در شرایطی طی دو جلسه معاملاتی گذشته دماسنج اصلی فرابورس ایران رشدی نزدیک به ۴ درصد را تجربه کرد که همچنان شاهد عدم رشد ارزش معاملات هستیم. پیش از این طی دوره رونق سریع بازار ارزش معاملات فرابورس تا مرز ۱۵۰۰ میلیارد تومان هم افزایش یافته بود. در چنین شرایطی طی ۳ جلسه معاملاتی اخیر میانگین این متغیر به ۵۰۸ میلیارد تومان رسیده است. البته سهم تعطیلی یک روز در میان این هفته را نباید در افت ارزش معاملات بازار نادیده گرفت. اما به‌طور کل به نظر می‌رسد فرابورس ایران برای رسیدن به سطوح سابق ارزش معاملات کار سختی پیش رو دارد.

همان‌طور که پیش از این بارها اشاره شده بود یکی از دلایل اصلی رشدهای چند ماه گذشته بازار سهام، نقدینگی عظیم موجود در بازار بود. به‌طوری که این نقدینگی که از سوی سرمایه‌گذاران جدید با عدم آشنایی به معیارهای تحلیل سهام وارد شده بود، با سرگردانی بین صنایع مختلف سهامی هر بار باعث رشد شدید تعدادی از سهم‌های بازار می‌شد. حال به نظر می‌رسد اصلاح‌های قیمتی اخیر موجب شده تا این عطش کسب سودهای رویایی و غیر معقول تا حدی فروکش کند و معامله‌گران میل بیشتری به سهام بنیادی برای سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت داشته باشند. البته با مقایسه آمارهای بازار به نظر می‌رسد همچنان سهام شرکت‌های کوچک و متوسط بازار از اقبال بیشتری برخوردارند؛ اما در قیاس با رفتار معامله‌گران در تابستان به این نتیجه می‌رسیم که بورس‌بازان توجه بیشتری به سهام بنیادی دارند. در چنین شرایطی در راستای کاسته شدن از سرعت گردش پول، ارزش معاملات بازار هم افت می‌کند و درنتیجه آن احتمال تکرار جهش‌های بزرگ در قیمت سهم‌ها و شاخص‌های بازار کمتر می‌شود.

طی روز گذشته شاهد رشدی سراسری در بازارهای اصلی فرابورس ایران بودیم. به‌طوری که از ۱۲۲ نماد بازار اول و دوم فرابورس، تنها ۴ نماد «هرمز»، «شاوان»، «شرانل» و «وملل» در مدار منفی معاملات بودند. در سمت مقابل اما نمادهایی مانند «ذوب»، «مارون»، «شراز» و «حخزر» بودند که در رشد بیش از ۹/ ۱ درصدی شاخص کل فرابورس ایران بیشترین اثرگذاری را داشتند. طی روز گذشته شرایط بازار پایه هم مانند بازارهای اصلی فرابورس بود. به‌طوری که از ۱۳۰ نمادی که در تابلوهای مختلف بازار پایه معامله شدند تنها ۱۵ نماد با افت قیمتی مواجه شده و بیش از ۸۸ درصد نمادهای این بازار با رشد قیمتی همراه شدند. در همین راستا به نظر می‌رسد جو مثبتی که سراسر بازار سهام را در بر گرفته به بازار پایه هم سرایت کرده است. به‌طوری که در پی افت شدید قیمتی این دسته از سهم‌ها پس از تغییر قوانین بازار پایه بار دیگری شاهد اقبال معامله‌گران به سهام بازار پایه‌ای به یاد سودهای رویایی تابستان هستیم.

چشم‌انداز مثبت گزارش‌ها

در شرایطی بازار سهام طی روز گذشته شروع به کار کرد که اغلب شرکت‌ها از عملکرد خود در اولین ماه پاییز رونمایی کرده بودند. در همین راستا می‌توان به «مارون» اشاره کرد که در ماه گذشته رشد ۷/ ۱۷ درصدی در درآمد عملیاتی نسبت به شهریور را تجربه کرده است. با فروش بیش از ۱۱۲۷ میلیارد تومانی پتروشیمی مارون در هفتمین ماه سال، مجموع درآمد عملیاتی این شرکت از ابتدای سال جاری تا پایان مهر ماه به ۶ هزار و ۷۴۹ میلیارد تومان رسیده است. به نظر می‌رسد همین گزارش که روز دوشنبه بعد از پایان ساعت کاری بازار منتشر شد، علتی بود تا «مارون» در روز گذشته رشد ۱/ ۱ درصدی را تجربه کند و در جایگاه دومین نماد اثرگذار بر شاخص کل فرابورس ایران قرار بگیرد.

«شراز» دیگر نمادی بود که طی روز گذشته قبل از آغاز به کار بازار سهام عملکرد خود در مهر ماه را گزارش کرد. طبق این گزارش پالایش نفت شیراز در ماه گذشته با رشد چشمگیری در مقدار فروش بنزین به‌عنوان یکی از محصولات اصلی نسبت به متوسط نیمه نخست سال همراه بوده است. البته عملکرد این شرکت در تولید و فروش دیگر محصولات چندان جالب توجه نبوده و در اغلب محصولات پالایشی نسبت به میانگین شش ماه نخست سال افت داشته است. اما به نظر می‌رسد برای معامله‌گران رشد تولید و فروش بنزین و نفتا کافی بوده تا شاهد ایجاد صف خرید برای سهام «شراز» باشیم.

«زاگرس» که طی روز گذشته رشد بیش از ۷/ ۰ درصدی ارزش بازار را تجربه کرد، پس از پایان ساعت کاری بازار از عملکرد خود در مهر ماه رونمایی کرد. طبق این گزارش تولید متانول پتروشیمی زاگرس در ماه گذشته نسبت به شهریور حدود ۵/ ۲۲ درصد افت داشته است. اما در سمت مقدار و نرخ فروش نسبت به آخرین ماه فصل قبل تجربه‌کننده رشد است. به‌طوری که نرخ فروش هر تن متانول حدود ۲/ ۴ درصد رشد کرده است. رشد ۲/ ۴ درصدی نرخ فروش در کنار افزایش ۸/ ۲۳ درصدی مقدار فروش موجب شده درآمد شرکت در اولین ماه نیمه دوم سال نسبت به ماه پایانی تابستان حدود ۳/ ۲۸ درصد افزایش داشته باشد. به این ترتیب درآمد عملیاتی «زاگرس» از ابتدای سال تا پایان مهر ماه به ۴۹۶۷ میلیارد تومان رسیده است. البته با شروع فصل سرما شاهد افزایش تند نرخ گاز در بازارهای جهانی هستیم. در صورتی که قیمت متانول متناسب با نرخ گاز به‌عنوان خوراک اصلی پتروشیمی‌های متانولی افزایش نیابد حاشیه سود این دسته از شرکت‌ها می‌تواند تغییرات زیادی داشته باشد.