تعیین تکلیف سه تقاضای ارزی

بانک مرکزی دومین اطلاعیه یکسان‌سازی نرخ ارز را منتشر کرد. این اطلاعیه ابعاد پرداخت ارز مسافرتی، ارز دانشجویی و ارز درمانی را روشن کرده‌است. بانک مرکزی یک‌روز پس از تصمیم ستاد اقتصادی دولت مبنی بر یکسان‌سازی نرخ ارز، نحوه خرید و فروش و دریافت ارز را در قالب اطلاعیه‌ای منتشر کرده و تعیین تکلیف برای متقاضیان ارز مسافرتی، دانشجویی و درمانی را به اطلاعیه‌های آتی موکول کرده‌بود. «دنیای اقتصاد» که در شماره روز پیش تلاش کرده‌بود با نگاه به اطلاعیه اول بانک مرکزی و برخی از ضوابط پیشین در زمینه مقررات ارزی به برخی از پرسش‌های ارزی پاسخ‌دهد، در این گزارش نیز تلاش کرده‌است با پاسخ به سوالاتی که بعد از خواندن اطلاعیه دوم بانک مرکزی به ذهن خطور می‌کند، تصویر روشنی از نحوه ارائه ارز به متقاضیان ارز مسافرتی، دانشجویان خارج از کشور و متقاضیان درمانی دلار ارائه دهد.

آیا پرداخت ارز به متقاضیان ارز درمانی ادامه خواهد داشت؟

بله، بر مبنای بند (۶) اطلاعیه بانک مرکزی متقاضیان ارز درمانی کماکان برمبنای روال سابق ارز با نرخ مصوب دولتی دریافت می‌کنند. بر مبنای مقررات ارزی بانک مرکزی متقاضیان این نوع ارز پس از ارائه مدارک و تسلیم ضمانت‌نامه ریالی معادل ۳۰ درصد ارز دریافتی، می‌توانند تا سقف ۱۰ هزار دلار ارز با نرخ ۴۲۰۰ تومان دریافت کنند. البته در صورت تایید شورای‌عالی پزشکی مبنی‌بر بیشتر بودن هزینه درمان از سقف تعیین شده متقاضیان می‌توانند هزینه درمان خود را در قالب ارز با نرخ مصوب دریافت کنند. بانک مرکزی هم‌چنین بابت اقامت بیمار و یک همراه در خارج از کشور ۱۰۰ دلار نیز به هر فرد پرداخت خواهد کرد. ارز پرداختی بابت هزینه درمان از سوی عوامل مجاز بانک مرکزی به حساب موسسه درمانی حواله خواهد شد. در صورت ‌نبود این امکان نیز این مبلغ با دریافت تعهد از متقاضی ارز به او پرداخت خواهد شد. وثیقه پرداختی دریافت‌کنندگان ارز نیز پس از ارائه مستندات مبنی بر پرداخت ارز در موسسه درمانی تودیع خواهد شد.

پرداخت ارز به دانشجویان مشغول به تحصیل در خارج از کشور چه تغییراتی خواهد کرد؟

بر مبنای بند پایانی اطلاعیه جدید بانک مرکزی، دانشجویان همانند گذشته می‌توانند طبق مقررات ارزی بانک مرکزی برای پرداخت هزینه تحصیلی خود ارز با نرخ مصوب بانک مرکزی دریافت کنند. بر مبنای مقررات ارزی بانک مرکزی دانشجویان بورسیه می‌توانند پس از تایید ذی‌حساب وزارت‌خانه بورسیه‌کننده نسبت به دریافت ارز با نرخ مصوب اقدام کنند. دانشجویان آزاد مشغول به تحصیل در خارج از کشور نیز پس از دریافت تاییدیه اشتغال به تحصیل از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌توانند حداکثر تا سقف ۱۵ هزار دلار ارز برای هزینه تحصیل دریافت کنند. این ارز از سوی عاملین مجاز بانک مرکزی به حساب موسسه محل تحصیل حواله خواهد شد. در صورت نبود این امکان نیز پس از اخذ تعهد ارز نقدی از سوی بانک در اختیار متقاضیان قرار خواهد گرفت. دانشجویان غیربورسیه، برای تامین هزینه زندگی در خارج از کشور نیز به ازای هر ماه می‌توانند ۱۰۰۰ دلار با نرخ مصوب برای خود و ۵۰۰ دلار برای هر یک از اعضای خانواده خود در خارج از کشور دریافت کند. عامل پرداخت این نوع ارز نیز بانک مرکزی تعیین شده‌است. البته با توجه به اینکه بانک مرکزی در اطلاعیه نخست خود یورو را به‌عنوان مبنای تخصیص ارز معرفی کرده‌است، احتمالا بانک مرکزی سقف شرایط تخصیص ارز دانشجویی و ارز درمانی را بر اساس یورو به‌روزرسانی خواهد کرد.

دانشجویان و متقاضیان ارز درمانی از کجا می‌توانند ارز مورد نیاز خود را دریافت کنند؟

بر مبنای اطلاعیه بانک مرکزی این دسته از متقاضیان پس از دریافت تاییدیه‌های مورد نیاز با مراجعه به شعب بانک‌های سامان و تجارت ارز مورد نیاز خود را دریافت خواهند کرد. پیش از این نیز این دو بانک مسوول ارائه این نوع ارز بودند.

آیا پرداخت ارز به مسافران سفرهای خارجی ادامه خواهد داشت؟

بخش عمده‌ای از تمرکز اطلاعیه جدید بانک مرکزی به تشریح نحوه تخصیص ارز به مسافران اختصاص داده‌شده‌است. این اطلاعیه کشورهای مقصد مسافرتی را به سه دسته تقسیم کرده است. عراق که نحوه تخصیص ارز به آن از ارز زیارتی تبعیت خواهد کرد که با هماهنگی سازمان حج و زیارت تعیین خواهد شد. مسافران کشورهای دارای مرز مشترک با ایران و کشورهای مشترک‌المنافع نیز بر مبنای بخشنامه جدید بانک مرکزی می‌توانند از ۵۰۰ یورو ارز مسافرتی استفاده کنند. سایر مسافرین نیز می‌توانند تا ۱۰۰۰ دلار ارز دریافت کنند. تا پیش از حذف ارز مسافرتی از سبد مبادله‌ای متقاضیان سفر زیارتی معادل ۲۰۰ یورو و سایر مسافرین ۳۰۰ دلار ارز مسافرتی با نرخ مبادله‌ای دریافت می‌کردند.

آیا بین سفر هوایی و زمینی در دریافت ارز مسافرتی تفاوتی وجود دارد؟

بله بخشنامه بانک مرکزی تنها ضوابط سفر خارجی هوایی را تعیین کرده‌است. با توجه به مشخص نبودن نحوه تخصیص ارز به مسافران زمینی پرداخت ارز به این دسته از مسافران نیز احتمالا در اطلاعیه‌های آتی بانک مرکزی مشخص خواهد شد.

پرداخت ارز به مسافران با چه ضوابطی همراه خواهد بود؟

متقاضیان برای دریافت ارز مسافرتی باید گذرنامه دارای اعتبار، بلیت هواپیما و ویزای ورود به کشور مقصد (درصورت نیاز به ویزا) را به همراه رسید پرداخت عوارض خروج از کشور به شعب منتخب بانک ملی ارائه دهند. در صورت تایید مدارک متقاضیان، معادل ریالی ارز مسافرتی را به این شعب پرداخت کرده و در مقابل رسید (سند حسابداری) دریافت می‌کنند. مسافران پس از گذر از باجه کنترل گذرنامه، با ارائه رسید پرداخت به باجه بانک ملی مستقر در مبادی خروجی معادل مابه‌ازای آن ارز دریافت می‌کنند.

آیا کشورهای دارای مرز آبی با ایران نیز در ردیف کشورهای هم‌مرز قرار می‌گیرند یا مسافران عازم این کشورها می‌توانند از سقف ۱۰۰۰ یورویی ارز بهره ببرند؟

بله کشورهای حاشیه خلیج فارس و دریای خزر نیز به واسطه داشتن مرز آبی با ایران در دسته کشورهای همسایه قرار گرفته و مسافران عازم این کشورها می‌توانند پس از ارائه مدارک لازم حداکثر تا سقف ۵۰۰ یورو ارز در مبادی خروجی دریافت کنند. در نتیجه مسافران به کشورهایی نظیر امارات متحده عربی حداکثر تا سقف ۵۰۰ یورو ارز با نرخ مصوب دریافتی کنند.

آیا امکان دریافت ارز کشور مقصد وجود خواهد داشت؟

بانک مرکزی در اطلاعیه خود به کیفیت پرداخت ارزهای مختلف نپرداخته و تنها سقف یورویی برای ارائه ارز مسافرتی با نرخ مصوب ارائه کرده‌است. اما شنیده‌ها حکایت از این دارد که بانک مرکزی در تلاش است برای کشورهایی مانند عراق، ترکیه و چین که دارای روابط تجاری گسترده‌تری با ایران هستند ارز ملی این کشورها را به‌عنوان ارز مسافرتی ارائه دهد. تصمیمی که ضمن کاهش تقاضای ارزهایی مانند دلار و یورو نیاز به تبدیل ارز را برای مسافران از بین خواهد برد.