یارانه گردشگری به جای بنزین سفر
اکنون پس از مطرح شدن دوباره طرح سهمیهبندی بنزین، موضوع درخواست برای این سهمیه مجددا معنا خواهد گرفت و ممکن است در شرایطی مثل عید نوروز مجددا طرح و بررسی شود.برای شکلگیری یک برنامه گردشگری، اجزای مختلفی در کنار هم قرار دارند که بهصورت یک کل، تجربه گردشگر را شکل میدهند. هر کدام از این بخشها بهصورت مجزا هزینههایی دارند اما باید در کنار هم و بهصورت نظاممند فعالیت کنند. حمل و نقل، اقامت، بازدید از جاذبهها و استفاده از خدمات جانبی بخشهای مختلف این فرآیند هستند که در بستههای گردشگری تولید هزینه میکنند. تاکید بر سهمیهبندی بنزین یعنی تاکید بر بخش حمل و نقل عمومی اما اختصاص سهمیه سفر یعنی یارانه دادن برای تسهیل استفاده از خودروی شخصی. اما این تسهیلگری در قالبی مشخص و برای گونهای خاص از مصرفکنندگان طراحی شده است. یارانه به افرادی خواهد رسید که سوخت میزنند، و ماشینهایی این سوخت را نیاز خواهند داشت (بهصورت پیشفرض) که برنامه سفرشان با تکیه بر ماشین شخصی طراحی شده باشد؛ یعنی جهتگیری یارانه برای گروهی خاص که سبک خاصی از زندگی گردشگری را ایجاد خواهند کرد.
گمانهزنیهای بسیاری در مورد سبک سفر این روزهای ایرانیان وجود دارد. برنامههایی با کمترین هزینه که حتی خوراک آنها از خانه تامین میشود و برای کاهش هزینههای خود به اقامت در کنار خیابانها و پارکها گرایش دارند. چرا که بعد از هزینه حمل و نقل، به دنبال بهینه کردن هزینه اقامت و خوراک هستند. این گروه جمعیت نسبتا قابلتوجهی از جامعه گردشگران داخلی را تشکیل میدهند.
آیا دولت در الگوی سفرها و گردشگری جامعه نقش اساسی ندارد؟ اگر دولت و بهطور خاص وزارتخانه تازه تاسیس گردشگری و میراث فرهنگی به جای تاکید بر یکی از بخشهای با اهمیت گردشگری به فرآیند کامل آن توجه میکرد، تغییرات مطلوبتری در اقتصاد گردشگری رخ نمیداد؟ در پاسخ به این پرسشهای ساده میتوان گفت اختصاص یارانه به بستههای گردشگری و هدایت یارانهها به فرآیند گردشگری به جای بخشینگری در حوزه گردشگری پیشنهاد سازندهتری است. دولت میتواند با اختصاص هدفمند یارانهها به سیستم گردشگری، به بخش حمل و نقل عمومی، هتلداری و مراکز خدمترسانی کمک کند و بسته سفر ارزانتر و مناسبتری را در اختیار گردشگران قرار دهد. این تغییر از یکسو بر سبک سفر گردشگران تاثیر میگذارد و از سوی دیگر در مسیر توزیع سرمایه در جامعه میزبان و بازتولید پول اثر فزایندهای دارد.