تبخیر ارزی بودجه ریلی
چه مانعی سر راه «تعمیر و نگهداری ناوگان ریلی» قرار گرفته است؟
رشد ۱۱ درصدی شاخص حمل ریلی
شاخص حمل ریلی در طول سال‌های ۱۴۰۰، ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۳۹۹ به میزان بیشتری بوده به گونه‌‌‌ای که شاخص حمل در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۳۹۹ رشد ۱۱ درصدی داشته است. سید‌میعاد صالحی، مدیرعامل راهآهن جمهوری اسلامی ایران در نشست خبری، با اعلام این مطلب در پاسخ به پرسش خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» مبنی بر لزوم توازن حمل بار و مسافر در حمل‌ونقل ریلی گفت: برای مقایسه میزان جابه‌‌‌جایی بار در برابر مسافر در حمل‌ونقل ریلی باید به شاخص «واحد حمل» رجوع کرد که مجموع تن-کیلومتر و نفر-کیلومتر جا‌به‌جا شده است. برخلاف حوزه حمل‌ونقل هوایی که روت‌‌‌های مختلف پروازی در ارتفاع‌‌‌های مختلف وجود دارد، تنها یک روت ریلی در هر مسیر وجود دارد، از این رو تنها بک مسیر ریلی وجود دارد که باید بار یا مسافر از آن عبور کند که گلوگاه وجود دارد.
وی افزود: نکته دیگر در این باره، محدود بودن تعداد لکوموتیو و همچنین منابع مربوط به طرح تعمیرات ناوگان است که بین دو بخش ریلی و مسافری مشترک بوده و استفاده از هر کدام به معنای عدم‌استفاده توسط بخش دیگری است. در حال حاضر تعداد ۳۰ دستگاه لکوموتیو GM برتر که می‌تواند برای حمل بار مورد استفاده قرار گیرد، به حمل مسافری اختصاص داده شده است. در سال ۱۳۹۹ تمامی مسیرهای ریلی و همچنین لکوموتیوهای دومنظوره (باری و مسافری) در اختیار بخش باری قرار گرفت. مدیرعامل راهآهن جمهوری اسلامی ایران در ادامه گفت: نکته دیگر این است که برخلاف رویه‌‌‌های معمول، بین لکوموتیوهای زیمنس مسافری و لکوموتیوهای باری اختصاص داده شده در سال ۱۳۹۹ این سه مورد به بخش مسافری اختصاص داده شد و به همان میزان که رکورد حمل باری جا‌به‌جا شد، کمترین رکورد حمل مسافر نیز زده شد.
وی افزود: در سال ۱۴۰۰ فارغ از انباشت عدم‌تعمیرات و بدهی‌‌‌ها این سیر نزولی حمل مسافر باید به رویه سابق خود باز‌می‌‌‌گشت. به این معنی که از میزان حمل بار کم می‌‌‌شد و به حمل مسافر اضافه می‌‌‌شد. به همین دلیل تعداد لکوموتیوهای بیشتری به بخش مسافری اختصاص داده شد. در حال حاضر در مسیر ریلی تهران-مشهد در هر شبانه‌روز تعداد ۸۰ تا ۸۵ قطار مسافری در حال تردد و عبور است در حالی که در ایام کرونا این میزان به تعداد ۱۰ قطار در روز رسیده بود که طبیعتا به میزان کمتری به لکوموتیو و هزینه جاری نیاز داشته است. صالحی تاکید کرد: در طول سال‌های ۱۴۰۰، ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ از میزان حمل‌ونقل ریلی باری کاسته و به میزان حمل مسافری افزوده می‌شود. در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ پیش‌بینی این بود که میزان حمل بار ۲۰درصد کاهش یابد و میزان حمل مسافر ۲۵درصد افزوده شود در حالی که میزان حمل بار ۵درصد کاهش و حمل مسافر به میزان ۴۰درصد افزایش داشت. وی در ادامه توضیح داد: در ابتدای دولت سیزدهم، با شرایط کرونا مواجه بودیم و یکی از مهم‌ترین موضوعات در حوزه ریلی، مبحث ارز بود و تغییرات قیمت ارز منجر به افزایش هزینه‌‌‌های راهآهن شد.
راهکار استجازه نفت و تامین بودجه ریلی از طریق تهاتر
مدیرعامل راهآهن جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر اینکه در دولت سیزدهم، سالی ۵۰درصد از سال ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳ بودجه عمرانی راهآهن افزایش یافت، گفت: در مورد تخصیص، باید اشاره کرد که تخصیص تا سال ۱۳۹۹ کمتر از بودجه بوده است و از سال ۱۴۰۰ با اخذ مجوزهای موردنیاز این امکان ایجاد شد که تخصیص بودجه راهآهن از بودجه مصوب بیشتر شود.
صالحی اظهار کرد: فشار بودجه‌‌‌ای در سال‌های گذشته آن چنان منجر به انباشت تعمیرات و بدهی در راهآهن شده که همچنان بودجه‌‌‌های مورد نظر بسیار کمتر از مبالغ موردنیاز است، اما با استجازه نفت و تامین بودجه از طریق تهاتر نفت امیدواریم بتوانیم تخصیص بودجه را تا ۵۰۰درصد بودجه مصوب افزایش دهیم. وی با اشاره به اینکه متوسط هزینه اورهال یک دستگاه لکوموتیو زیمنس، برابر با یک‌سوم هزینه این لکوموتیوهاست، گفت: از سال ۹۶ به دلیل کمبود بودجه تعمیرات اساسی بسیاری از این لکوموتیوها صورت نگرفت و در سال ۱۴۰۰ از ۱۵۰ لکوموتیو زیمنس فقط ۱۷ لکوموتیو در دایره فعالیت ایمن و بدون نیاز به تعمیرات بودند. به همین دلیل افزایش بودجه راهآهن باید اتفاق می‌‌‌افتاد. صالحی ادامه داد: از این رو امیدواریم با این افزایش بودجه و سفارش‌‌‌گذاری‌‌‌های مطلوبی که برای خرید قطعات در سال ۱۴۰۳ صورت گرفته، شاهد تحولی در تعمیرات اساسی لکوموتیوهای مسافری باشیم.
بهره‌‌‌برداری از ۳۰۰ کیلومتر خط ریلی جدید تا پایان سال
مدیرعامل شرکت راهآهن جمهوری اسلامی ایران با اشاره به احداث و بهره‌‌‌برداری از ۸۸۳ کیلومتر خطوط ریلی در دولت سیزدهم، از آماده‌‌‌سازی حدود ۳۰۰ کیلومتر خط ریلی جدید برای بهره‌‌‌برداری تا پایان سال ۱۴۰۳ خبر داد. صالحی گفت: در ۳۳ ماه دولت سیزدهم، ۸۸۳ کیلومتر خط ریلی احداث و بهره‌‌‌برداری شد که از این میزان ۳۹۰ کیلومتر خط اول، ۳۲۰ کیلومتر خط دوم و ۱۶۴ کیلومتر خطوط اتصال بنگاه‌‌‌های اقتصادی به شبکه ریلی بود. وی افزود: در دولت سیزدهم افتتاح نمایشی صورت نگرفت و همه افتتاح‌‌‌ها پس از بهره‌‌‌برداری صورت گرفته است. پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال ۱۴۰۳ نیز حدود ۳۰۰ کیلومتر خط ریلی جدید بهره‌‌‌برداری شود که آماده‌‌‌سازی این خطوط در حال انجام است.
