محمد غفوری copy

روز گذشته دلار در بازار آزاد برای نخستین بار وارد کانال ۷۰‌هزار تومانی شد. طبیعتا در چنین فضایی نباید انتظار داشت که سرمایه‌‌‌داران پول خود را وارد بورس کنند. آنچه در این میان از اهمیت برخوردار است این است که انتخابات آمریکا چگونه بازارهای جهانی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. در صورت پیروزی هر یک از نامزدهای ریاست‌جمهوری می‌‌‌توان گفت همه بازارهای مالی از این مهم تاثیرپذیری بالایی خواهند داشت. یکی از سناریوهایی که با روی کار آمدن جمهوری‌خواهان مطرح می‌شود این است که انتظارات تورمی شکل جدیدی به خود خواهند گرفت. در صورت تشدید تحریم‌ها وضعیت اقتصادی کشور با موانع جدیدی مواجه خواهد شد. به این ترتیب با توجه به تضعیف وضعیت اقتصادی کشور در سال‌های اخیر، وضعیت تولید با تلاطمات بیشتری مواجه خواهد شد. مروی بر بازارهای مالی داخلی نشان می‌دهد، در حالی بورس تهران به استقبال انتخابات آمریکا می‌رود که هم‌‌‌اکنون زیر ارزش ذاتی قرار دارد.

این در حالی است که در دوره قبل و در آستانه انتخابات آمریکا بورس بالای ارزش ذاتی خود قرار داشت. در انتخابات 2020 با نزدیک شدن به انتخابات آمریکا، بورس تهران با ورود پول سنگین روبه‌رو بود، این در حالی است که در این دوره با وضعیت متفاوتی مواجهیم. همان‌طور که ملاحظه کردیم روز گذشته نیز همزمان با ریزش بازار، خروج پول مجددا سرعت گرفت. البته یکی از تفاوت‌‌‌های کنونی بورس در این مقطع، ریسک جنگ و تنش‌‌‌های منطقه‌‌‌ای است که بار روانی منفی را بر فضای بازار سرمایه حاکم کرده است. بنابراین می‌‌‌توان گفت با شکل‌گیری انتظارات تورمی جدید بعد از سکانداری ترامپ و با محتمل شدن جهش نرخ ارز، بازار سهام نیز روند جدیدی به خود خواهد گرفت. شاید در این صورت تا میان‌مدت نتواند از بحران کنونی عبور کند، اما این شرایط تداوم نخواهد داشت و بورس در نهایت وارد فاز صعودی خواهد شد و حتی ممکن است جاماندگی خود از بازارهای موازی را جبران کند.

البته جنس این رشد با رشد واقعی اقتصاد متفاوت و تورمی خواهد بود. این رشد فاقد اهمیت است. رشدی که به واسطه افزایش فروش و صادرات محقق نشود، طبیعتا از جنس تولید نیست و نمی‌تواند در وضعیت اقتصادی کشور گشایش ایجاد کند و تولید به چالش کشیده می‌شود. اما با روی کار آمدن دموکرات‌ها تا حدودی از وخامت اوضاع مذکور کاسته خواهد شد. با افزایش فروش نفت بخشی از ناترازی بودجه رفع خواهد شد. در این میان یک اتفاق مهم رخ خواهد داد؛ بورس از اولویت دولت برای تامین کسری منابع خارج خواهد شد. به‌کرات مشاهده کردیم که سیاستگذار برای جبران کسری منابع خود دستورالعمل‌هایی را اجرا کرده که به طور مشخص سودآوری صنایع را مورد هدف قرار داده است.

شاید بتوان این‌طور گفت که در سال‌های گذشته بارها به‌واسطه تصمیمات سیاستگذار اقتصادی، بورس از مسیر صعودی منحرف شده است. علاوه بر این با کاهش سطح انتظارات تورمی در بازار سرمایه احتمالا اگر سود بانکی کاهش و نرخ دلار نیما افزایش یابد، بورس به مرور متعادل رفتار خواهد کرد. رفتار سیاستگذار اقتصادی بعد از مشخص شدن انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا مهم تلقی می‌شود. از سوی دیگر، مناقشه و کشمکش در خاورمیانه همچنان در سطح بالایی قرار دارد و این موضوع نیز تاثیر بسزایی بر افزایش تقاضا برای دلار در بازار آزاد داشته است. بازارهای مالی در پیچیده‌‌‌ترین حالت خود قرار دارند. در تشریح ابهامات فعلی بازار علاوه بر ریسک‌‌‌های موجود باید وضعیت بازارهای جهانی نیز در نظر گرفته شود.