پاوه، بهشت گمشده

گشت در بزرگ‌ترین غار آبی خاورمیانه

محمد حسین باقی روزنامه‌نگار سفر کردن حس خوشایندی است. با سفر می‌توان به گذشته رفت و از آن بسیار آموخت؛ با سفر می‌توان به تجربه‌های جدیدی دست یافت؛ با سفر می‌توان با فرهنگ‌ها، اقوام و آیین‌ها و رسوم مختلف آشنا شد و توشه‌ای اندوخت. اما این حس خوشایند را می‌توان با «نوشتن» ماندگار کرد. سنت سفرنامه‌نویسی ،سنتی دراز آهنگ است. از قرن‌ها پیش بسیاری از سیاحان و جهانگردان دیده‌ها و شنیده‌ها، احساس‌ها و برداشت‌های خود را قلمی کرده و برای آیندگان به میراث گذاشته‌اند. من، در مقام روزنامه‌نگاری جوان، سالیانی است که شرح سفرهایم را در قالب «خاطره- سفرنامه‌نویسی» قلمی کرده‌ام. در نوروز ۹۸ و طی سفر به پاوه کوشیدم تا آنچه را دیده و شنیده‌ام با قلمی روان به روی کاغذ بیاورم. منابع این گزارش، دیده‌ها و شنیده‌هایم از اهالی و بخشی هم که در مورد موقعیت جغرافیایی شهر است برگرفته از ویکی‌پدیای فارسی است. این گزارش ۱۰ هزار کلمه‌ای ماحصل سفری ۵ روزه به پاوه است که به دلیل محدودیت صفحات هفته نامه به حدود ۵ هزار کلمه تقلیل یافت و در چهار قسمت منتشر شد.

  یکشنبه ۴ فروردین ۹۸

امروز به سوی غار «قوری قلعه» رفتیم. غار قوری قلعه، در استان کرمانشاه از جمله آثار طبیعی و جاذبه‌های گردشگری در ایران است که علاوه‌بر قدمتی حدود ۶۵ میلیون سال، عنوان بزرگ‌ترین غار آبی در خاورمیانه و طولانی‌ترین غار در ایران را به خود اختصاص داده است.

این غار قدیمی و بسیار زیبا، در فاصله‌ حدود ۸۷ کیلومتری از استان کرمانشاه، در ۲۵ کیلومتری از شهرستان روانسر، در مجاورت مسیر روانسر به پاوه، در دامنه‌ کوه شاهو و در نزدیکی روستای پاوه از توابع استان کرمانشاه قرار دارد. طبیعت زیبا و چشم‌نواز منطقه‌ای که غار قوری قلعه در آن قرار گرفته نیز از محبوبیت و شهرت بسیاری در بین گردشگران برخوردار است.  

حدود ۴۰ سال از کشف این غار می‌گذرد. این غار کهن برخوردار از ۱۲ کیلومتر طول و بیش از ۳ هزار متر عمق است که با وجود قدمت بسیارش، حدود ۴۰ سال پیش، در سال ۱۳۵۵ و توسط گروهی از غارشناسان انگلستان کشف شده است. سپس فرانسویان و ایرانیان هم بخش‌هایی را مورد شناسایی قرار دادند. از آنجا که گفته می‌شود شکل جوی حاکم بر روستا شبیه قوری است، این غار نیز قوری قلعه نام گرفته است.  در پی اکتشافاتی که در دوران مختلف بر این غار صورت گرفته است، دو فاز مختلف برای آن در نظر گرفته شده که در فاز اول با حدود ۵۰۰ متر درازا، دو تالار به نام‌های تالار «کوهان شتر» و تالار «مریم»، شناسایی شده است. در تالار مریم که همانند دریاچه‌ای وسیع می‌ماند، می‌توان قندیل‌های زیبا را مشاهده کرد که اطراف آن را احاطه کرده و جلوه‌ای افسانه‌ای به این قسمت از غار بخشیده است.

این قندیل‌ها به شکل‌های مختلفی تبدیل شده و هر کدام تصاویر خاصی را در نگاه بازدیدکنندگان تداعی می‌کند. اشکال مختلفی مانند نیم‌رخ شتر، کوهان شتر، مار، کرکس، شیرسنگی، کاخ سفید، قلب، کشتی، برج پیزا، بابا نوئل، مجسمه فردوسی، طوطی و ... از جمله این تصاویر بسیار زیبا و تماشایی است. علت نام‌گذاری این تالار به مریم نیز به‌دلیل حضور قندیلی به شکل تندیس‌های حضرت مریم (س) در این بخش از غار است.  

فاز دوم غار نیز دارای طولی بالغ‌بر یک کیلومتر است که در آن سه تالار به نام‌های نماز، عروس و بلور قرار دارد. تالار بلور در فاصله هزار متری غار قرار گرفته است که می‌توان حوضچه‌ای بسیار زیبا و تماشایی را در این بخش از غار مشاهده کرد که در نوع خود کم‌نظیر و منحصربه‌فرد است. درون حوضچه، قندیل‌هایی پرده‌ای مشاهده می‌شود که با لمس هر کدام از این قندیل‌ها، صدایی زیبا شبیه به یکی از نت‌های موسیقی‌ شنیده می‌شود. مهم‌ترین ویژگی غار، حضور ۴ آبشار با ارتفاع ۱۰ تا ۱۲ متر داخل آن است. با اندک جست و جویی در اینترنت می‌توان اطلاعات زیادی از این غار مشاهده کرد. زیر بارانی که سیل‌آسا می‌بارید به ناهارخوری رفتیم و سپس عازم پاوه شدیم.

در این سفر فهمیدم که کُرد، خود را ایرانی‌تر از هر ایرانی دیگری می‌داند. کردها تنها خواهان رفع برخی تبعیض‌ها هستند.

پاوه منطقه‌ای زرخیز است. این شهر کوهستانی با آن طبیعت بی‌نظیر، فراوانی آب، محصولات باغی و فرهنگ بالای مردمانش و معادن عظیم سنگ به راحتی می‌تواند به قطب گردشگری و تولید ثروت در غرب کشور تبدیل شود. این شهر به راستی دومین شهر بدون گدا و متکدی در ایران است. در مدتی که در پاوه در حال گشت و گذار بودیم یکبار گدا ندیدم، متکدی ندیدم و به‌رغم بیکاری در میان جوانانش اما کودکان کار هم ندیدیم.