مسیر عبور از بحران اقتصادی از «راه‌آهن» می‌گذرد

سعید محمدزاده همچنین معتقد است: قابلیت انتقال بیش از ۱۰۰ میلیون تن بار از جاده به ریل وجود دارد، بنابراین اگر ظرفیت حمل بار ریلی دو برابر افزایش یابد و به ۶۰ میلیون تن بار برسد، صرفه‌جویی فراوانی به دنبال خواهد داشت. او در نشست هم‌اندیشی با اصحاب رسانه همچنین توسعه لیزینگ را از دیگر راهکارهای رفع مشکلات خرید و فروش ناوگان عنوان کرد. مدیرعامل راه‌آهن با بیان اینکه «پتانسیل باری که امروز می‌تواند روی ریل قرار گیرد بالای ۱۰۰ میلیون تن است» تصریح کرد: در حال حاضر کشور با جنگ اقتصادی روبه‌رو است، بنابراین اگر ظرفیت حمل بار ریلی دو برابر شود و به ۶۰ میلیون تن بار برسد، صرفه‌جویی فراوانی به دنبال خواهد داشت.  محمدزاده یکی از بخش‌های جدی ارتباط صنعت ریلی با مردم را بخش مسافری خواند و اظهار کرد: بعد از انقلاب اهمیت ریل در تمام اسناد بالادستی دیده شد و در برنامه ششم توسعه و سیاست‌هایی که مقام معظم رهبری برای تدوین این سند ابلاغ کرده‌اند، این موضوع مطرح‌ شده است.  مدیرعامل راه‌آهن، با یادآوری اهمیت بندهای ۲۴ و ۲۵ سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری، تصریح کرد: در برنامه ششم توسعه مبنای مسیر توسعه حمل‌ونقل کشور، توسعه حمل‌ونقل ریلی قرار داده شده است.

وی با بیان پیگیری‌ها و حمایت‌های دولت از حمل‌ونقل ریلی گفت: خوشبختانه در مجلس نیز نگاه‌ها به راه‌آهن روشن است. محمدزاده با طرح این مساله که چرا راه‌آهن در ایران در نقطه مطلوب نایستاده است، افزود: در سال ۱۳۸۵-۱۳۸۴ سهم راه‌آهن از بار کشور حدود ۱۸ درصد از تن کیلومتر بار کشور بود که قرار بود طبق برنامه‌های تدوینی به ۳۰ درصد در سال ۹۲ برسد اما این اتفاق نیفتاد و سهم بار کشور در سال ۹۲ به زیر ۱۰ درصد رسید.  وی با بیان اینکه در سال‌های یادشده در راه‌آهن خصوصی‌سازی نیز انجام شده بود، اظهار کرد: کل بار حمل شده در تمام سال‌های قبل از سال ۹۲ حداکثر ۳۳ میلیون تن و مقدار تن کیلومتر بار حمل شده در راه‌آهن در سال ۹۲ حدود ۲۲ میلیارد تن کیلومتر بوده است.

مدیرعامل راه‌آهن با بیان اینکه فراز و نشیب‌ها در این مسیر ادامه داشت، اضافه کرد: در سال ۹۴ میزان حمل بار به ۳۵ میلیون تن، سال ۹۵ به ۴۰ میلیون تن و سال ۹۶ به حدود ۴۷ میلیون تن افزایش یافت.  وی افزود: همچنین مقدار تن کیلومتر بار حمل شده در راه‌آهن از ۲۲میلیارد تن کیلومتر به ۳۰ میلیارد تن کیلومتر در سال ۹۶ رسید که این میزان یک جهش قابل‌توجه بود. محمدزاده با تاکید بر اینکه این جهش قابل‌قبول نیست، تصریح کرد: سهم ما از ریل، تن کیلومتر کشور نزدیک به ۱۲ درصد شد درحالی‌که قرار بود بر اساس برنامه ششم این سهم به ۳۰ درصد افزایش یابد. وی با بیان اینکه صاحبان رسانه و مطبوعات در کشور باید با مسوولان بخش‌های اقتصادی تعامل داشته باشند، گفت: بر اساس گزارش‌های موجود، در ایران وقتی یک تن کیلومتر بار از جاده به ریل منتقل می‌شود، حدود ۴۳ تا ۴۷ سی‌سی صرفه‌جویی سوخت به دنبال دارد.  مدیرعامل راه‌آهن میزان مشخص‌شده از سوی سازمان بهینه‌سازی سوخت کشور که شامل بند «ق» می‌شود را ۳۵ سی‌سی عنوان کرد و افزود: پتانسیل باری که امروز می‌تواند روی ریل قرار گیرد بالای ۱۰۰ میلیون تن است.

وی با بیان اینکه لازم است علت اینکه چرا این میزان بار به ریل منتقل نمی‌شود با کمک رسانه‌ها مورد بحث و بررسی قرار گیرد اظهار کرد: بسیاری از دولت‌ها برای حمایت از تولید برخی کالاها سیاست‌های حمایتی تدوین کرده‌اند و برای بخش‌های اقتصادی کشور سوبسید قائل هستند، این در حالی است که اگر بتوانیم نشان دهیم که حمل‌ونقل ریلی چه میزان برای کشور صرفه‌جویی به دنبال دارد، می‌توانیم به اقتصاد کشور کمک شایان توجهی کنیم. مدیرعامل راه‌آهن با تاکید بر اینکه در حال حاضر کشور با جنگ اقتصادی روبه‌رو است، گفت: باید در اقتصاد درست بیندیشیم، در حمل بار، تناژ می‌تواند دو برابر شود و به ۶۰ میلیون تن بار برسد و صرفه‌جویی فراوانی به دنبال خواهد داشت.  

وی افزود: در بخش مسافر نیز در مسیرهای بلند، جایگزینی یک نفر کیلومتر از جاده به ریل ۲۰ سی‌سی صرفه‌جویی به دنبال دارد و در مسیرهای کوتاه چون سفرهای حومه‌ای، نزدیک ۷۸ سی‌سی صرفه‌جویی سوخت را شاهد خواهیم بود.  مدیرعامل راه‌آهن با اشاره به اینکه صرفه‌جویی سوخت تنها بخشی از مزایای حمل‌ونقل ریلی محسوب می‌شود، گفت: حفاظت از محیط‌زیست، جلوگیری از کشتار جاده‌ای و از دست رفتن زیرساخت‌های جاده‌ای از دیگر مزایای استفاده از حمل‌ونقل ریلی است. مدیرعامل راه‌آهن بابیان اینکه سال ۹۵ بارهای معدنی که در حوزه ایمیدرو جابه‌جا شده، نزدیک ۶۰ میلیون تن بوده است، تصریح کرد: فقط ۲۰ میلیون تن از این بار روی ریل آمده است و از ۴۰ میلیون تنی که روی جاده رفته است نیز ۲۰ میلیون تن آن موازی با ریل بوده و بقیه در جاهایی بوده که ریل وجود نداشته است.

وی با اشاره به اینکه ۳۵ میلیارد دلار طرح توسعه فولاد در کشور در حال انجام است، یادآور شد: اگر این طرح اجرایی شود در سال ۱۴۰۴ معادل ۲۱۰ میلیون تن بار  حمل خواهد شد و اگر یک‌سوم آن یعنی ۷۰ میلیون تن روی ریل منتقل شود، باز هم ۱۴۰ میلیون تن بار روی جاده خواهد رفت و این امر سبب افزایش مصرف سوخت و از بین رفتن زیرساخت‌های جاده‌ای کشور خواهد شد.  وی با انتقاد از اینکه در ۳۵ میلیارد دلار طرح توسعه فولاد حتی ۳۵ ریال هم برای حمل‌ونقل آن نیندیشیده‌اند، تاکید کرد: سیاست‌های توزیع و حمل بار باید همگام با سیاست‌های توسعه کشور شود. مدیرعامل راه‌آهن با طرح این سوال که چند پالایشگاه و پتروشیمی و... در کشور به ریل متصل هستند و چه مقدار از بار آنها به روی ریل منتقل می‌شود، اظهار کرد: وقتی قیمت سوخت در کشور رقابت ریل و جاده را به هم می‌زند این امر موجب استقبال از جاده می‌شود.  مدیرعامل راه‌آهن در ادامه با تشریح مشکلات خریدوفروش ناوگان در بخش ریلی گفت: نه فروشنده توان فروش اقساطی و نه خریدار توان خرید نقدی را دارد و در این زمینه نیازمند توسعه مکانیزم‌های لیزینگ در کشور هستیم.

توازن در عملکرد کلید تحقق برنامه ششم

رئیس شورای اطلاع‌رسانی راه‌آهن نیز در این جلسه اظهار کرد: اگر برنامه ششم را یک بسته بدانیم باید تمام بخش‌های آن متوازن با یکدیگر عمل کنند تا راه‌آهن به اهداف خود در این برنامه دست یابد. سعید رسولی، عضو هیات‌مدیره با اشاره به هدف‌گذاری ۳۰ و ۲۰ درصدی برای حمل بار و مسافر از سوی راه‌آهن در انتهای برنامه ششم، افزود: در برنامه ششم الزامات دیگری در بندها و احکام آمده است که تحقق برنامه مستلزم تحقق احکام، اهداف و حمایت‌ها نیز است. وی با اشاره به اینکه عملکرد نامتوازن در برنامه‌های پیشین و نرسیدن به اهداف همواره مورد انتقاد و سوال بوده است، تصریح کرد: ضرورت دارد تا اصحاب رسانه این موضوع را مورد سوال قرار دهند تا بتوانیم در پایان برنامه به همه اهداف مورد نظر دست یابیم. رسولی با بیان اینکه در سال ۹۰ تا ۹۵ مجموعا ۲۱۱ میلیون تن بار با ریل جابه‌جا شده است، اظهار کرد: در زمان یاد شده ۲۴۲ میلیون تن بار در جاده و مسیرهای موازی و ریل پسند جابه‌جا شده است که با محاسبه می‌توان دریافت که طی این سال‌ها حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان عدم النفع برای اقتصاد ملی داشته‌ایم.

رئیس شورای اطلاع‌رسانی راه‌آهن گفت: اگر اعداد و ارقام بودجه عمرانی کشور را در سال‌های مختلف بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که در سال‌های اخیر حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان عدد مصوب است که ۲۰ تا ۵۰ درصد تخصیص می‌گیرد بنابراین ۲۵ هزار میلیارد تومان می‌توانست در آن سال‌ها در سایر بخش‌های کشور مثمر ثمر باشد و ایجاد تحول کند.  وی با اشاره به اینکه صنعت ریلی می‌تواند مانند یک قهرمان ملی برای اقتصاد کشور نقش‌آفرینی کند، افزود: مزیت‌های حمل‌ونقل ریلی جزو بدیهیات است اما باوجود سیاست‌های غلط توزیع بار، کمبود ظرفیت و ناوگان، صنعت ریلی نمی‌تواند نقش شایسته خود را ایفا کند و این موانع نیاز به پرسشگری دارد.  رسولی با بیان اینکه اگر در کشور تنها یک نفر متولی توزیع و سیاست‌های حمل بار بود، می‌توانست سهم بار هریک از اشکال حمل‌ونقل را به تناسب تعیین کند، اظهار کرد: انجام همزمان طرح‌های حمل‌ونقلی در کشور نشان‌دهنده نبود استراتژی حمل‌ونقل است.  وی با اشاره به اینکه بسیاری از تصمیم‌گیران در کشور از توسعه حمل‌ونقل ریلی حمایت می‌کنند، تصریح کرد: با این‌حال این عده در عمل هماهنگی لازم را ندارند بنابراین باید در تدوین و اختصاص اعتبار در کشور به درک مشترکی در مورد اولویت‌های کشور و منافع ملی دست‌یابیم.