لوبلاگ با اشاره به نشست ضدایرانی در لهستان تحلیل کرد
۴ گام ضروری اروپا درنشست ورشو
به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد»، پایگاه تحلیلی لوبلاگ در گزارشی نسبت به ریسک‌های احتمالی نشست ضدایرانی در لهستان و تلاش آمریکا برای تفرقه‌افکنی در اروپا مقابل ایران هشدار داد و نوشت: مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد که کشورش به‌همراه لهستان در ماه جاری به‌طور مشترک میزبان کنفرانسی خواهند بود که تا اطمینان حاصل شود ایران یک نیروی ثبات‌زدا در منطقه نخواهد بود. نشست ورشو قرار است ۱۲ فوریه برگزار شود و تاکنون به موضوعی بحث‌برانگیز در تهران و پایتخت دیگر کشورهای اروپایی بدل شده است چراکه می‌تواند نقطه آغاز برهم خوردن اتحاد اروپا در زمینه سیاست مربوط به ایران باشد. لهستان و دولت آمریکا در نظر دارند حدود ۷۰ کشور را به این نشست دعوت کنند اگرچه ایران در این میان حضور ندارد و باید دید که باتوجه به اختلافات بر سر برگزاری آن، این نشست در چه سطح و با چه استقبالی انجام خواهد شد.
ادامه پروپاگاندای بی‌حاصل در ورشو
به‌نظر می‌رسد که هدف از برگزاری این نشست قرار دادن فعالیت‌های ضدایرانی آمریکا در صدر اخبار رسانه‌ها و ترسیم این تصویر باشد که پمپئو همه تلاشش را در مورد فشار بر ایران به‌کار بسته است. با این حال وزرای خارجه روسیه، فرانسه و نماینده ارشد سیاست‌خارجی اتحادیه‌اروپا تاکید کرده‌اند که در این نشست حاضر نخواهند شد. آلمان، چین و بریتانیا نیز ممکن است همین موضع را درپیش بگیرند. مشخص نیست ائتلافی که قرار است به‌واسطه این نشست تشکیل شود که هیچ‌یک از اعضای برجام به استثنای آمریکا را شامل نمی‌شود، به چه هدفی دست پیدا می‌کند. از لحظه‌ای که ایده برگزاری این نشست بر زبان پمپئو رانده شد گمانه‌زنی‌ها در مورد تلاش کاخ‌سفید برای تفرقه‌افکنی میان کشورهای اروپایی در برابر ایران آغاز شد. اما مانند گذشته یکبار دیگر مفسران یک روند بی‌هدف سیاست‌خارجی در دولت ترامپ را با نوعی استراتژی هدفمند اشتباه گرفته‌اند. ایجاد شکاف در موضع اروپا نسبت به ایران امر دشواری نیست اما برای نیل به این هدف ابتدا دولت ترامپ باید اروپایی‌ها را جدی بگیرد و سیاستی را طراحی کند تا از شکاف میان اروپایی‌ها به‌ویژه کشورهایی نظیر آلمان، فرانسه، بریتانیا و ایتالیا حداکثر استفاده را در مورد ایران کند. این درحالی است که سیاست کورکورانه دولت ترامپ در برابر ایران در واقع به عاملی برای افزایش اتحاد اروپا در این مورد بدل شده است. در بهترین حالت میتوان گفت که رویکرد کنونی کاخ‌سفید تاثیری در اتحاد یا شکاف در اروپا نخواهد داشت. وادار ساختن لهستان، کشوری که هیچ منافع یا نفوذی در ایران ندارد را نمی‌توان یک استاندارد طلایی برای اختلاف‌افکنی میان اروپایی‌ها دانست. سناریوی محتمل آن است که این نشست قصد دارد تا فعالیت‌های ضدایرانی آمریکا را در صدر اخبار حفظ کند. این ایده با سیاست دولت ترامپ در برابر ایران که تمرکز خود را بر لفاظی نه عمل قرار داده نیز هماهنگ است. اکنون پرسش‌هایی از این دسته مطرح می‌شود که آیا هدف آمریکا فلج ساختن اقتصاد ایران است یا اینکه تلاش می‌کند پروژه تغییر رژیم را در ایران اجرایی کند؟ به‌نظر می‌رسد که پاسخ به این سوال حتی برای مقامات دولت ترامپ نیز مشخص نیست. ایجاد شکاف در اتحادیه‌اروپا امری محال است اگر نتوان به اعضای آن به‌طور مشخص گفت که قرار است بر سر چه موضوعی با یکدیگر اختلاف داشته باشند.
شدت واکنش ایران درگرو نتیجه نشست
برگزاری این نشست در لهستان نباید تهران را غافلگیر کرده باشد چراکه از ماه‌های گذشته شایعاتی مبنی بر تلاش آمریکا برای برگزاری چنین نشستی نقل محافل بوده است. برخی بر این باورند که این نشست برای سایه انداختن بر چهلمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی در ایران است. تهران این نشست را در چارچوب تلاش آمریکا برای منزوی ساختن ایران و ایجاد تفرقه میان اروپایی‌ها در سیاست ایران می‌بیند. ایران می‌داند که دولت ترامپ هر آنچه در توان دارد را به‌کار بسته است تا کشورهای اروپایی را متقاعد کند که به کمپین فشار حداکثری واشنگتن علیه ایران بپیوندند؛ نتیجه‌ای که تهران مصمم است از حصول آن ممانعت کند.
ارزیابی‌های مختلفی در ایران نسبت به میزان موفقیت نشست ورشو در ایجاد اختلاف میان اروپایی‌ها وجود دارد. ایران از سوی دیگر از لهستان به‌دلیل میزبانی این نشست به‌شدت خشمگین است که همین عامل می‌تواند تهران را متقاعد سازد که اروپا برای بازی نقش «پلیس خوب-پلیس بد» به آمریکا پیوسته و هدف از آن افزایش فشار بر موضوعات امنیتی مهم به‌ویژه برنامه موشکی تهران است. درواقع نوعی احساس فزاینده میان طیف‌های سیاسی ایران درحال شکل‌گیری است که اروپایی‌ها قادر به تامین هیچ‌گونه منافع قابل‌توجهی از برجام برای ایران نیستند و دیر یا زود با آمریکا برای فشار بیشتر بر ایران همراه خواهند شد. در تلاش برای کاهش تنش‌ها با تهران، یک هیات دیپلماتیک لهستانی به ریاست معاون وزیرخارجه این کشور در هفته گذشته دیداری را با همتایان ایرانی خود برگزار کردند که به‌نظر می‌رسد توانسته است تنش‌ها را کاهش دهد. ممکن است تهران منتظر بماند تا پاسخ تلافی‌جویانه خود به این نشست را پس از اتمام آن و بررسی دستاورد‌های آمریکا و به‌ویژه سطح حضور مقامات اروپایی در ورشو، عملی کند. در سال گذشته نیز آمریکا تلاش کرد با برگزاری نشست شورای امنیت و تمرکز بر برنامه هسته‌ای ایران، این کشور را منزوی کند که البته نتیجه عکس درپی داشت. درواقع باید توجه داشت که دولت ترامپ اکنون نیز از چارچوب اولیه پمپئو برای برگزاری این نشست که قرار بود بر موضوع ایران تمرکز داشته باشد، عقب نشسته است چراکه وادار شده موضوع بحث نشست ورشو را به مسائل متعدد دیگر در خاورمیانه نیز گسترش دهد. اگرچه اینکه ایران از مدعوین به این نشست نخواهد بود، نشانه‌ای از تمرکز بخش عمده آن بر این کشور است. اگر این نشست شکست بخورد ایران مجبور نخواهد بود تا واکنش نشان دهد و درعوض آن را شکست دیگری برای واشنگتن در منزوی‌کردن تهران خواهد خواند.
نشست ورشو موجب ایجاد نارضایتی در بسیاری از کشورهای اروپایی به‌ویژه در فرانسه، آلمان و بریتانیا شده است چراکه مایل نیستند با واشنگتن وارد یک درگیری عمومی دیگر در مورد برنامه هسته‌ای ایران شوند. اگرچه اروپایی‌ها موافقند که رفتار منطقه‌ای ایران باید تغییر کند اما آنها با رویکرد تقابل‌گرایانه واشنگتن نیز مخالف هستند، چراکه ممکن است موجب افزایش بی‌ثباتی در خاورمیانه شود. بهترین سناریو برای اروپا آن است که آمریکا به‌دلیل تعداد کم حاضران این نشست را لغو کند. برخی از وزرای خارجه پیش‌تر نیز از عدم شرکت خود در این نشست خبر داده‌اند. همچنین به‌نظر می‌رسد که آمریکا برای ممانعت از حس حقارت در عرصه بین‌المللی وادار شده است تا موضوع این نشست را به مسائل امنیتی دیگر به استثنای ایران گسترش دهد. دولت‌های اروپایی اکنون باید تمام تلاش خود را به‌کار ببندند تا ضمن حفظ اتحاد اروپا، توافق هسته‌ای با ایران حفظ شود.
دولت‌های اروپایی در گام نخست باید از اعزام هیات‌های دیپلماتیک بلندپایه به ریاست وزرای خارجه خودداری کنند و تنها به اعزام برخی از دیپلمات‌های عادی خود اقدام کنند چراکه اجرای مشترک چنین رویکردی می‌تواند فشار یکجانبه آمریکا برای حضور وزرای خارجه در این نشست را کاهش دهد. از سوی دیگر به‌دلیل آنکه آمریکا و لهستان اصرار می‌ورزند که این نشست تنها در مورد ایران نیست بلکه همه موضوعات ایمنی در خاورمیانه را شامل می‌شود دولت‌ها می‌توانند نمایندگان خود در امور یمن و سوریه را راهی ورشو کنند. اقدام بعدی اروپا باید آن باشد تا همه طرف‌های شرکت‌کننده از یک موضع مشخص و مشترک به‌ویژه در مورد برنامه موشکی و رفتار منطقه‌ای ایران برخوردار باشند و تا حدی که ممکن است از زیان‌هایی که این نشست می‌تواند درپی داشته باشد، پیشگیری شود.
گام سوم نیز آن است که اعضای اتحادیه‌اروپا باید در این نشست بر تعهد کامل خود به تداوم در اجرای برجام تاکید ورزند که باید حمایت از مکانیزم ویژه مالی SPV نیز در دستور کار قرار بگیرد؛ مکانیزمی که هدف از راه‌اندازی آن محافظت از تجارت در برخی از زمینه‌ها با ایران و دور زدن تحریم‌های ثانویه واشنگتن است. اعضای شرکت‌کننده در نشست ورشو باید بیانیه‌ای را در راستای حمایت از تشکیل مکانیزم ویژه مالی منتشر کنند تا به ایران اطمینان داده شود که اروپایی‌ها باوجود برخی اختلافات با ایران به برجام پایبند می‌مانند. در نهایت نیز پیش از اعلام حضور در ورشو، اروپایی‌ها باید در رابطه با همه اقدامات و بیانیه‌هایی که قصد انجام آن را در نشست آتی دارند، به‌طور شفاف هماهنگی‌های لازم را انجام دهند. این رویکرد شانس اینکه لهستان و آمریکا با انتشار بیانیه‌ای یک‌طرفه و درظاهر مورد توافق همه اعضا، اروپا را غافلگیر کند از بین می‌برد.
ارسال نظر