بررسی روند شاخص قیمت نشان می‌دهد
کارنامه تورم در نیمه اول سال
بررسی‌ها نشان می‌دهد تورم نیمساله بعد از پایان جنگ تاکنون هیچ‌گاه مرز۲۰ درصد را رد نکرده بود. شاخص قیمت که از ابتدای خردادماه سال جاری وارد فاز جهشی شده بود، در ششمین ماه سال نیز به جهش خود ادامه داد و تورم ماهانه در آخرین ماه تابستان به ۱/ ۶ درصد رسید. به دنبال این روند جهشی، تورم نقطه‌به نقطه از مرز ۳۰ درصد عبور کرد و به ۴/ ۳۱ درصد رسید. تورم سالانه نیز که در مردادماه معادل ۵/ ۱۱ درصد بود در آخرین ماه تابستان به ۵/ ۱۳ درصد افزایش یافت. بررسی‌ها نشان می‌دهد گروه‌های «دخانیات» با حدود ۱۲۶ درصد و «تفریح و امور فرهنگی» با حدود ۷۰ درصد بیشترین رشد قیمت را تجربه کرده‌اند. در طرف مقابل، گروه‌های «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها»، «تحصیل» و «بهداشت» که عمدتا در گروه کالاهای عمومی و دولتی قرار می‌گیرند کمترین افزایش قیمت داشتهاند.
الگوی صعودی تورم ماهانه
بانک مرکزی گزارش تورم را برای شهریور ماه به‌روز کرد؛ بدین طریق کارنامه نیمسال اول سیاست‌گذار درخصوص روند قیمت‌ها قابل ردیابی است. بر مبنای گزارش بانک مرکزی، شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در آخرین ماه تابستان به عدد ۹/ ۱۴۱ رسید. عدد شاخص مذکور برای مردادماه معادل ۸/ ۱۳۳ واحد بود؛ به این معنی که تورم ماهانه در ششمین ماه سال به ۱/ ۶ درصد رسیده است. درخصوص روند شاخص قیمت در مقیاس ماهانه دو نکته لازم است بررسی شود: اول الگوی حرکت شاخص قیمت در ماه‌های گذشته، دوم مقایسه رشد ماهانه شاخص قیمت در دوره‌های گذشته. اگر چه بازار دارایی‌ها مختلف مانند ارز و سکه از نیمه دوم سال گذشته وارد فاز التهاب شدند اما بازار کالاها و خدمات مصرفی حدودا با ۶ ماه تعویق، فاز جهشی را شروع کردند؛ به‌طوری که ابتدای فاز جهشی شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی در خرداد ماه سال جاری بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد الگوی رشد شاخص قیمت در ماه‌های گذشته تقریبا صعودی بوده است. به جز تیر ماه که رشد شاخص قیمت کمی کمتر از خرداد بود، شاخص قیمت در ۶ ماه گذشته همواره رشد مثبت داشته است. به بیانی دیگر، علاوه بر اینکه قیمت‌ها در ماه‌های گذشته افزایشی بوده، سرعت افزایش آن نیز همواره رو به جلو بوده است. رشد ماهانه شاخص قیمت که در مردادماه به ۵/ ۵ درصد رسیده و رکورد حدود ۲۰ ساله خود را شکسته بود در ششمین ماه سال افزایشی شد و به ۱/ ۶ درصد رسید؛ به این ترتیب رکورد شاخص قیمت ماهانه در شهریور ماه به حدود ۲۴ سال افزایش یافت. آخرین باری که تورم ماهانه از خط ۶ درصد عبور کرده بود فرورین ماه سال ۱۳۷۵ بود که اقتصاد در معرض تغییر دولت قرار گرفته بود. بنابراین بررسی‌ها نشان می‌دهد که سطح بالای تورم ماهانه در ماه‌های گذشته از یک طرف منجر به شکست رکوردهای چند ماهه شده و از طرفی روند صعودی آن حکایت از پایداری بالای تورم در مقطع کنونی دارد.
کارنامه نیمساله
شاخص قیمت در پایان اسفند سال گذشته حدود ۱۱۴ واحد بوده است. با توجه به عدد شاخص در پایان شهریور ماه، رشد شاخص قیمت در ۶ ماه ابتدایی سال جاری حدود ۲۴ درصد بوده است؛ به بیانی دیگر تورم نیم سال ابتدایی سال جاری حدود ۲۴ درصد بوده است. بررسی گزارش‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد بعد از جنگ تاکنون هیچ‌گاه تورم نیمه ابتدایی سال مرز ۲۰ درصد را رد نکرده بود. رشد شاخص قیمت در ۶ ماهه ابتدایی سال ۱۳۷۲ حدود ۲۰ درصد بوده است. بدین ترتیب، سال جاری، در دهه‌های گذشته بدترین کارنامه نیمساله ابتدایی را درخصوص رشد شاخص قیمت تجربه کرده است.
شکست رکوردها
گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد که تورم شهریور ماه در مقیاس نقطه به نقطه مرز ۳۰ درصد را عبور کرده و به ۴/ ۳۱ درصد رسیده است. این در حالی است که در مردادماه تورم نقطه به نقطه حدود ۲۴ درصد بود. تورم نقطه به نقطه ۴/ ۳۱ درصدی شهریور ماه نشان می‌دهد که به‌طور میانگین سبد مصرفی خانوار نمونه در این ماه نسبت به ماه مشابه سال گذشته با حدود ۴/ ۳۱ درصد افزایش قیمت مواجه شده است. با توجه به اینکه حداقل دستمزد در سال جاری حدود ۲۰ درصد افزایش یافت، می‌توان ادعا کرد حجم حقیقی سفره خانوار حدود ۱۲ درصد کاهش یافته است. آخرین بار که رشد نقطه به نقطه شاخص قیمت مرز ۳۰ درصد را عبور کرده بود آبان‌ماه سال ۱۳۹۲ بود که تورم نقطه به نقطه حدود ۳۲ درصد بود. نکته دیگری که جهش تورم را در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد پایداری تورم در محدوده‌های ۱۰ درصد است. بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد در سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ که اقتصاد ایران در معرض موج دیگری از جهش شاخص قیمت قرار گرفته بود سرعت افزایش تورم نقطه به نقطه بسیار پایین‌تر از موج تورمی فعلی بود. تورم نقطه به نقطه در موج قبلی تورم اولین‌بار در شهریورماه ۸۹ دورقمی شد و به ۲/ ۱۰ درصد رسید. اما نکته حائزاهمیت این است که ۷ ماه در کانال۱۰تا ۲۰ درصد مقاومت کرد و بعد از ۷ ماه از مرز ۲۰ درصد عبور کرد؛ این در حالی است که در موج فعلی تورم نقطه به نقطه تنها دو بار (۱۴ و ۱۸) درصد در کانال ۱۰ تا ۲۰ درصد پایدار ماند. برای کانال ۱۰ واحده بعدی نیز اتفاق مشابهی افتاده است؛ در حالی که در موج قبلی، تورم نقطه به نقطه ۱۸ بار در کانال ۲۰ تا ۳۰ درصد مقاومت کرده بود اما در موج فعلی یک بار ۲۴ درصد را لمس کرد و دوباره به کانال بیش از ۳۰ درصد رسید. اگرچه برای بررسی کانال ۳۰ تا ۴۰ درصد باید منتظر آمار ماه‌های آینده ماند، اما به نظر نمی‌رسد تغییر قابل توجهی ایجاد شود. در موج قبلی تورم نقطه به نقطه ۴ بار در کانال ۳۰ تا ۴۰ درصد مقاومت کرده بود. بنابراین بررسی‌ها نشان می‌دهد که جهش تورم نقطه به نقطه در موج فعلی تورم به میزان قابل توجهی بیشتر از موج اول بوده است. بررسی گزارش بانک مرکزی همچنین نشان می‌دهد تورم سالانه در شهریور ماه به ۵/ ۱۳ درصد رسیده است؛ به این معنی که سبد مصرفی خانوار نمونه در ۱۲ ماه منتهی به شهریور ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵/ ۱۳ درصد تغییر کرده است.
توزیع تورم
بر مبنای گزارش مذکور در ۱۲ ماه منتهی به شهریور، گروه «دخانیات» با ثبت حدود ۱۲۶ درصد بیشترین افزایش قیمت را تجربه کرده است. بعد از آن گروه «تفریح و امور فرهنگی» با ثبت ۷۰ درصد در جایگاه دوم بیشترین تورم قرار گرفته است. گروه «لوازم در خانه» حدود ۵۳ درصد و گروه «حمل و نقل» حدود ۵۰ درصد تورم را تجربه کرده‌اند. گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» که هم وزن قابل توجهی در سبد خانوار داشته و هم قدرت لمس بیشتری دارد هم با ثبت تورم بیشتر از میانگین، حدودا ۴۷ درصد رشد قیمت را تجربه کرده است. در طرف مقابل بررسی‌ها نشان می‌دهد عمده گروه‌هایی که اثر کاهنده روی تورم نقطه به نقطه داشتهاند، در دسته خدمات قرار گرفته و عمدتا دولتی بوده‌اند. گروه «مسکن، آب، برق و گاز و سایر سوخت‌ها» با حدود ۱۲ درصد رشد کمترین تورم را به ثبت رسانده است. «گروه تحصیل» نیز که عمدتا دولتی است حدود ۵/ ۱۴ درصد رشد قیمت داشته است. گروه «بهداشت و درمان» نیز حدود ۱۷ درصد تورم به ثبت رسانده است.
سه سناریو برای تورم ۹۷
ارسال نظر