لکوموتیوهای خارج از سرویس معضل اساسی حملونقل ریلی
در همین زمینه یاسر حاتمزاده عضو هیات علمی گروه برنامهریزی حملونقل دانشگاه تربیت مدرس و از پژوهشگران حوزه سیاستگذاری حملونقل معتقد است: آمار نشاندهنده میزان بالای خرابی کشندهها و مهمتر از آن، روند افزایشی آن در سالهای اخیر است که نتیجهای جز پایین آمدن قابلیت اعتماد کشندهها (به ویژه باری) نداشته است. این پژوهشگر حوزه حملونقل با بیان اینکه دلایل بروز این مشکل، نیازمند واکاوی عمیق و جدی است افزود: اگرچه به درستی بخش ریلی با کمبود کشنده مواجه است، نباید با آدرس اشتباه یا ناقص به مسوولان عالی کشور، موضوع کشندههای ریلی، در این سطح خلاصه شود. وی ادامه داد: ضعف در نگهداری مناسب کشندهها، ضعف در بهرهبرداری مناسب کشندهها و در نتیجه کاهش عملکرد و افزایش هزینه واحد، ضعف در نظام آماری در خصوص وضعیت خرابیهای شناسایی شده با وجود تجربیات موفق در دهههای گذشته در این زمینه (مثلا شناسایی کشندههای با خرابی پر تکرار و دارای فراوانی بالا، وضعیت انواع خرابیها، تاریخ آخرین خرابی و تعمیر و...)، فعال نبودن واحد کنترل کیفیت برای ارزیابی دلایل خرابی و ریشهیابی و تحلیل آنها، و وابستگی به کشندههای با موتور دیزل از جمله مسائلی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
عدمحمایت دولتها و مجالس دورههای مختلف از بخش ریلی
حاتمزاده بالا بودن هزینه نگهداری و تشدید آن به دلایلی مانند پایین بودن بهرهوری کشنده و الگوهای غلط نگهداری و هزینه تعمیر کشندهها و عدمتامین مالی به موقع و به میزان کافی برای نگهداری و تعمیر کشندهها و تامین قطعات را موضوعی کاملا درست و از نشانههای نبود حمایت عملی از بخش ریلی از سوی دولت و مجلس دانست. این پژوهشگر حوزه حملونقل البته، درخواست بودجه از سوی مدیران بخش ریلی برای تعمیر و نگهداری بدون ارائه گزارش شفاف در خصوص دلایل خرابیها و نوع و تعداد قطعات لازم و هزینه برآورد شده برای آنها، ضعف جدی در نظارت صحیح بر کیفیت تعمیر و بازدید کشندهها؛ و عدمپیشبینی مکانیزمهای تامین قطعات یدکی و زیرمجموعههای حساس کشندهها و مشهود بودن ضعف برنامهریزی در تامین قطعات از جمله ضعف در بهرهگیری از بانک اطلاعات قطعات یدکی کشندهها و بهروزرسانی آن برای اطلاع از میزان قطعات موجود، پیشبینی میزان قطعات لازم و زمان جایگزینی قطعه را نیز حائز اهمیت دانست که باید مورد مطالبه مسوولان کشور قرار گیرد. کمبود تعمیرگاههای ناوگان ریلی در کشور و نبود نظام تعمیراتی و تراکم کاری کارخانههای تعمیر کشنده از موضوعات دیگری بود که حاتمزاده به آنها اشاره کرد.این پژوهشگر حوزه سیاستگذاری حملونقل در زمینه توان ایران در تامین نیاز کشورهای همسایه در صورت ارتقای فناوریهای مورد استفاده معتقد است: در ایران، صنایع تولید و تعمیر ناوگان ریلی از اجزای مهم و کلیدی حملونقل ریلی هستند و میتوانند در صورت ارتقای جدی فناوریهای مورد استفاده فعلی، علاوه بر نیاز داخلی، در تامین ناوگان ریلی کشورهای منطقه و همسایه، حضور چشمگیری داشته باشند.
حاتمزاده گفت: رشد سالانه بازار ریلی کشورهای غرب آسیا و نیز کشورهای آفریقایی نشاندهنده وجود بازار مناسبی در اطراف ایران است، اما این ظرفیت رونق اقتصادی مغفول مانده و نیازمند تغییر نگرش مدیریت کلان نسبت به حوزه حملونقل و باور به ظرفیت بالای این بخش و به طور خاص بخش ریلی به عنوان یکی از بخشهای پیشران در توسعه کشور و انجام حمایت و همراهی عملی و نه صرفا در سطح متون قانونی توسط مراجع ذیربط در هدایت و فعال کردن بستر لازم برای شکلگیری فضای رقابت و احداث و تکمیل صنایع بزرگ ریلی در کشور است. به اعتقاد وی، صنعت حملونقل میتواند مانند صنعت ساختمان و مسکن که از آن به عنوان یکی از پیشرانهای سایر صنایع و مشاغل در کشور یاد میشود، نقشی اساسی در پیشرفت و آینده کشور ایفا کند.