آینده بازار سهام در دست چه متغیرهایی است؟
دالان سرنوشتساز بورس
بار دیگر با نزدیک‌شدن دماسنج تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌ای به مرز سقوط از ابرکانال ۵/ ۱میلیون واحد شاهد تلاش برای بازگشت روند بازار و رشد هر چند محدود قیمت‌ها بودیم. تلاشی که در دو روز گذشته توانست سطح یک‌میلیون و ۵۰۰هزار واحد بورس را حفظ کند. به این ترتیب روز دوشنبه، بورس تهران روز سبز دیگری را پشت‌سر گذاشت و هر چند نماگر اصلی تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌ای به رشد کم‌‌‌‌‌‌‌مقدار ۲۲/ ۰درصدی بسنده کرد اما نیمی از سهام با رشد قیمت همراه شدند و یک‌چهارم بازار نیز به صف خرید رسیدند. حقیقیها اما به فروش ادامه دادند و همزمان کمترین میزان معاملات سهام در سال‌جاری ثبت شد. در این میان عقبگرد دلارتا کانال ۳۰هزار‌تومان سبب شد تا سهام ریالی بازار وضعیت مناسب‌‌‌‌‌‌‌تری نسبت به بزرگان دلاری داشته باشند و شاخص هم‌‌‌‌‌‌‌وزن با سبقت از نماگر اصلی تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌ای رشد ۵۵/ ۰درصدی را تجربه کند.
معاملات در کف ۱۴۰۱
ارزش معاملات خرد سهام در بورس تهران طی دادوستدهای روز دوشنبه به زحمت خود را در سطح ۲هزار میلیارد‌تومانی حفظ کرد. به این ترتیب با دادوستد ۲۰۵۷ میلیارد‌تومان سهام و حق‌‌‌‌‌‌‌تقدم در معاملات روز گذشته بورس تهران، این متغیر به کمترین میزان در سال‌جاری نزول کرد تا تعمیق رکود در تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌ای بیش از گذشته خودنمایی کند. ترس سهامداران از زمین بورس آن‌هم در شرایطی که چشم‌‌‌‌‌‌‌انداز مثبتی پیش‌‌‌‌‌‌‌روی بازار قرار ندارد و ابهامات سیاسی و اقتصادی نیز در دادوستدها سایه افکنده است، سبب‌شده تا انگیزه چندانی درمیان فعالان این بازار مشاهده نشود.
گره برجامی بورس تهران
ماههاست که نه‌تنها سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران بورسی بلکه عموم مردم در انتظار شنیدن اخبار مثبتی درخصوص مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌‌ای برای احیای برجام هستند. در این میان بورسی‌‌‌‌‌‌‌ها هر بار به اخبار و شایعات برجامی واکنش نشان می‌دهند. در میان جدیدترین خبرها روز یکشنبه بود که علی باقری‌کنی، مذاکره‌کننده ارشد ایران در جمع خبرنگاران گفت: «مذاکرات در دوحه در یک چارچوبی که از قبل تعیین‌شده بود، شکل گرفت. ادامه گفت‌‌‌‌‌‌‌وگوها براساس توافقی است که بین ما و طرف مقابل که به‌طور مشخص آقای مورا است، ادامه دارد و زمان و مکان آن در حال نهایی‌‌‌‌‌‌‌سازی است.»
خبر آغاز دوباره مذاکرات روز گذشته هم بازار ارز را تحت‌تاثیر قرار داد تا دلار تا مرز ۳۰هزار‌تومان نزول کند و هم در بورس تهران شاهد خودنمایی صنایع موسوم به برجامی بودیم. شاخص صنعت خودرو در روزی که گذشت بیش از ۷/ ۱درصد صعود کرد و بیشترین ارزش روزانه دادوستدها نیز به سهام مذکور اختصاص یافت. هرچند بخشی از معاملات مثبت سهام مذکور همچنان به انتظار برای واگذاری بلوکی سهام دولت در شرکت‌های خودروسازی بازمی‌گردد، با این‌حال یکی از ابهامات اصلی بورس‌‌‌‌‌‌‌بازان در حال و روز فعلی تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌ای مربوط به همین مذاکرات است. مذاکراتی که هر بار با آغاز آن موجی از امید درخصوص لغو تحریم‌ها تزریق می‌شود و پس از چند روز خبرهای ناامیدکننده؛ هر آنچه رشته بود را پنبه می‌کند. حال باید دید دور جدید مذاکرات چه حاصلی برای بازارها و بورس دارد که ماههاست بلاتکلیف بوده و سهامداران نمی‌توانند مسیر خود برای سرمایه‌گذاری را مشخص کنند.
انتظار برای گزارشهای بهاره
هرچه در تیر ماه به جلو پیش می‌‌‌‌‌‌‌رویم انتظار برای رونمایی از عملکرد شرکت‌ها در فصل نخست سال بیشتر و بیشتر می‌شود. در این میان سهامداران بیش از هر چیز در انتظار مشاهده گزارش زیرمجموعه‌‌‌‌‌‌‌های پالایشی بورس تهران هستند. شرکت‌هایی که شاهد رشد کرک‌اسپرد خود در سال‌جاری بودند و انتظار میرود این مهم در گزارش سود و زیان سه‌ماه نخست آنها انعکاس پیدا کند. این‌بار اما بورسی‌‌‌‌‌‌‌ها منتظر انتشار گزارش شرکت‌های تولیدکننده کالاهای اساسی نیز هستند، جایی‌که در نیمه بهار ارز ۴۲۰۰تومانی این شرکت‌ها حذف شد تا صورت‌های مالی نیمی از بهار آنها با دلار ترجیحی و نیمی دیگر با ارز نیمایی تنظیم شود. موضوعی که انتظار میرود تغییراتی در سودآوری این شرکت‌ها ایجاد کند و باید دید واکنش بازار به این گزارش‌ها چگونه خواهد بود.
انتشار گزارشهای فصلی همواره برای معامله‌‌‌‌‌‌‌گران در بازارهای مالی سراسر دنیا حائزاهمیت خاصی است. به‌طور معمول، کارشناسان قبل از انتشار گزارشهای فصلی نسبت به محتوای آن، اقدام به گمانه‌‌‌‌‌‌‌زنی‌‌‌‌‌‌‌ها می‌کنند که عدم‌تطابق این فرضیات با محتوای واقعی گزارش‌ها می‌تواند منجر به عکس‌‌‌‌‌‌‌العمل بازار شود. به همین سبب است که فصل گزارشات، معمولا از دوره‌‌‌‌‌‌‌های پرنوسان و پرریسک در بازارهای مالی به‌شمار میرود. در حال‌حاضر، پیش‌فرض کارشناسان بازار سرمایه نسبت به محتوای گزارشهای سه‌‌‌‌‌‌‌ماهه شرکت‌ها با یکدیگر متفاوت است. برخی در انتظار تکرار گزارشهای ضعیف زمستانه در بهار ۱۴۰۱ هستند و برخی دیگر شرایط را متفاوت از فصل قبل می‌‌‌‌‌‌‌بینند و انتظار عملکرد مناسب و تعدیلات مثبت را در عملکرد بنگاه‌ها دارند.
نگاه بازارها به آمار آمریکایی
هفتههای اخیر برای بازارهای سهام جهانی و البته بازار کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌ها هفته خوبی نبود و فلزات پایه با افت قیمتی که تجربه کردند، معاملات بازار سهام کالاپایه ایران را نیز تحت‌تاثیر قرار داد. هراس از سیاست‌های انقباضی آمریکا برای کنترل تورم از طریق افزایش نرخ بهره از مهم‌ترین دلایل واکنش منفی بازارهای جهانی طی هفتههای اخیر بود. در این میان کالاها در انتظار دو هفته سرنوشتساز نشسته‌‌‌‌‌‌‌اند، جایی‌که قرار است دو آمار مهم اقتصادی از آمریکا به بازارها مخابره شود. آمار بیکاری در پایان هفته جاری و آمار تورم در پایان هفته آینده؛ آمارهایی هستند که می‌توانند دید کلی از تصمیمات آتی فدرال‌رزرو را به بازارها مخابره کنند. در صورت تداوم صعود نرخ تورم ایالات‌متحده که دور از ذهن نیست، تشدید سیاست‌های انقباضی حتمی خواهد بود. افزایش تعداد بیکاران در آمریکا آن هم پس از پشت‌سر گذاشتن کرونا نیز می‌تواند نشانه‌‌‌‌‌‌‌ای از رکود باشد. دو عاملی که می‌تواند فشار مضاعف برای بازار کامودیتی وارد کند تا شاهد افت بیشتر قیمت‌ها باشیم.
۱۵ روز خروج پیاپی
حقیقی‌‌‌‌‌‌‌های بورس تهران روز دوشنبه، مالکیت سهامی به ارزش ۲۰۹ میلیارد‌تومان را به سهامداران نهادی این بازار واگذار کردند. حالا ۱۵ روز متوالی است که بازیگران خرد بورس تهران تمایل چندانی به خرید نشان نمی‌دهند. در این ۱۵ روز، سرمایه‌‌‌‌‌‌‌ای به ارزش ۴۳۴۸ میلیارد‌تومان از گردونه معاملات سهام بورسی خارج شده است و به‌نظر می‌رسد این خروج سرمایه حداقل تا مشخص‌شدن ابهامات ادامه پیدا کند. روز گذشته ۱۱ صنعت بورسی وارد لیست خرید حقیقیها شدند که در صدر آنها سرمایه‌گذاری‌‌‌‌‌‌‌ها با خالص خرید ۴/ ۲۴میلیارد تومانی همراه شدند و پس از آن نوبت به گروه تامین آب، برق و گاز رسید. در آنسوی بازار اما ۲۵ صنعت شامل بزرگان دلاری و ریالی جایگاه خود در لیست خروج سهامداران خرد را حفظ کردند. رتبه نخست بیشترین خروج سرمایه حقیقیها را پالایشی‌‌‌‌‌‌‌ها با خالص فروش ۵/ ۳۹میلیارد‌تومانی به خود اختصاص دادند و پس از آن پتروشیمی‌‌‌‌‌‌‌ها بودند که شاهد جابه‌‌‌‌‌‌‌جایی سهامی به ارزش ۸/ ۳۳میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بودند. بانکی‌‌‌‌‌‌‌ها اما سومین صنعتی بودند که شاهد خالص فروش مثبت سهامداران خرد به میزان ۳۱ میلیارد تومان در جریان دادوستدهای روز دوشنبه بودند.
بورس دوشنبه از دریچه آمار
در روزی که شاخص‌کل بورس تهران با افزایش ۲۸/ ۰درصدی همراه شد، از ۳۳۶نماد معامله‌شده، قیمت پایانی ۱۹۰ سهم (۵۷ درصد) مثبت بود و در مقابل ۱۱۷ سهم (۳۵ درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار ۲۶نماد (۸ درصد) صف خریدی به ارزش ۶۲ میلیارد‌تومان تشکیل دادند اما در مقابل شاهد شکل‌‌‌‌‌‌‌گیری صف‌فروش در ۴نماد بورسی (یک درصد) به ارزش ۲ میلیارد‌تومان بودیم. در فرابورس ایران اما در روزی که آیفکس رشد ۲/ ۰درصدی را ثبت کرد، ۱۵۱نماد معامله شدند که در این میان قیمت ۹۵ سهم (۶۳ درصد) مثبت و ۵۰ سهم (۳۳ درصد) منفی بود. در این بازار ۸نماد (۵ درصد) صف خریدی به ارزش ۱۲میلیارد‌تومان تشکیل دادند و در مقابل شاهد شکل‌‌‌‌‌‌‌گیری صف‌فروش در یک‌نماد فرابورسی (کمتر از یک درصد) به ارزش ۵۲میلیون‌تومان بودیم. بازارپایه نیز روز دوشنبه میزبان دادوستد ۱۴۹نماد بود. در این بازار ۸۸ سهم (۵۹ درصد) مثبت ماندند و در مقابل شاهد ۵۵سهم (۳۷درصد) در محدوده منفی بودیم. در این بازار نیز ۶۰نماد (۴۰ درصد) صف خریدی به ارزش ۱۹۴ میلیارد‌تومان تشکیل دادند و صف‌فروش در این بازار به ۳۲نماد (۲۱درصد) با ارزشی بالغ بر ۵۶میلیارد تومان اختصاص پیدا کرد.
