تاثیر مناسبات برون‌مرزی و درون‌مرزی بر بازار سهام
ابراهیم سماوی، کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «بازار سرمایه ایران همانند سایر بازارهای مالی در اقصی‌نقاط جهان متاثر از عوامل درون‌مرزی و برون‌مرزی کلان در حد اقتصادی و خرد در سطوح صنعت و شرکتی قرار دارد. یکی از عوامل موثر بر ارزندگی شرکت‌های صنایع کامودیتی‌محور همانند فلزات اساسی، پتروشیمی، استخراج کانه‌‌‌‌‌های فلزی، پالایشی و... موسوم به صنایع دلاری که به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بیش از ۷۰درصد ارزش بازار سرمایه ایران را تشکیل می‌دهند، نرخ‌های جهانی کامودیتی‌‌‌‌‌ها است. با توجه به اینکه مبالغ فروش یا درآمدهای عملیاتی این شرکت‌ها متاثر از نرخ جهانی، نرخ دلار نیمایی و مقدار فروش است، می‌توان گفت نرخ جهانی به‌صورت مستقیم بر سود خالص شرکت و به‌تبع آن بر ارزندگی سهام صنایع نامبرده بسیار اثرگذار است.
با نگاهی بر بازارهای جهانی، فدرال‌رزرو در راستای جبران پولپاشی‌‌‌‌‌هایی که در زمان کرونا به دلیل رکود اقتصادی که منتج به رکوردشکنی ۴۰ساله نرخ تورم در آمریکا شده بود، اقدام به اتخاذ سیاست‌های انقباضی کرده است. در این راستا با افزایش نرخ بهره، منجر به کاهش حجم نقدینگی و تقویت ارز دلار شد که نتیجه آن ریزش متوسط ۲۰ الی ۳۰درصدی کامودیتی‌‌‌‌‌ها بود. از طرف دیگر چین به‌عنوان بزرگ‌ترین متقاضی کامودیتی‌‌‌‌‌ها در جهان با مشکلاتی همچون بحران بخش املاک و مستغلات، شیوع مجدد کرونا، بحران برخی از بانک‌هایی که پرداخت مطالبات سپرده‌‌‌‌‌گذارن نکول کردند، دست و پنجه نرم می‌کند که خود عامل فزاینده‌‌‌‌‌ای در رکود کامودیتی‌‌‌‌‌ها در جهان شده است.»
سماوی درخصوص ارزندگی سهام موجود در بورس تهران تصریح کرد: «به همین دلیل در شرایط فعلی بازار سرمایه، بسیاری از سهام شرکت‌های دلاری در محدوده ارزندگی (P/ E آینده‌نگر کمتر از ۶) قرار دارند اما استقبال چندانی از آنها نمی‌شود. البته باید این نکته را متذکر شد که در صورت توقف افزایش پلکانی نرخ بهره توسط آمریکا و غلبه کشور چین بر مصائب خویش با توجه به افزایش قیمت انرژی به‌ویژه پس از جنگ روسیه و اوکراین می‌توان نسبت به رشد قیمت کامودیتی‌‌‌‌‌ها در آینده خوش‌‌‌‌‌بین بود. رفع ابهام از فرجام برجام عامل درون‌مرزی مهمی است که بر کلیت اقتصاد و در ادامه بر بورس اثرگذار است. مزیت اصلی رفع ابهام فارغ از نتیجه آن، مشخص‌شدن مسیر اقتصادی ایران است. در شرایط فعلی با وجود ریسک‌های سیستماتیک که بازیگر اصلی آن مذاکرات برجام است، تحلیل بازار سرمایه با خطای بالایی همراه است و به نوعی می‌توان اذعان کرد که از تحلیل‌‌‌‌‌پذیری آن کاسته شده است.
با وجود این ابهامات و ریسک‌ها در ماه‌های اخیر حجم نقدینگی موجود به سمت دارایی امن در حال حرکت است که برنده‌شدن بازدهی بازار مسکن در رقابت با بازدهی بازارهای موازی همچون سکه ارز و بورس در سال۱۴۰۱ گواهی بر ادعای فوق است، از این‌رو با توجه به نبود چشم‌‌‌‌‌انداز مثبت کامودیتی‌‌‌‌‌ها در ابعاد جهانی و نبود شفافیت وضعیت اقتصاد داخلی با وجود ارزندگی بسیاری از شرکت‌ها از منظر بنیادی، نمی‌توان انتظار افزایش ارزش معاملات و رشد شارپی شاخص‌کل بورس اوراق‌بهادار در کوتاهمدت را داشت. در آخر شایان‌ذکر است با توجه به افزایش حجم نقدینگی به بیش از ۵هزار هزار‌میلیارد‌تومان، وجود کسری‌بودجه دولت به میزان بیش از ۴۰۰هزار‌میلیارد تومان در سال‌جاری و پایداری نرخ تورم بیش از ۴۰درصدی، می‌توان نسبت به رشد میان‌مدت بازار سرمایه متاثر از اخبار داخلی فارغ از تحولات جهانی خوش‌‌‌‌‌بین بود.»
مهشید داداش‌‌‌‌‌زاده دیگر کارشناس بازار سهام نیز در این‌باره معتقد است: «ارزش معاملات بازار سرمایه به‌قدری کاهش یافته که گویا قیمت‌ها هنوز به دید فعالان بازار برای سرمایه‌گذاری ارزنده نیستند! کما اینکه می‌دانیم این سطح از اصلاح از اواخر اردیبهشت‌ماه هنگامی که در انتظار برگشت اعتماد به بازار سرمایه بودیم، آغاز شد و تنها نوسان‌های کوتاهمدت مثبتی تا به امروز در شاخص شکل گرفت. تا اینکه نماگر اصلی بازار سهام وارد کانال یک‌میلیون و ۳۰۰هزار واحد شد و عملا باعث دلسردی معامله‌گران در بلندمدت و حتی کوتاهمدت شده است، به‌طوری‌که اغلب سرمایه‌‌‌‌‌گذاران در جهت نوسان‌‌‌‌‌گیری با بازدهی‌های بین ۵ تا ۱۰درصدی اقدام به معامله می‌کنند و بیشتر شاهد خروج سرمایه‌های خرد از بازار هستیم. به‌نظر می‌رسد شاخص‌کل طبق بررسی‌‌‌‌‌های تکنیکی طبق چارچوب زمانی هفتگی و روزانه تا سطح یک‌میلیون و ۳۱۰هزار واحد اصلاح داشته باشد. این سطح یک محدوده مهم حمایت داینامیکی و استاتیکی است که به مرور با تایید ورود نقدینگی و افزایش حجم معاملات روبه‌رو خواهیم بود و انتظار داریم از هفته دوم مهر وضعیت معاملات بهتر شود.»
وی ادامه داد: «در سطح جهانی، مذاکرات نه خوش‌بینانه و نه بدبینانه پیش می‌رود و هنوز بر سر مسائلی درباره توافق هسته‌‌‌‌‌ای اختلاف‌نظر وجود دارد و بارها این ریسک سیستماتیک و غیرقابل حذف، بازار را نشانه گرفته و ثابت‌شده میزان ارزش معاملات با روند مذاکرات همراه است. البته در سفر رئیس‌جمهور برای شرکت در اجلاس سالانه مجمع‌عمومی سازمان ملل‌متحد انتظار می‌رود در روند جریان مذاکرات تعدیلات مثبتی صورت پذیرد. نرخ دلار در چند روز متوالی مجددا گارد صعودی گرفته و به‌شدت به اخبار برجامی حساس بوده و وارد کانال ۳۰هزار‌تومان شده است. از طرفی به‌نظر می‌رسد این اسکناس آمریکایی در سطح ۳۱هزار‌تومان مقاومت مهمی داشته باشد و روند مذاکرات عاملی برای شکست یا عدم‌شکست این سطح مهم است که در صورتی‌که روند جلسات مثبت نباشد شاهد رشد دلار تا ۳۶هزار‌تومان نیز خواهیم بود.»
این کارشناس پیرامون تاثیر مناسبات و متغیرهای خارجی بر بازار سرمایه می‌گوید: «اما درخصوص نرخ بهره جهانی با نزدیک‌شدن به تصمیم فدرال‌رزرو شاخص‌های سهام آمریکا کاهش یافتند زیرا انتظار می‌رود فدرال‌رزرو در روز چهارشنبه به جهت کنترل تورم، نرخ بهره را ۷۵/ ۰درصد افزایش دهد. معاملات سنگ‌آهن، مس، روی و متانول به دلیل کاهش محدودیت‌های کرونایی چین مثبت بازگشایی شد، با این حال روند آتی در ادامه هفته مهم است؛ چراکه متغیرهای مذکور بالطبع بورس تهران را نیز تحت‌تاثیر قرار خواهند داد.»
