۷ در یک ناهار کاری در بیاریتز فرانسه با یکدیگر دیدار کردند. امانوئل مکرون در دیدار دو ساعته‌اش با دونالد ترامپ پیشنهادات خود برای کاهش تنش با ایران را ارائه داده و دو طرف درباره ایران رایزنی کرده‌اند. به گزارش «ایسنا» درجریان این گفت‌وگوها مکرون به همتای آمریکایی‌اش پیشنهاد داده است که ایران برای یک مدت زمان محدود نفت خود را بفروشد تا برای بازگشت به میز مذاکره ترغیب شود. به گزارش خبرگزاری فرانسه، هدف این است که تهران ترغیب شود به اجرای تعهداتش در توافق هسته‌ای بازگردد و به‌علاوه بپذیرد که درباره سایر موضوعات، از جمله موشک‌های بالستیکش مذاکره کند. همزمان کاخ الیزه روز گذشته در بیانیه‌ای با صدور این بیانیه به‌طور رسمی ارائه این پیشنهادها ازسوی مکرون به ترامپ را تایید کرد. از سوی دیگر خبرگزاری فرانسه عصر شنبه، در گزارشی از دیدارهای دوجانبه امانوئل مکرون با دونالد ترامپ نوشت که دستیاران رئیس‌جمهوری فرانسه به این خبرگزاری گفته‌اند که دو رئیس‌جمهور بر سر مسائلی چون ایران همگرایی‌هایی داشته‌اند. همچنین رئیس‌جمهور فرانسه دراین دیدار از همتای آمریکایی خود خواسته است برای فراهم شدن زمینه کاهش تنش با ایران انعطاف داشته باشد. مکرون پس از دیدار با همتای آمریکایی خود نیز اعلام کرد پاریس و واشنگتن اهداف مشترکی در قبال ایران دارند. به گفته منابع دیپلماتیک فرانسوی که خواستند نامشان فاش نشود، دو طرف در این دیدار که از پیش برنامه‌ریزی نشده بود علاوه بر ایران درباره مسائلی همچون تجارت جهانی و آتش‌سوزی گسترده در جنگل‌های آمازون رایزنی کردند. دیپلمات‌های فرانسوی همچنین گفته‌اند که رئیس‌جمهور آمریکا در این دیدار تاکید کرده است خواهان جنگ با ایران نیست بلکه به‌دنبال یک توافق با ایران است. ترامپ پس از این رایزنی‌ها در یک پیام توییتری نیز نوشت: اتفاقات خوبی برای هر دو کشور درحال رخ دادن است. پیش ازاین گزارش‌ها از ناخرسندی دونالد ترامپ از نمایندگی فرانسه از سوی آمریکا برای کاهش تنش ایجاد شده میان ایران و آمریکا حکایت می‌کرد تا آنجا که او اواسط مرداد در پیامی توییتری نوشت: «می‌دانم امانوئل مانند بقیه حسن‌نیت دارد، اما هیچ‌کس غیر از ایالات‌متحده به نمایندگی از ایالات‌متحده صحبت نمی‌کند. هیچ‌کس به هیچ شکل، روش یا نوع، مجاز به نمایندگی ما نیست.»
جزئیات طرح مکرون
در همین حال خبرگزاری آسوشیتدپرس شنبه شب با اشاره به طرح پاریس برای «کاهش تنش میان آمریکا و ایران» گزارش داد که رئیس‌جمهوری فرانسه این طرح را به اختصار در ناهار کاری‌اش با ترامپ به او ارائه کرده است. محمدجواد ظریف پیش از این در گفت‌وگو با فرانس‌پرس گفته بود «پیشنهادهای مکرون در مسیر درستی پیش می‌رود.» براساس جزئیاتی از بسته پیشنهادی فرانسه که هدف از آن میانجی‌گری میان ایران و آمریکا و تشویق دو طرف به حضور برسر میز مذاکره است، فرانسه به‌دنبال دریافت چراغ سبز از دولت ترامپ است تا در ازای راضی کردن ایران به حضور برسر میز مذاکره، برای برخی از خریداران نفت ایران معافیت‌هایی در دوره‌های محدود صادر کند. به گزارش المانیتور، بخش دیگری از پیشنهادهای فرانسه اعطای نوعی بسته جبرانی از سوی اروپا از جمله یک خط اعتباری است. المانیتور نوشته مکرون در گفت‌وگوی تلفنی ۱۰۰ دقیقه‌ای خود با رئیس‌جمهور ایران برقراری یک خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری برای ایران را مطرح کرده است. اشاره المانیتور به چهارمین مکالمه رئیس‌جمهوری فرانسه با حسن روحانی درتاریخ ۸ مرداد است که ظاهرا ۱۰۰ دقیقه به طول انجامیده است. به گزارش خبرگزاری تسنیم، برخی منابع خبری نیز گزارش داده‌اند که براساس طرح پاریس، به‌ازای اجازه به ایران برای فروش نفت به‌مدت محدود، ایران باید به تعهدات برجامی خود بازگشته، نقش خود را در منطقه کاهش داده و مذاکرات را آغاز کند. همچنین براساس گزارش‌ها بخشی از طرح پیشنهادی مکرون به آمریکا شامل لغو تحریم فروش نفت ایران به چین و هند در برابر توقف غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران فراتر از میزان تعیین شده در برجام است. درهمین ارتباط روز گذشته «ایرنا» به نقل از نشریه دیلی بیست با اشاره به طرح انجماد در برابر انجماد فرانسه به ایران که از جانب ایران رد شد، نوشت: میان مقامات شورای امنیت ملی آمریکا درباره جزئیات طرح تعلیق در برابر تعلیق اختلاف‌نظر وجود دارد. یکی از مهم‌ترین اختلاف‌ها بر سر این بوده که آیا برای شروع، بخش گزینش شده‌ای از تحریم‌ها را تعلیق کنند یا همچنان تحریم‌ها را حفظ کنند یا کل تحریم‌های اعمال شده علیه ایران را به حالت تعلیق درآورند. با این حال هنوز از طرح کامل فرانسه که در نشست جی ۷ برای حل بحران میان تهران و واشنگتن ارائه کرده، خبر دقیقی منتشر نشده است.
ادامه حمایت‌های اروپا از ایران
درهمین راستا روز گذشته پایگاه خبری آمریکایی هیل در گزارشی با اشاره به ادامه حمایت‌های اروپا از ایران نوشت: اتحادیه اروپا هنوز برای پیوستن به کارزار «فشار حداکثری» آمریکا علیه ایران تصمیمی نگرفته است. به گزارش «ایسنا» پایگاه خبری هیل در ادامه گزارش خود آورده است: به‌رغم گذشت یک ماه از توقیف نفتکش انگلیسی توسط ایران، اتحادیه اروپا هنوز به سیاست‌های آمریکا برای اعمال فشار بر تهران و همچنین ائتلاف تحت رهبری واشنگتن نپیوسته است. ادامه مخالفت اتحادیه اروپا با تحریم‌ها (علیه ایران)، عدم تمایل برای پیوستن به ماموریت امنیت دریانوردی (در خلیج‌فارس) و انتخاب مسوول جدید سیاست خارجی که حامی ایران است، نشان می‌دهد که بروکسل همچنان قصد دارد به جلب رضایت ایران ادامه دهد، به‌جای آنکه با این کشور مقابله کند. هیل همچنین گزارش داد: اتحادیه اروپا با راه‌اندازی یک سازوکار مالی ویژه با ایران با هدف دور زدن تحریم‌های آمریکا تسلیم خواسته‌های ایران شده است. این سازوکار قرار است تجارت با ایران را برای شرکت‌های اروپایی تسهیل کند. هیل در پایان گزارش داد: اتحادیه اروپا اکنون با یک انتخاب روبه‌رو است؛ ادامه اولویت قائل شدن برای تجارتی که به نفع ایران است یا پیوستن به آمریکا برای مقابله با ایران.
روایت فلاحت‌پیشه از پیشنهادهای ایران
همزمان با گفت‌وگوی سران گروه۷ در فرانسه درباره ایران، روز گذشته حشمت‌الله فلاحت‌پیشه عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در نطق میان دستور خود در جلسه علنی مجلس به دیدارهای اخیر ظریف و مکرون اشاره کرد و گفت: پیشنهاد مکرون به جمهوری اسلامی ایران دو بخش اصلی دارد؛ شارژ مالی اینستکس و تجدید معافیت‌هایی در زمینه فروش نفت. به گزارش خبرآنلاین، وی گفت: این پیشنهادها در آن حد ارزش ندارد که مانع گام سوم جمهوری اسلامی ایران شود. ولی به هر حال موضوع ایران را در نشست گروه هفت در دستور حفظ خواهد کرد. به‌گونه‌ای‌که ترامپ نتواند تنش تازه‌ای را در این میان ایجاد کند. اگر چه تنش هسته‌ای هنوز حل نشده است، اما راهبرد جمهوری اسلامی ایران در تغییر ماهیت تنش موجب سردرگمی دشمن شده است.
بازگشت به G۷
گروه۷ یا G۷ سازمانی متشکل از ۷ اقتصاد بزرگ و پیشرفته جهانی است. کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا و آمریکا اعضای این گروه هستند. گروه اولیه سران جی فقط ۶ نفر بودند که برای اولین بار در سال ۱۹۷۵ و برای «تبادل راهکارها و ایده‌های ممکن» برای خروج از بحران اقتصاد جهانی آن سال‌ها دور هم جمع شدند. کانادا در سال‌های بعد به نشست‌های این گروه اضافه شد. هر کشور عضو به مدت یک سال ریاست G۷ را بر عهده گرفته و هر سال میزبان این اجلاس دو روزه است. در سال ۱۹۹۸ میلادی روسیه نیز به عضویت آن در آمد و «جی‌هفت» به «جی‌هشت» یا گروه هشت تبدیل شد. اما در جریان بحران اوکراین و ضمیمه کردن کریمه از سوی روسیه به خاک کشورش، این کشوراز جی ۸ اخراج شد و «جی‌هشت» یا گروه هشت بار دیگر به «جی‌هفت» تبدیل شد و با همان ساختار سابق به فعالیتش ادامه داد.
سخنگوی وزارت خارجه: ظریف در فرانسه بیشتر شنونده است
سید عباس موسوی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به «دنیای اقتصاد» درباره دلایل سفر ناگهانی محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه به فرانسه گفت: «ایشان به محل اجلاس سران جی هفت رفت تا بیشتر شنونده باشد و رایزنی‌هایی درباره پیشنهادهای مطرح شده از سوی تهران و پاریس صورت بگیرد.» وی در پاسخ به اینکه آیا این رایزنی‌ها نتیجه بخش خواهد بود، تاکید کرد که هنوز اطلاع خاصی در دست نداریم و مشخص نیست که آیا طرفین به توافقی خواهند رسید یا خیر.
ارسال نظر