رقابت تورم و نرخ بهره
جنگ اوکراین سبب شده است تا کشورهای غربی تحریمهای فراگیری علیه روسیه اعمال کنند و این تحریمها اثرات بزرگی بر اقتصاد جهان و بازارهای مالی داشته است. افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی از تبعات جنگ و تحریمهاست و اثرات آن بر اقتصادها بلندمدت خواهد بود. جین فریزر، رئیس بانک سیتیگروپ گفته است: «محیط اقتصاد غیرقابل پیشبینی باقی خواهد ماند؛ زیرا عوامل گوناگونی که قطعیتی درباره آنها وجود ندارد، بر اقتصاد و بازارهای مالی اثر میگذارند.» فریزر و روسای دیگر بانکهای بزرگ، اخیرا با احتیاط بیشتری درباره افق فعالیتهای خود صحبت میکنند.
در دو سال اخیر، اجرای سیاستهای فراگیر حمایتی از سوی دولت و بانکمرکزی آمریکا سبب شد، سود بانکها بسیار مطلوب باشد؛ اما جهت سیاستهای پولی تغییر کرده و قطعا محیط فعالیت بانکها نیز تغییر میکند. یکی از مدیران سیتیگروپ میگوید: «مشتریها درباره تورم و اقداماتی که بانکمرکزی برای مهار آن انجام میدهد، نگران هستند.» بانک مرکزی ماه قبل، نرخهای بهره را ۲۵/ ۰درصد بالا برد و احتمالا ماه آینده نرخها را ۵/ ۰درصد بالا خواهد برد.
با آنکه ترازنامه بانکها در وضعیت بسیار خوبی قرار دارد، بالا رفتن نرخهای بهره در حالی شروع شده که جهان با اختلالهای فراگیر در حوزههای گوناگون مواجه است و جنگ در اوکراین سبب شده تا بسیاری از شرکتها تصمیمگیری را به تعویق بیندازند. مدیر مالی بانک «ولز فارگو» میگوید: «وضعیت مصرف شهروندان فعلا خوب است؛ زیرا نقدینگیای که اکنون در دست خانوادههاست، نسبت به قبل از همهگیری کرونا بیشتر است؛ اما بهتدریج از مصرف کاسته میشود و نرخ رشد اقتصاد کاهش خواهد یافت. بدون شک، اقدامات بانکمرکزی برای مهار تورم از رشد اقتصاد میکاهد.»
در سهماه پایانی سال گذشته و سهماه نخست سالجاری میلادی، سود برخی بانکهای بزرگ آمریکایی از جمله گلدمنساکس، جیپی مورگان و سیتیگروپ کاهش یافته است. جنگ روسیه علیه اوکراین، سبب مبهم شدن فضا شده و این عامل تهدید برای بورس است. نکته دیگر این است که حتی قبل از شروع جنگ، نرخ تورم در آمریکا و دیگر اقتصادهای بزرگ در حال افزایش بود و بانکمرکزی باید اقدامات خود را برای مهار تورم شروع کند.
موضوع مهم دیگر که بر ابهامها و نگرانیها میافزاید، این است که جنگ اوکراین سبب شده است تا دولتهای اروپایی تدابیری برای کاهش وابستگی خود به صادرات روسیه اتخاذ کنند. درباره بسیاری از مسائل و سیاستها قطعیت وجود ندارد؛ یعنی برنامهریزی برای تغییر شروع شده و تاثیر این برنامهها بر اقتصاد و شرکتها مشخص نیست. روند معکوس شدن جهانیسازی، تحتتاثیر جنگ اوکراین شدت پیدا کرده است و باید برای امنیت غذایی، امنیت انرژی و... تعاریف و برنامههای جدیدی ارائه شود. مدیران بانکها و بسیاری از شرکتها تدابیر احتیاطی اتخاذ کردهاند و منتظر هستند تا از ابهامها کاسته شود. در ماههای آینده، مسیر حرکت بانکمرکزی آمریکا، وضعیت کلی اقتصاد جهان و سرنوشت جنگ اوکراین تا اندازه زیادی مشخص خواهد شد.