سامانههای معاملاتی با اختلال همراه شد
تضعیف اهرم رشد شاخص
نماگر هم‌‌‌‌‌‌وزن نیز که نشانی از اثرگذاری یکسان کلیه نمادهای معاملاتی است، در روز گذشته با افت ۵۵/ ۰درصدی همراه شد. در فرابورس نیز شاخص اصلی این بازار افت ۵۷/ ۰درصدی را تجربه کرد. در روز گذشته در ابتدای بازار شاخص‌‌‌‌‌‌ها با رشد همراه شدند، اما هرچه که از آغاز معاملات گذشت، شاهد قدرت‌‌‌‌‌‌نمایی جریان عرضه در صحنه معاملات بورس تهران بودیم و این موضوع موجبات عقب‌‌‌‌‌‌نشینی نماگرهای بازار سهام را تا سطوح نازلی فراهم کرد. در روز گذشته همچنین شاهد عقب‌‌‌‌‌‌نشینی مجدد حقیقی‌‌‌‌‌‌ها از گردونه معاملات سهام بودیم و ۵۴۴میلیارد‌تومان پول از سوی حقیقی‌‌‌‌‌‌ها از این بازار خارج شد. با ثبت عملکرد روز گذشته، بازدهی شاخص‌کل بورس تهران در ماه اردیبهشت منفی شد و این شاخص شاهد کاسته‌‌‌‌‌‌شدن ۱/ ۱درصد از ارتفاع خود در اردیبهشت بوده‌است. شاخص‌کل فرابورس نیز در اردیبهشت بازدهی منفی ثبت کرده‌است. نماگر هم‌‌‌‌‌‌وزن نیز با رشد اندک ۰۳/ ۰درصدی نسبت به ابتدای ماه دوم سال‌همراه شده‌است.
دلایل افت بازار
همانطور که در گزارش‌های قبلی «دنیای‌اقتصاد» اشاره شد؛ بخش‌اعظم دلیل رشد بورس تهران در ماه‌های اخیر به علت جاماندگی قیمت‌ها در این بازار نسبت به سایر بازارهای موازی بود که با رکوردشکنی شاخص‌های بازار سهام در اسفند و فروردین، تقریبا بخش زیادی از این جاماندگی جبران شد، اما نکته‌‌‌‌‌‌ای که در مقطع فعلی حائزاهمیت است، این است که گرچه بورس در نگاه بلندمدت و تا پایان سال‌نسبت به مقطع فعلی، به احتمال زیاد در ارتفاع بالاتری قرار خواهد گرفت؛ با توجه به چشم‌انداز تورمی حاکم بر اقتصاد کشور و نبود بازار جذاب برای سرمایه‌گذاری، بورس تهران در ماه‌های آتی خواهد توانست به‌عنوان یکی از پناهگاه‌‌‌‌‌‌هایی که سرمایه‌های خرد مردم را جذب می‌کند، عمل کند، اما بورس در زمان حال با توجه به ثبات دلار، محرک خاصی برای رشد در کوتاه‌‌‌‌‌‌مدت ندارد و هرگونه افزایش قیمت‌ها در کلیت تالار شیشه‌‌‌‌‌‌ای، مطمئنا اگر با همراهی اسکناس آمریکایی همراه نشود، قیمت‌ها را مجددا به سطوح فعلی باز‌خواهد گرداند.
از سوی دیگر می‌توان به افت قیمت در برخی سهم‌‌‌‌‌‌ها و صنایع به دید فرصت خرید نگاه کرد. در آبان سال‌گذشته، با تداوم افت قیمت‌ها در بازار سرمایه، قیمت سهام بازار به کف‌‌‌‌‌‌های سالانه خود رسیده بود و وجود ابهام پیرامون آینده بازار سهام مانع از آن می‌شد که معاملهگران برای خرید سهام شرکت‌های مختلف پیشقدم شوند، اما برنده بازی در اینجا سرمایه‌‌‌‌‌‌گذارانی بودند که با دید بلندمدت وارد بازار سهام شدند و بعضا از برخی از نمادهای معاملاتی بازدهی‌‌‌‌‌‌های بیش از ۱۰۰درصدی نیز کسب کردند. یکی دیگر از دلایل افت قیمت‌ها در تالار شیشه‌‌‌‌‌‌ای، نبود محرک از سمت بازارهای جهانی است. با توجه به افزایش نرخ بهره آمریکا برای دهمین‌بار از سال‌گذشته، همچنان قیمت کامودیتی‌‌‌‌‌‌ها از این ناحیه تحت‌فشار است و بورس کامودیتی‌‌‌‌‌‌محور تهران از این محل نیز عایدی و منفعت خاصی در کوتاه‌‌‌‌‌‌مدت نخواهد برد. مجموعه عوامل فوق باعث‌شده در این قیمت‌ها و شاخص‌‌‌‌‌‌ها بورس تهران از جذابیت خاصی برای سرمایه‌گذاران برخوردار نباشد، اما گفتنی است که به محض اینکه قیمت ارز تحت‌تاثیر اتفاقات سیاسی و روابط بین‌المللی دستخوش تغییر و نوسان شود، بازار سهام نیز با یک تاخیر زمانی، دوشادوش قیمت اسکناس آمریکایی پیشروی خواهد کرد.
هنگی سامانه معاملاتی کار‌‌گزاری‌‌‌‌‌‌ها
در روز گذشته، همچنین شاهد هنگی و اختلال در سامانه معاملاتی برخی از کار‌‌گزاری‌‌‌‌‌‌ها بودیم. موضوعی که در سال۹۹ در دورانی که بازار ارزش معاملات بالایی را به خود می‌‌‌‌‌‌دید، تبدیل به پاشنه آشیل بازار شد و بر فزونی ترس و هیجان در سهامداران تازه‌‌‌‌‌‌وارد آن زمان بورس تهران تاثیرگذار بود. کارمزدی که از معاملات خرید و فروش سهام کسر می‌شود، بین شرکت‌های کارگزاری، صندوق توسعه بازار سرمایه، شرکت بورس اوراق‌بهادار تهران یا فرابورس ایران، شرکت سپرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری مرکزی اوراق‌بهادار و تسویه وجوه، شرکت مدیریت فناوری بورس تهران و سازمان بورس و اوراق‌بهادار تقسیم می‌شود.
شرکت‌های کارگزاری موظفند در ازای دریافت بخشی از کارمزد معاملات، سامانههای معاملاتی خود را برای معاملهگران به بهینه‌ترین حالت ممکن تنظیم و به‌‌‌‌‌‌روزرسانی کنند تا معاملهگران سهام از بستری مناسب و باسرعت برای انجام معاملات خود بهره‌‌‌‌‌‌مند باشند. در مواقعی که بازار ارزش معاملات بالایی را در کلیت خود تجربه می‌کند، سفارش‌های خرید و فروش زیادی روانه هسته معاملات می‌شود و به دلیل تعدد سفارش‌ها امکان اختلال در سامانههای معاملاتی آنلاین کار‌‌گزاری‌‌‌‌‌‌ها وجود دارد، بنابراین الزامی است که شرکت‌های کارگزاری، بخشی از کارمزد دریافتی از معاملات سهام را به توسعه زیرساخت‌ها و به‌‌‌‌‌‌روزرسانی فناوری‌های مربوطه تخصیص دهند تا در مواقعی که بازار بنا به دلایلی با تعدد سفارش‌ها مواجه می‌شود، قادر باشند به بهترین شکل ممکن به مشتریان و کاربران خود خدمات ارائه دهند، اما نکته‌‌‌‌‌‌ای که در این میان مغفول‌مانده، عدم‌توجه کار‌‌گزاری‌‌‌‌‌‌ها به موضوعاتی است که بالاتر گفته شد، چون در روز گذشته شاهد گزارش‌های برخی از معاملهگران از بروز اختلال در سامانههای معاملاتی کار‌‌گزاری‌‌‌‌‌‌هایی مانند مفید و آگاه بودیم. به هر حال قضایای مذکور ضعف کار‌‌گزاری‌‌‌‌‌‌های مذکور در تقویت سامانههای معاملاتی آنلاین را به مخاطب یادآور می‌شود که گاهی اوقات، سهامداران را در جریان معاملات بورس، حیران و سرگردان می‌کند و به‌نوعی در روزهایی که بازار اوضاع و احوال مناسبی ندارد، موجبات افزایش هیجان و فشار فروش را در کلیت بازار فراهم می‌کند. با توجه به اینکه این دو کارگزاری سهم قابل‌توجهی از ارزش کل معاملات بازار سهام را در اختیار دارند، ضروری است که به این موضوع توجه کافی و ویژه‌‌‌‌‌‌ای داشته باشند تا موجب متضرر‌شدن سهامداران نشوند. سهامداران بورس تهران نیز بهتر است برای جلوگیری از ضرر و زیان منتج از اختلال‌‌‌‌‌‌های این‌چنینی در کار‌‌گزاری‌‌‌‌‌‌های دیگری که سهم کوچک‌تری از بازار را در اختیار دارند، حساب معاملاتی آنلاین افتتاح کنند و بخشی از دادوستد‌‌‌‌‌‌های خود را به سامانههای معاملاتی آنلاین این کار‌‌گزاری‌‌‌‌‌‌ها انتقال دهند.
