عوامل بازدارنده در نوسانات بازار سهام بررسی شد
تشدید فضای رکودی در بورس
تشدید کاهش قیمت‌ها در بازارهای جهانی
چهارشنبه دو هفته گذشته پس از تصمیم فدرال‌رزرو برای تثبیت نرخ بهره دلار بر روی 25/ 5درصد، انتظارات درخصوص تقویت قیمت‌ها در بازارهای دارایی افزایش یافت، با این‌وجود سخنان برخی از اعضای فدرال‌رزرو نشان می‌دهد که کاهش یا ثبات نرخ بهره در دستور کار نبوده و به گفته برخی از مقامات، دو افزایش نرخ دیگر در سال2023 وجود خواهد داشت که موجبات تشدید رکود را در اقتصادهای بزرگ فراهم خواهد آورد. بر این اساس، قیمت کامودیتی‌‌‌‌‌‌ها در بازارهای جهانی با افت شدیدی همراه شده‌است. مقامات فدرال‌رزرو بر این عقیده هستند که هنوز به هدف‌‌‌‌‌‌های تورمی دست‌نیافته و همین امر، انتظارات درخصوص روند کاهشی نرخ بهره در اوایل 2024 را با تغییراتی همراه کرده است. از این‌رو دلار آمریکا در مقابل سایر ارزها تقویت شده و به‌نظر می‌رسد تا پایان سال‌میلادی جاری روند کاهشی قیمت‌ها ادامه‌‌‌‌‌‌دار باشد. علاوه‌بر این داده‌های شاخص مدیران خرید آمریکا نشان می‌دهد که عدد این شاخص در روز جمعه، به 3/ 46درصد کاهش یافت؛ این در حالی است که انتظار می‌رفت شاخص مدیران خرید آمریکا به 6/ 48درصد افزایش یابد، در نتیجه به‌نظر می‌رسد ترس ناشی از رکود اقتصادی به‌شدت افزایش‌یافته و همین امر گریبان‌گیر قیمت‌های جهانی و مانع رشد آنها باشد. همچنین طی روزهای گذشته، بانک‌مرکزی انگلستان نیز نرخ بهره خود را نیم‌واحد درصد افزایش داده و به 5درصد رسانده است.
تحولات جدید بورس‌کالا
طی روز شنبه اخبار مهمی در بورس‌کالا منتشر شد. آمارها نشان می‌دهد که رکورد میانگین نرخ فروش ماهانه محصولات سیمانی در بورس‌کالا شکسته شده‌است. در خرداد سال‌جاری، حدود 2میلیون‌تن محصول سیمانی به ارزش هزار و 754میلیارد تومان در بورس‌کالا معامله شده که به‌طور میانگین با نرخ 830هزار‌تومان به ازای هر‌تن مورد دادوستد قرار گرفته‌‌‌‌‌‌اند که نسبت به ماه قبل از آن با رشد 15درصدی قیمت محصولات همراه بوده‌است. از طرفی دیگر، معاملات آهن اسفنجی در بورس‌کالا، با رقابت بسیار ضعیف و قیمت‌هایی پایین‌تر از هفته گذشته مواجه شده‌اند. علاوه‌بر این، نرخ دلاری برخی از محصولات در رینگ شیمیایی و صنعتی افت چشمگیری را متحمل شده‌است. از آنجا‌‌که معاملات بورس‌کالا نقش مهمی را در سوددهی و ارزش‌گذاری شرکت‌های بزرگ ایفا می‌کند، کاهش قیمت‌ها در بازارهای جهانی و بورس‌کالا و اثر مرکب این دو عامل، بیرمقی شدیدی را بر بازار حاکم کرده‌است.
خبری تحت‌عنوان افزایش نرخ دلار پایه محصولات پالایشی در بازار منتشر شده‌است. بر اساس این خبر از این پس، نرخ پایه محصولات فرآورده‌های نفتی به 38هزار‌تومان افزایش یافته‌است. این خبر، می‌تواند به بهبود سودآوری این صنعت و رشد قیمت سهام شرکت‌های این صنعت منجر شود. با توجه به افت شدید کرک‌اسپردهای شرکت‌های پالایشی نسبت به بهار سال‌گذشته، رشد قیمت ارز شرکت‌های پالایشی یک ضرورت بوده و خبر مثبتی برای بازار سرمایه خواهد بود.
بورس در قاب آمار
آمارها نشان می‌دهد که ارزش معاملات خرد همچنان اعداد بسیار پایینی را به‌ثبت رسانده و در روز شنبه به 3هزار و 500میلیارد‌تومان رسیده‌است. ارزش معاملات خرد سه روز متوالی است که زیر 4هزار‌میلیارد‌تومان تثبیت شده و در سه‌شنبه گذشته به پایین‌ترین حد خود در 4ماه اخیر رسید.
بررسی‌‌‌‌‌‌ها حاکی از آن است که میانگین 5روزه ارزش معاملات خرد به پایین‌تر از میانگین 20روزه و 60روزه کاهش یافته و همین امر سبب‌شده‌است تا بازار وارد فاز رکودی شدیدی شود. مادامی‌که ارزش معاملات خرد بالای 10هزار میلیارد‌تومان تثبیت شود، بازار وارد فاز رونق شده و برای ثبت رکوردهای جدید قیمتی، بازار سهام به ارزش معاملات بالای 20هزار‌میلیارد‌تومان نیاز دارد. همچنین تعداد معاملات نیز طی روز گذشته به بیشترین مقدار از یک ماه گذشته رسیده‌است. این امر نشان می‌دهد که احتمالا بازار دچار هیجان شدید فروش شده و می‌تواند قیمت‌ها را به اعداد پایین‌تری هدایت کند. علاوه بر این بورس تهران، طی روز معاملاتی شنبه، با خروج 239میلیارد تومان پول حقیقی از بازار مواجه شد. نگاهی به روند ورود و خروج پول حقیقی در صنایع مختلف نشان می‌دهد که صنعت سیمان با استقبال بیشتری از طرف حقیقی‌‌‌‌‌‌ها مواجه شده‌است. به‌نظر می‌رسد تحولات بورس‌کالا بر این صنعت اثرگذار بوده و صنعت سیمان جزو معدود صنایعی است که تورم موجود در بهای تمام‌‌‌‌‌‌شده را به مصرف‌کنندگان بورس‌کالا منتقل کرده است. پس از صنعت سیمان، صنعت محصولات فلزی، تامین آب، برق و گاز و صنعت مخابرات در صدر ورود پول حقیقی قرار دارند. سایر صنایع به دلیل فضای نااطمینانی در بازار خروج سنگین پول حقیقی را متحمل شده‌اند.
سناریوهای دلاری با برجام و بی برجام
عدم‌شفافیت، دوباره بر فضای سیاستگذاری کشور حاکم شده و همین امر سبب‌شده‌است تا بازار دچار بی‌تصمیمی شود. اتخاذ تصمیمات ضد‌ونقیض هفته گذشته درخصوص بازار خودرو ریزش بازار را تشدید کرد و اخبار سیاسی مبهمی که درخصوص مذاکرات و توافق رسمی و غیر‌رسمی منتشر شده‌است، بازار سهام کشور را در رکود غرق کرده است. از آنجا‌‌که بورس تهران حساسیت بالایی به نرخ دلار دارد هرگونه اخبار سیاسی شفاف و قابل‌اتکا، می‌تواند روند بازار را در جهت درست تغییر دهد. همانطور که در گزارش بازار با عنوان «تداوم معاملات رخوت‌‌‌‌‌‌انگیز بورس» در شماره 5758 روزنامه «دنیای‌اقتصاد» اشاره شد، تنها زمانی بورس تهران رالی جدیدی را آغاز می‌کندکه تکلیف مسائل سیاسی و تصمیمات داخلی روشن شده باشد.
با توجه به رشد شدید نقدینگی طی سال‌های اخیر و رشد اقتصادی اندک، به‌نظر می‌رسد نرخ دلار در بازار آزاد در یک فضای آرام سیاسی، پایین‌تر از 45هزار‌تومان تثبیت نشده و در صورت افزایش تنش‌ها اعدادی بالای 60هزار‌تومان را به خود ببیند. همچنین دیدگاه سیاستگذار درخصوص نرخ دلار موثر بر شرکت‌ها نیز بر روند بازار اثرگذار بوده و پارامترهای ارزندگی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. با توجه به سناریوهای دلاری مختلف، در صورتی‌که نرخ دلار نیما در محدوده 35هزار تومان باقی‌بماند، بازار می‌تواند بین محدوده یک‌میلیون و 700هزار واحد تا 2میلیون و 100هزار واحد نوسان کند. همچنین اگر نرخ دلار نیما در محدوده 40هزار‌تومان باشد، بازار می‌تواند دوباره به سقف تاریخی خود یعنی 2میلیون و 500هزار واحد نزدیک شود. علاوه‌بر این، اگر نرخ دلار نیما محدوده‌‌‌‌‌‌هایی بالاتر از 45هزار‌تومان را به خود ببیند، می‌تواند سقف‌های جدید و رکوردهای جدیدی را به‌ثبت برساند.
از دیدگاه تکنیکال نیز شاخص‌کل بورس در نزدیکی محدوده حمایتی 2میلیون واحد قرار داشته و در صورتی‌که طی روزهای آتی بورس، میزبان خبرهای خوب سیاسی و اقتصادی باشد، محدوده 2میلیون‌واحدی می‌تواند قیمت‌ها را به سمت بالا، هدایت کند. علاوه‌بر این نظرسنجی‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد احتمالا بازار در فضای مه‌‌‌‌‌‌آلود فعلی به روند کاهشی ادامه داده و در صورت تحقق این سناریو، حمایت یک‌میلیون و 900هزار‌واحدی می‌تواند نقطه‌عطف بازار برای آغاز روند صعودی باشد. تداوم وضعیت فعلی اعتماد به‌وجودآمده در بازار را کاهش داده و ارزش معاملات همچنان اعداد پایینی را به‌ثبت خواهد‌رساند.
