بورس تهران از چند دریچه

وحید عباسیون کارشناس بازار سرمایه بازار سرمایه از ابتدای سال ‌تحت‌تاثیر فاکتور‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های زیادی قرار داشت که از برنامه جامع اقدام مشترک در حوزه سیاست خارجه می‌توان به‌عنوان مهم‌ترین فاکتور یاد کرد. در اردیبهشت و خرداد برخی از فعالان بازار سهام معتقد بودند که احیای برجام می‌تواند به افت قیمت دلار و کاهش ارزش بازار منجر شود، چنین دیدگاهی مانع از استقبال بازار از این مهم بود. در ادامه، طولانی شدن فرآیند مذاکرات به افزایش نرخ اسکناس آمریکایی ختم شد و به‌تبع چنین رویدادی بازار سهام نیز صعود پیدا کرد. در اینکه احیای برجام به نفع کلیت اقتصاد کشور خواهد بود هیچ شکی وجود ندارد چرا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌که فروش و صادرات محصولات تسهیل می‌شود. شرکت‌هایی که نیازمند اجرای طرح توسعه، بازسازی و واردات کالاهای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای برای تولید هستند می‌توانند با سرعت بیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر، هزینه کمتر و راحت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر انجام دهند، بنابراین ماهیت برجام به نفع اقتصاد است. از ابتدای سال‌ تاکنون نیز همگام با آزادسازی قیمت چند قلم کالا از بند دلار ترجیحی و البته برخی نابسامانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، شاهد شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری افزایش تورم در اقتصاد بودیم که به‌رغم این مهم افزایش نقدینگی را هم در جامعه تجربه کردیم.

در صورتی‌که اکنون حصول توافق با قدرت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جهانی صورت بگیرد بازهم چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌انداز کاهشی شدید در دلار نیمایی نخواهیم داشت. ممکن است نرخ غیررسمی اسکناس آمریکایی تحت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تاثیر رفتار‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های هیجانی کاهشی شود اما به دلیل اختلاف زیاد بین این دو نرخ به‌نظر می‌رسد که صرفا فاصله قیمتی حدود ۳۰‌درصدی موجود تا حدودی کاهش پیدا کند. به‌نظر می‌رسد با فرسایشی‌شدن پروسه مذاکرات احتمال اینکه دولت بتواند نرخ دلار را از طریق عرضه کاهش دهد، به دلیل افزایش نقدینگی و افزایش انتظارات تورمی (به گفته رئیس دولت بخش دیگر از تورم به سال‌۱۴۰۲ منتقل می‌شود) کمتر خواهد بود.

بخشی از تقاضای ارز اکنون در اقتصاد سرکوب شده است، مقداری تقاضای نهفته نیز در این بازار وجود دارد که در صورت احیای برجام با اندکی فاصله زمانی از حالت نهفته خارج می‌شود. اغلب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ شرکت‌ها نیازمند نوسازی، بازسازی و طرح توسعه هستند. ناوگان حمل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نقل (هوایی و ریلی) نیازمند سرمایه‌گذاری است. طی چند سال‌اخیر مقدار تقاضای دلار مسافرتی به دلیل کرونا کاهش پیدا کرده بود که از این پس می‌تواند افزایشی شود. مقایسه وضعیت فعلی قیمت سهام با پیک شاخص در سال‌۱۳۹۹ نشان می‌دهد که همچنان قیمت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها بالاتر از بازه مذکور است. با درنظر گرفتن رقم شاخص در پاییز ۹۹ مشاهده می‌شود که قیمت مس در سطوح ۴‌هزار دلار قرار داشت، ضمن اینکه اکنون قیمت کالاهای اساسی با کاهش شدیدی مواجه شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند، مس ۱۱‌هزار دلاری اکنون در ارقامی نزدیک به ۸‌هزار دلار قرار دارد. نکته اینجاست که در اقتصاد جهانی هم با تورم مواجه هستیم. تورم آمریکا توام با تورمی که طی دوران کرونا ایجاد شده سطوح قیمتی کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را کاهشی می‌کند، اما اگر ریزش شدیدی در بخش کالاها هم داشته باشیم همچنان نرخ‌ها از کف‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های قبلی بالاتر هستند.

چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌انداز بلندمدتی که در دنیا وجود دارد خبر از رکود می‌دهد اما باید دید که در چه بخش‌هایی این مهم حادث می‌شود. در حال‌حاضر در حوزه پیش‌بینی قیمت نفت خیلی از موسسات معتقدند اگر جنگ روسیه و اوکراین طولانی شود، ممکن است قیمت نفت حتی به سطوح بالاتر از ۱۵۰ دلار برسد. نمی‌توان قیمت نفت را در چنین محدوده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای در نظر گرفت و انتظار داشت که قیمت کالایی همچون فولاد بیلت کمتر از ۵۰۰ دلار شود. زمانی که قیمت انرژی در دنیا رشد می‌کند یقینا هزینه تولید فولاد، مس یا هزینه استخراج معادن افزایش پیدا می‌کند، بنابراین به‌طور خودکار تورم در دنیا افزایشی می‌شود. اگر سطوح فعلی قیمت کامودیتی کماکان پایدار باشد و دلار نیمایی را در سطوح ۲۵الی ۲۶‌هزار‌تومان فعلی در نظر بگیریم، همچنان خیلی از شرکت‌ها از جذابیت بنیادی برخوردارند.