Mahdi Farhadi (3) copy

در حوزه‌های اقتصاد و مالی، شاخص ابزاری آماری برای اندازه‌‌‌گیری نوسانات و تغییر در گروهی از داده‌‌‌ها تعریف می‌شود. این داده‌‌‌ها ممکن است از منابعی همچون عملکرد شرکت، قیمت‌‌‌ سهام، سود تقسیمی و موارد بسیار دیگری حاصل شود. به‌‌‌طور کلی شاخص به‌عنوان معیار یا نماینده‌‌‌ای از یک مجموعه یا سیستم تعریف شده که برای اندازه‌‌‌گیری و ارزیابی عملکرد و وضعیت آن مجموعه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بازار سرمایه، شاخص را می‌‌‌توان به‌‌‌عنوان معیار اندازه‌‌‌گیری نوسانات و عملکرد کل بازار یا بخش خاصی از آن تعریف کرد. شاخص‌‌‌های عمومی مانند شاخص کل، شاخص هم‌وزن و... معمولا از ترکیب قیمت‌ها یا ارزش سهام کل شرکت‌ها یا تعدادی از آنها تشکیل می‌‌‌شوند. این نسبت‌‌‌ها ضمن اینکه می‌‌‌توانند به سرمایه‌گذاران کمک کنند تا روند کلی بازار را تحلیل کنند و تصمیمات بهتری بگیرند، موجبات مقایسه عملکرد شرکت‌ها یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری را نیز فراهم می‌‌‌آورند. باید در نظر داشت که شاخص‌‌‌ها ابزارهای مهمی برای درک وضعیت بازار و اتخاذ تصمیمات سرمایه‌گذاری به شمار می‌‌‌آیند.

در این بین یکی از شاخص‌‌‌های مورد توجه خاص سرمایه‌گذاران، شاخص‌‌‌های رفتاری است. این شاخص‌‌‌ها مجموعه‌‌‌ای از معیارها و ابزارها هستند که برای تحلیل و ارزیابی رفتار و تصمیمات سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی استفاده می‌‌‌شوند و می‌‌‌توانند به درک بهتری از روان‌شناسی بازار و تاثیر احساسات بر تصمیمات سرمایه‌گذاران کمک کنند و می‌‌‌توان به شاخص‌‌‌هایی همچون شاخص اعتماد سرمایه‌گذاران، شاخص ترس و طمع، نسبت خریداران به فروشندگان و شاخص‌‌‌های بسیار دیگری اشاره کرد. این شاخص‌‌‌ها به تحلیلگران و سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا روان‌شناسی بازار را بهتر درک کنند و تصمیمات بهتری بگیرند.

یکی از کاربردهای اصلی شاخص‌‌‌ها استفاده از آنها برای پیش‌بینی آینده بازارها و رفتار سرمایه‌گذاران است که به تحلیلگران و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا با نگاه به گذشته بتوانند تصمیمات بهتری برای آینده اتخاذ کنند. از آنجا که معامله‌‌‌گران قراردادهای اختیار معامله در این بازار نوین همچنان از فقدان شاخص‌‌‌های مناسب برای اتخاذ تصمیمات بلندمدت و کوتاه‌مدت رنج می‌‌‌برند، بر آن شدیم تا براساس تجربیات خود و نیازمندی این معامله‌‌‌گران که به طور مداوم نوسانات مورد انتظار را در تصمیمات معاملاتی خود تحلیل می‌کنند، شاخصی را طراحی کرده و پس از انجام آزمایشات لازم و مقایسه نتایج به‌دست‌آمده با رویدادهای واقعی بازار نسبت به معرفی آن اقدام کنیم.

در حال حاضر قراردادهای اختیارمعامله بر روی 44نماد بورسی و فرابورسی فعال است که طی سال‌های اخیر با توجه به فراز و فرودهایی که بازار سرمایه داشته است، توانسته‌اند عملکرد قابل قبولی را در ارزش و حجم معاملات از خود به جا بگذارند. براساس اطلاعات معاملاتی، نمادهای اختیار معامله چهار دارایی پایه ایران‌خودرو، سایپا، سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) و صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی (اهرم) تاثیرگذارترین نمادها بر روی ارزش و حجم معاملات هستند.

بیشترین ارزش و حجم معاملات مربوط به اختیار خریدها بوده که با توجه به شرایط رکودی بازار و نبود بازار دوطرفه به‌تدریج بخش اختیار فروش در بازار اختیار معامله فعال‌تر شده است. این شاخص براساس پرمعامله‌‌‌ترین و بدون وقفه بودن سررسیدهای قراردادهای اختیارمعامله محاسبه شده است. بیشترین ارزش معاملات مربوط به نمادهای خودرو و شستا بوده و ضمنا قراردادهای این نمادها بدون وقفه است. با در نظر گرفتن این مهم که بیشترین ارزش معاملات مربوط به معاملات اختیار خریدها بوده است، برای محاسبه این شاخص که آن را شاخص حساس بازار (Market Sensitive Index) نامیده‌‌‌ایم، قراردادهای اختیار خرید بی‌‌‌تفاوت دارایی‌‌‌های پایه ذکرشده با سررسید  مشخص، نرخ بازدهی حداقل بدون ریسک و نسبت سود نقدی به قیمت دارایی پایه مورد استفاده قرار گرفته‌‌‌اند. نتایج شاخص  MSIدر نمادهای خودرو و شستا به شرح نمودارهای زیر است.

Untitled-2 copy

دامنه نوسان شاخص حساس بازار MSI به شرح زیر قابل تفسیر است:

- کمتر از نوسان‌پذیری روزانه نشان از ریسک پایین بوده و سرمایه‌گذاران در این مقاطع می‌‌‌توانند نسبت به معامله اختیار خرید اقدام کنند.

- فاصله بین نوسان‌پذیری روزانه و شاخص حساس بازار به معنی ریسک متعادل در آینده معاملات است.

- بالای 0.6 به معنی ریسک زیاد و خوش‌بین نبودن سهامداران نسبت به آینده است. در این مقاطع سرمایه‌گذاران می‌‌‌توانند نسبت به معامله اختیار فروش اقدام کنند.