تشدید دیپلماسی موافقان و مخالفان برجام
همزمان با این تلاش‌ها، نخست‌وزیر اسرائیل، در تماس‌های تلفنی جداگانه با رهبران بریتانیا، استرالیا و هند موضع خود را در مورد آینده برجام تکرار کرده و خواهان حمایت آنها شده است. بنیامین نتانیاهو همچنین قرار است به دیدار رئیس‌جمهوری روسیه برود. ناظران معتقدند با افزایش تلاش‌های دیپلماتیک سه کشور اروپایی، احتمال یافتن راهی برای ادامه پایبندی آمریکا به برجام پس از ۲۲ اردیبهشت منتفی نیست.
در همین خصوص، بوریس جانسون، وزیر خارجه بریتانیا، روز یکشنبه (۶ مه/ ۱۶ اردیبهشت) برای یک سفر دوروزه عازم واشنگتن شد. ملاقات با مایک پنس، معاون رئیس‌جمهوری، جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید و شماری از مقام‌های ارشد کنگره آمریکا از برنامه‌های این سفر اعلام شده است. خبرگزاری رویترز به نقل از دفتر وزارت خارجه بریتانیا، رایزنی درباره توافق هسته‌ای با ایران، بحران سوریه و ارتباط با کره شمالی را محورهای اصلی رایزنی‌های جانسون در واشنگتن گزارش کرد. بوریس جانسون پیش از سفر به واشنگتن گفته بود آمریکا و متحدان اروپایی‌اش بر سر مسائلی مانند ضرورت مقابله با اقدام‌های «بی‌ثبات‌کننده» ایران در منطقه، حمایت از گروه‌هایی چون حزب‌الله لبنان و حوثی‌های یمن و برنامه موشکی این کشور اتفاق نظر دارند. سفر جانسون به آمریکا بخشی از تلاش سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای با ایران (بریتانیا، فرانسه و آلمان) برای متقاعد کردن دونالد ترامپ به پایبندی به این توافق و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ارزیابی می‌شود. قرار است دونالد ترامپ تا ۱۲ مه (۲۲ اردیبهشت) درباره پایبندی به برجام و ادامه یا عدم ادامه تعلیق تحریم‌های هسته‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران تصمیم بگیرد. او بارها از توافق هسته‌ای با ایران به شدت انتقاد کرده و خواستار اصلاح آن شده است. تهران هم می‌گوید آمریکا با «مانع‌تراشی» در مقابل کسانی که می‌خواستند با ایران تجارت کنند، به‌صورت «مرتب» توافق اتمی وین را «نقض کرده» و جمهوری اسلامی حاضر به مذاکره نیست.
بریتانیا، ادامه‌دهنده تلاش فرانسه و آلمان
سفر وزیر خارجه بریتانیا در شرایطی است که پیش از این امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، در سفر به آمریکا تلاش کردند موافقت دونالد ترامپ برای حفظ برجام را جلب کنند. کشورهای اروپایی از ضرورت انجام مذاکرات تکمیلی با ایران بر سر مسائلی چون برنامه موشکی و حضور منطقه‌ای این کشور سخن گفته‌اند که می‌تواند در جهت برآورده کردن شرط‌های ترامپ و اصلاح برجام ارزیابی شود. ایران تاکنون بازنگری در توافق هسته‌ای و مذاکره درباره موضوع‌های مورد نظر ترامپ را رد کرده است. همچنین ترزا می نخست‌وزیر بریتانیا روز شنبه پنجم مه با رئیس‌جمهوری آمریکا تلفنی گفتوگو کرد. به گزارش رویترز ترامپ در این گفتوگو تاکید کرده که جمهوری اسلامی هرگز نباید به سلاح اتمی دسترسی پیدا کند.
تلاش‌های اروپا و احتمال چرخش ترامپ
برخی ناظران معتقدند با افزایش تلاش‌های دیپلماتیک سه کشور اروپایی و همراهی بیش از پیش آنها برای رفع آنچه ترامپ نواقص توافق هسته‌ای می‌خواند، احتمال یافتن راهی برای ادامه پایبندی آمریکا به برجام پس از ۲۲ اردیبهشت منتفی نیست. از سوی دیگر اما برخی دیگر تحلیل‌ها، حاکی است که رئیس‌جمهوری آمریکا قصد ندارد در صورت تغییر نکردن «برجام» به تعلیق تحریم‌های ایران ادامه دهد.
همزمان روزنامه آمریکایی واشنگتن‌پست در مقاله‌ای، با تاکید براینکه اگر آمریکا بخواهد تحریم‌های سخت‌تر علیه ایران اتخاذ کند، یقینا خود را فریب داده است، نوشت: اتحادیه اروپا مقابل شرکت‌هایی که بخواهند به تبعیت از تحریم‌های آمریکا، از تجارت با ایران خودداری کنند، خواهد ایستاد. «اتحادیه اروپا مقابل شرکت‌هایی که به تبعیت از تحریم‌های آمریکا، از تجارت کردن با ایران خودداری کنند، خواهد ایستاد و مشوق‌های مالی به آنها عرضه خواهد کرد تا به تجارتشان با ایران ادامه بدهند. اگر آمریکا شرکت‌های اروپایی را جریمه کند، اتحادیه اروپا هم اقدامات تلافی‌جویانه تجاری علیه واشنگتن انجام خواهد داد.» «اگر ترامپ در برجام بماند و در عوض تحریم‌هایی هرچه سخت‌تر علیه تهران مقرر کند، یقینا خود را فریب داده است.» «اگر سند و مدرک روشنی دال بر عهدشکنی ایران در قبال برجام در میان نباشد، هر فشار اقتصادی که آمریکا علیه ایران اجرا کند؛ اثرش به مراتب کمتر از فشارهای مشابهی است که پیش از توافق اعمال شده بود.»
هشدار وزیر خارجه سابق آلمان
از سوی دیگر، وزیر خارجه سابق آلمان در گفتوگو با یک نشریه آلمانی از توافق هسته‌ای با ایران حمایت کرد و در زمینه خروج آمریکا از این توافق هشدار داد. به گزارش خبرگزاری فارس، «زیگمار گابریل» وزیر خارجه پیشین آلمان درباره پیامدهای اقدام «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا مبنی بر خروج از توافق هسته‌ای با ایران و امکان وقوع جنگ هشدار داد. او در این مورد به نشریه آلمانی «اشپیگل» گفت: «اگر مراقب نباشیم در این صورت خطر وقوع جنگی ۳۰ ساله، خاورمیانه را تهدید می‌کند.» این سیاستمدار آلمانی افزود: «ما باید همه تلاش خود را به‌کار بگیریم تا از وقوع سناریوی بسیار بد جلوگیری کنیم.» وی معتقد است که اگر آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک خارج شود در این صورت هیچ کشوری در ایران سرمایه‌گذاری نخواهد کرد و به این وسیله دولت روحانی تحت فشار قرار می‌گیرد و ایران هم برنامه هسته‌ای خود را از سر می‌گیرد. در نتیجه آمریکا و اسرائیل را بر آن خواهد داشت که با اقدام نظامی به این وضعیت واکنش نشان دهند.
دیدار نتانیاهو و پوتین
در مقابل این تلاش‌ها، نخست‌وزیر اسرائیل برای گفتوگو در مورد مسائل منطقه‌ای به دیدار رئیس‌جمهوری روسیه می‌رود. اسرائیل از سرسخت‌ترین مخالفان توافق هسته ای با ایران و حضور تهران در سوریه است. روسیه از حامیان عمده توافق هسته‌ای به شمار می‌رود و در کنار ایران، وارد کارزار سوریه شده‌است. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل روز ۱۹ اردیبهشت به مسکو می‌رود. نخست‌وزیر اسرائیل همچنین در تماس‌های تلفنی جداگانه‌ای با نخست‌وزیران بریتانیا، استرالیا و هند با تکرار موضع دولت خود در مورد آینده «برجام»، خواستار حمایت از «اصلاح یا برچیده‌شدن» توافق اتمی با ایران شد. به گزارش رویترز و رسانه‌های اسرائیل، بنیامین نتانیاهو این مکالمه‌های تلفنی را جمعه چهاردهم اردیبهشت انجام داده است. بر اساس این گزارش‌ها، نخست‌وزیر اسرائیل با ترزا می نخست‌وزیر بریتانیا، مالکوم ترنبول نخست‌وزیر استرالیا و ناراندرا مودی نخست‌وزیر هند گفتوگو کرده است. بنیامین نتانیاهو به تازگی نیز با رهبران هر سه کشور دیدار کرده بود.
ارسال نظر