پایان ناگهانی حکومت اسد رویای پکن را بر باد داد
بن‌بست «دیپلماسی شاتلی»
«جاناتان فولتون»، کارشناس ارشد غیرمقیم در شورای آتلانتیک می‌گوید: «احساس اغراق‌آمیز زیادی از توانایی چین در شکل‌دهی به نتایج سیاسی در منطقه وجود داشت.» فولتون گفت: «درحالی‌که فروپاشی رژیم اسد باعث کاهش نفوذ حامیان اصلی او در جهان عرب شد، اما این ضربه‌ای برای جاه‌طلبی‌های جهانی چین هم بود.» او می‌گوید: «بسیاری از کارهایی که (چین) در سطح بین‌المللی انجام می‌دهد، متکی به حمایت حامیانش بوده است و ناتوانی آنها در حمایت از شریک بزرگی در خاورمیانه، گویای مشکلات آنها برای انجام کارهای فراتر از منطقه است.»
پس از اینکه چین در سال۲۰۲۳ میان رقبای دیرینه در خاورمیانه (عربستان سعودی و ایران) میانجی‌گری کرد، رسانه‌های چینی از جایگاه رو به رشد پکن در منطقه‌ای که مدت‌ها تحت سلطه واشنگتن بود، تمجید کردند. «وانگ یی»، دیپلمات ارشد چین گفت که این کشور نقش سازنده‌ای در رسیدگی به «مسائل کانونی» جهانی خواهد داشت. چین همچنین در اوایل سال جاری میانجی‌گری آتش‌بس میان فتح، حماس و دیگر جناح‌های رقیب فلسطینی را به عهده گرفت و بارها خواستار آتش‌بس در غزه شده است. اما به‌رغم کنار هم نشاندن رهبران خاورمیانه و «دیپلماسی شاتلی» (یا رفت و برگشتی) توسط «ژای جون»، فرستاده خاورمیانه‌ای چین، در ماه‌های پس از آن، اما فلسطینی‌ها هنوز یک دولت وحدت تشکیل نداده‌اند و درگیری در غزه ادامه دارد.
«فن هونگدا»، محقق خاورمیانه در دانشگاه مطالعات بین‌المللی شانگهای گفت: «سقوط ناگهانی اسد سناریویی نیست که پکن آرزوی آن را داشته باشد. چین خاورمیانه با ثبات‌تر و مستقل‌تر را ترجیح می‌دهد؛ زیرا هرج و مرج یا جهت گیری طرفدار آمریکا در منطقه با منافع چین همسو نیست.» واکنش وزارت خارجه چین به سقوط اسد کمرنگ بوده و بر امنیت اتباع چین تمرکز کرده و خواستار «راه‌حل سیاسی» برای بازگرداندن ثبات در سوریه در اسرع وقت شده است. سخنگوی وزارت امور خارجه، مائو نینگ، هم با اشاره به «فرصتی برای تعامل با دولت آینده» گفت: «روابط دوستانه چین با سوریه به نفع همه مردم سوریه است.» کارشناسان و دیپلمات‌های چینی می‌گویند که پکن اکنون برای به رسمیت شناختن دولت جدید در دمشق تاخیر می‌کند. آنها می‌گویند که این کشور می‌تواند از تخصص و توان مالی خود برای حمایت از بازسازی استفاده کند؛ اما تعهدات چین احتمالا محدود خواهد بود؛ زیرا این کشور در سال‌های اخیر به دنبال به حداقل رساندن خطرات مالی در خارج از کشور بوده است. سوریه در سال۲۰۲۲ به طرح شاخص «کمربند و جاده» چین (BRI) پیوست؛ اما از آن زمان تاکنون هیچ سرمایه‌گذاری قابل توجهی از سوی شرکت‌های چینی صورت نگرفته است که بخشی از آن به‌دلیل تحریم‌ها بوده است. «بیل فیگوئروا»، استادیار دانشگاه گرونینگن و کارشناس روابط چین و خاورمیانه می‌گوید: «چین واقعا نمی‌تواند به‌عنوان یک شریک اقتصادی یا نیروی دیپلماتیک یا نظامی در منطقه جایگزین غرب شود.» وی افزود: «چین در سال ۲۰۲۴ نسبت به چین در سال ۲۰۱۳ - ۲۰۱۴ که BRI راه‌اندازی شد، پول کمتری دارد. یک ارزیابی مجدد آشکار در جهت سرمایه‌گذاری ایمن‌تر و به‌طور کلی کاهش خطرات چین در حال انجام است.»
