آزادسازی اینترنت معاملات سهام را رونق داد
چله کم‌نوسان بورس تهران
رونق معاملات روی موج اینترنت
به‌دنبال بروز رخدادهای اخیر در کشور و در پی آن قطعی سراسری شبکه جهانی اینترنت، بازار سهام نیز روزهای کم‌رمقی را پشت‌سر گذاشت. قطعی سراسری اینترنت و عدم دسترسی به اطلاعات جهانی و داخلی برای هفت روز متوالی سبب شد تا اهمیت این ابزار حداقل در بازار سهام آشکار شود. به‌طوری‌که ارزش معاملات خرد بورس تهران از میانگین روزانه ۱۰۶۴ میلیارد تومان در هفته منتهی به ۲۲ آبان‌ماه با قطع اینترنت به حدود ۹۰۳ میلیارد تومان در روز کاهش پیدا کرد. این افت ۱۵ درصدی ارزش معاملات درحالی رخ داد که خالص تغییر مالکیت‌ها نیز چرخش محسوسی را تجربه کرد و حقوقی‌ها خالص خرید را در دست گرفتند. روز گذشته اما به سبب اتصال مجدد جریان اینترنت، شاهد رشد ۴۱ درصدی ارزش دادوستدهای خرد سهام و رسیدن این متغیر به ارقام بالاتر از ۱۳۵۰ میلیارد تومان بودیم. در میان فعالان بازار سهام نیز بار دیگر سهامداران حقیقی در قالب خریدار ظاهر شدند و خالص تغییر مالکیت ۷۵ میلیارد تومانی را رقم زدند. از نکات قابل‌توجه معاملات دیروز بورس تهران اما حضور پررنگ بازیگران بورسی در تک‌سهم‌ها و غیبت موج‌های دسته‌جمعی در گروه‌های مختلف بود.
تغییر آرایش بازار با چاشنی تردید
نحوه آرایش نمادهای تاثیرگذار بر شاخص کل طی معاملات دیروز به شرایط خاص بازار در این روزها اشاره داشت. درحالی پیش از این همواره نام بزرگان در لیست نمادهای اثرگذار دیده می‌شد که دیروز سهام مذکور جای خود را به نمادهای گروه انفورماتیک، حمل‌ونقل و مخابرات داده بودند. در واقع، حضور نمادهایی چون «رانفور»، «حکشتی» و «همراه» در صدر نمادهای حامی شاخص درجای خالی بزرگان کالایی و حتی عمده نمادهای بانکی نشان می‌دهد که بازار عملا در فاز انتظار قرار گرفته و تا بررسی دقیق‌تر شرایط محیطی میل به خرید ندارد. در عین حال متراکم شدن جریان نقدینگی در برخی تک‌سهم‌ها همچون «کویر»، «ونوین» و «غنوش» که چیزی در حدود یک چهارم ارزش کل معاملات خرد را در اختیار گرفته بودند، در ادامه رکود معاملاتی در میان بزرگان بورسی حکایت از رخنه عمیق تردید در زیر پوست بورس تهران داشت.
راهکارهای خروج بورس از حبس بازه‌ای
بودجه ۹۹: هفته اخیر بود که از سوی مدیران اقتصادی دولت تاکید شد بودجه کشور تا میانه آذرماه تحویل مجلس خواهد شد تا قانون‌گذار درخصوص بودجه سال ۹۹ اظهارنظر کند. از نکات قابل‌توجهی که فعالان اقتصادی را در انتظار رونمایی از بودجه ۹۹ نشانده است، اظهارات وزیر اقتصاد درخصوص عدم ارتباط زیاد بودجه آتی با قیمت دلار است. جایی که به‌صورت غیرمستقیم می‌تواند نشان از کاهش وابستگی بودجه‌ای به نفت داشته باشد. طبیعتا مقام سیاست‌گذار در مسیری سخت برای اصلاحات اقتصادی قرار گرفته است. به‌خصوص با توجه به واکنش‌هایی که پس از افزایش نرخ بنزین شاهد بودیم احتمالا اصلاح نرخ سایر حامل‌های انرژی با مقاومت قانون‌گذار روبه‌رو می‌شود. موضوعی که به اجباری برای ادامه حیات اقتصاد کشور تبدیل شده اما به سبب عدم اطلاع‌رسانی مناسب خود به چالش تبدیل شده است. در این خصوص سرنوشت دلار ۴۲۰۰ نیز دارای اهمیت ویژه‌ای است. دلار ۴۲۰۰ را شاید بتوان سیاست نادرستی نامید که همچنان اثرات آن در ایجاد رانت و تضعیف تولید در بازارها مشاهده می‌شود. سیاستی که با وجود عدم رشد قیمت کالاها برای مصرف‌کننده اما ضربه‌های مهلکی به تولید کشور وارد کرده است. به‌طور کلی هر چند پیش از این انتظار برای حذف نرخ ۴۲۰۰ تومانی ارز و همین‌طور تغییر در نرخ سایر حامل‌های انرژی افزایش یافته بود حال برخی اظهارنظرها از سوی مسوولان دولتی، در رابطه با عدم افزایش قیمت باقی محصولات، تردیدها نسبت به این سیاست‌گذاری‌ها را تشدید کرده است.
گزارش‌های ماهانه: این روزها سامانه کدال میزبان دور جدیدی از گزارش عملکرد شرکت‌ها برای دوره منتهی به پایان آبان‌ماه است. انتشار گزارش‌های ماهانه شرکت‌های بورسی به‌طور معمول موجب انتقال محور نقدینگی به سمت سهم‌های بنیادی و عقب‌نشینی تقاضا از سهم‌های مستعد برای سفته‌بازی همراه است. بر این اساس گزارش‌های ماهانه شرکت‌ها می‌تواند فرصتی مناسب برای غربالگری سهام ارزنده باشد. با وجود این باید توجه داشت صرف گزارش‌های قوی ماهانه نمی‌تواند توجیه‌کننده رشد قیمت سهام در تمامی گروه‌های بازار باشد. چراکه پیش از این بسیاری از نمادهای بورسی به‌ویژه سهام زیرمجموعه گروه‌های کوچک و متوسط بازار روی موج اخباری همچون افزایش سرمایه شرکت‌ها اعم از تجدید ارزیابی دارایی‌ها یا سود انباشته مسیر رشد پرشتاب قیمت را پیموده‌اند و بیم آن می‌رود که ادامه این روند و رشد بیشتر قیمت سهام مذکور به تشکیل حباب در بازار بینجامد.
بازارهای جهانی: یکی از متغیرهایی که همواره در روند معاملات سهام به‌خصوص بزرگان کالایی بورس تهران اثرگذار بوده، روند قیمتی فلزات در بازار جهانی است. جایی که شاهد ارتباط مستقیم نیمی از شرکت‌های بازار سهام با قیمت‌های جهانی هستیم. در این خصوص اما مدت‌هاست رخداد خاصی واقع نشده و در صورت وقوع تحولی جدید این بازار می‌تواند اثری جدی بر روند معاملات سهام کالایی بورس تهران و در نهایت کلیت بازار سهام به‌جا بگذارد. در عین حال برآورده شدن برخی انتظارات ارزشی می‌تواند بار دیگر بنیادی‌کاران ارزشی را به‌طور موثری به فعالان بورسی اضافه کند. این مهم با اثرگذاری بر سهام کامودیتی‌محور، در نهایت به تغییر معادلاتی برای شاخص کل و هم‌وزن خواهد انجامید. با این حال آنچه تا به اینجای کار مشاهده می‌شود، مقامات دو کشور چین و آمریکا هنوز به مبانی لازم برای امضای توافق فاز اول نرسیده‌اند. در عین حال به‌دنبال جدی‌تر شدن موضوع استیضاح رئیس‌جمهور آمریکا در کنگره نمایندگان این کشور، چینی‌ها اعلام کرده‌اند ترجیح می‌دهند منتظر نتیجه بمانند و بعد از آن تصمیم‌گیری کنند.
دلار: اثرگذاری دلار بر روند معاملات سهام به‌ویژه گروه‌های صادرکننده کاملا آشکار است. با این حال مدت‌هاست شاهد ثبات نرخ این ارز در محدوده ۱۱ تا ۱۲ هزار تومان هستیم. با این حال متغیر مذکور نیز همچون قیمت‌های جهانی در صورت نوسان زیاد می‌تواند اثر خود را بر روند معاملات بازار سهام نیز به‌جا بگذارد. در عین حال افزایش احتمال رشد نرخ دلار می‌تواند در بورس کالا نیز نمود پیدا کند. جایی که متقاضیان ترجیح می‌دهند پیش از افزایش قیمت دلار، کالای مورد نیاز خود را خریداری کنند. البته در این خصوص باید قیمت‌های جهانی را نیز مدنظر قرار داد.
داغی مجدد تنور تجدید ارزیابی
مدت‌هاست تجدید ارزیابی دارایی‌ها در بازار سهام بحث‌های فراوانی را به همراه داشته است. موضوعی که سبب شده بود بخش زیادی از دادوستد سهام در گروه‌های خاص بورس تهران که بیشتر در معرض این نوع افزایش سرمایه هستند، جریان پیدا کند. در این میان می‌توان به دو گروه بانک و خودرو اشاره کرد. هر چند طی هفته‌های اخیر این مهم کمتر مورد توجه بورس‌بازان قرار داشت اما طی روزهای اخیر بار دیگر تنور تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌های بورسی داغ شده است. در این میان نکته قابل‌توجه افزایش ارزش دارایی این شرکت‌ها به سبب تورم‌های سال‌های اخیر است که می‌تواند سبب تغییر معادلات شود.
همگام با بازیگران
در روز کم‌نوسان شاخص سهام این معامله‌گران حقیقی بودند که خالص خرید مثبتی در کارنامه بازار ثبت کردند. به این ترتیب در پایان معاملات روز یکشنبه در مجموع حدود ۳۳۳ میلیون سهم به ارزش تقریبی ۷۵ میلیارد تومان به پرتفوی حقیقی‌ها افزوده شد. در میان ۴۰ صنعت بورسی نیز دیروز بیشترین خالص خرید بازیگران حقیقی با اختلاف در گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری با محوریت «ونوین» رقم خورد. از این رو بانکی‌ها شاهد جابه‌جایی ۷۹ میلیارد تومانی در مسیر پرتفوی حقوقی به حقیقی بودند. پس از آن نیز گروه‌های حمل‌ونقل و خودرو مورد توجه معامله‌گران خرد بازار قرار گرفتند و به ترتیب خالص خرید ۱۰و ۶ میلیارد تومانی را رقم زدند.
در میان شرکت‌های بورسی نیز نماد معاملاتی بانک اقتصاد نوین در اولویت خرید معامله‌گران حقیقی بازار قرار گرفت. دیروز حدود ۲۸۹ میلیون سهم «ونوین» به ارزش تقریبی ۸۲ میلیارد تومان در سمت حقوقی به حقیقی جابه‌جا شد. در «حکشتی» نیز روز گذشته افزون بر ۱۲ میلیون سهم به ارزش ۶/ ۷ میلیارد تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران خرد افزوده شد. سهام شرکت لیزینگ رایان سایپا نیز در این روز با خالص خرید ۷ میلیارد تومانی به سمت حقیقی‌ها همراه شد.
در آن‌سوی بازار اما این نمادهای زیرمجموعه غذایی بودند که مورد توجه معامله‌گران عمده بازار قرار گرفتند. غذایی‌ها طی معاملات روز گذشته شاهد جابه‌جایی حدود ۳/ ۱۸ میلیارد تومان نقدینگی در مسیر حقیقی به حقوقی بودند. همچنین دیروز در گروه فلزات اساسی، ۸/ ۱۰ میلیارد تومان به پرتفوی حقوقی‌ها افزوده شد. دارویی‌ها نیز دیروز، با خالص خرید حدود ۳/ ۵ میلیارد تومانی معامله‌گران عمده بازار مواجه شدند. در میان شرکت‌ها نیز سهام نوش مازندران شاهد خالص تغییر مالکیت ۸/ ۳ میلیون سهم به ارزش حدود ۲۱ میلیارد تومان به سمت پرتفوی حقوقی‌ها بود. «کویر» نیز دیروز با خالص حقیقی ۵/ ۱۳ میلیارد تومانی از سوی معامله‌گران عمده مواجه شد. «فاذر» دیگر نمادی بود که در پایان معاملات روز یکشنبه شاهد جابه‌جایی ۸/ ۴ میلیون سهم به ارزش ۷/ ۳ میلیارد تومانی در مسیر پرتفوی حقیقی به حقوقی بود.
