تردید معامله‌گران بورسی

شاخص کل سهام در هفته نخست ماه جاری، بر اثر تغییر شرایط محیطی و عوامل مثبت فراگیر موفق به لمس سقف بیش از یک ماه اخیر شد. با این حال با توجه به سابقه حرکت نمودار شاخص کل و مسیر پر‌افت و خیز آن طی سه ماه اخیر این سوال مطرح شد که آیا این رشد ادامه‌دار خواهد بود یا طبق الگوی نموداری کوتاه‌مدت آن باید شاهد بازگشت قیمتی سهام و به دنبال آن شاخص کل بود. طی ماه‌های گذشته حرکت صعودی شاخص کل دوام چندانی نداشته و با موج شناسایی سود در کوتاه‌مدت از سوی معامله‌گران افت دوباره قیمت سهام را به دنبال داشته است. از طرفی پس از نزدیک شدن به کف، مجددا سر برافراشته است و مسیر صعودی را در پیش گرفته است. در این میان بهانه‌های مختلف چنین موج‌های نوسانی را رقم زده است. در شرایط کنونی اما بهبود قیمت‌های جهانی، رشد دوباره نرخ دلار و به دنبال آن تحریک انتظارات تورمی و رونق دوباره معاملات کالاهای پایه در بورس کالا در کنار نشانه‌های مثبت از عملکرد ماهانه شرکت‌ها باعث شده است که خوش‌بینی نسبت به رشد ادامه‌دار قیمت سهام تقویت شود.

با این حال همچنان نشانه‌های نااطمینانی از جنبه‌های مختلف معاملات سهام را تهدید می‌کند. نگرانی سیاسی و ریسک سیستماتیک یکی از مهم‌ترین دلایل هراس معامله‌گران و پایین نگه داشتن نسبت قیمت به درآمد محسوب می‌شود. از طرفی با وجود رشد اخیر قیمت‌ها در بازار جهانی و فاصله گرفتن قیمت‌ها از کف چند ماهه اما همچنان عدم‌قطعیت مهم‌ترین ویژگی بازارهای جهانی است که می‌تواند ورق را برگرداند. در بازار ارز نیز همچنان انتظار برای عوامل اثرگذار سیاسی و اقتصادی وجود دارد. نوسان مثبت قیمتی در محصولات پتروشیمی اثرات مثبت خود را در رشد قیمتی سهام و همچنین تشکیل صف خرید منعکس کرده است اما اگر به فروکش کردن دوباره تب دلار خوش‌بین باشیم احتمال عقب‌نشینی خریداران از بازارهای کالایی نیز وجود دارد. بر این اساس به نظر می‌رسد همچنان بهانه‌های زیادی برای واکنش نشان دادن معامله‌گران به سقف‌های کوتاه‌مدت وجود دارد اما از طرفی نمی‌توان فراموش کرد که حتی قیمت‌های کنونی سهام نیز بخش قابل توجهی از انتظارات بدبینانه در قسمت‌های مختلف اثرگذار بر بازار سهام را پیش‌خور کرده است.

آرامش بورس با بازگشت «ظریف»

معاملات سه‌شنبه هفته جاری در حالی آغاز شد که انتشار اخبار کناره‌گیری ظریف از سمت وزارت امور خارجه فضای مثبتی را برای آن تداعی نمی‌کرد. به این ترتیب بار دیگر سایه تردید بر معاملات گسترده شد. در پی این نااطمینانی و ابهام، فشار فروش معامله‌گران و نیز عدم وجود تقاضای مؤثر، باعث شد که غالب سهام به محدوده قرمز کشانده شوند. با این حال از میانه معاملات سه‌شنبه نیز با احتمال بازگشت ظریف به تیم دولت شاهد شکل‌گیری تقاضا در سهام گروه‌های مختلف بودیم. روز گذشته نیز با خبر قطعی ماندگار شدن ظریف در تیم دولت معاملات کاملا نشان از پایان این ریسک سیاسی داشت.  در این میان همچنان انتظار برای نوسانات قیمت جهانی کالاها با محوریت نفت وجود دارد. در تعطیلات پایان هفته بازار داخل شاید یکی از مهم‌ترین محورهای اثرگذار بر سهام مطابق با گذشته بازارهای جهانی و نوسانات قیمتی در این بازار باشد که می‌تواند اثرات خود را کاملا در معاملات آغاز هفته آینده منعکس کند.

در بازار چه گذشت؟

روز گذشته، شاخص کل سهام با رشد ۳۵/ ۰ درصدی مواجه شد که با بازگشت آن به کانال ۱۶۵‌هزار واحد همراه بود. در میان صنایع بورسی، روز گذشته نمادهای معدنی بیشترین اثر فزاینده را بر شاخص کل وارد کردند که با پیشتازی «ومعادن» و اثر مثبت بیش از ۷۸ واحدی آن همراه بود. نماد معاملاتی «کچاد» نیز موجب افزایش حدود ۶۶ واحدی این نماگر شد. در مقابل سهم فولاد مبارکه اصفهان با اثر کاهنده نزدیک به ۶۸ واحدی، مانع از رشد بیشتر شاخص کل شد. طی این روز، سهام صنعت فلزات اساسی به نسبت سایر صنایع کالایی با فشار فروش بیشتری مواجه شدند که متوسط قیمت آنها را در محدوده منفی رقم زد.  در مقابل با بازگشت نفت به مدار صعود، غالب سهام وابسته پالایشی رشد ملایمی را تجربه کردند که موجب رشد شاخص روزانه صنعت فرآورده‌های نفتی شد. از سویی، اکثر نمادهای محصولات پتروشیمی نیز که در ابتدای بازار در اثر افزایش تقاضای مؤثر به سوی سطوح بالاتر قیمت در حرکت بودند، در میانه روز از شتاب رشد قیمتی آنها کاسته شد. با این حال در انتهای روز برآیند مثبتی برای متوسط قیمت‌های سهام گروه محصولات پتروشیمی رقم خورد.

روز گذشته، در معاملات خرد بازار سهام، بیش از یک میلیارد و ۴۸۶ میلیون سهم به ارزش حدود ۳۲۸ میلیارد تومان دست به دست شد که مقصد عمده این نقدینگی، سهام بانکی و پتروشیمی بود. در مجموع افزون بر ۷۶ میلیارد تومان در میان بیش از ۳۴۶ میلیون سهم بانکی و شیمیایی به گردش درآمد.  در این میان رشد صنایع کوچک‌تر نسبت به صنایع بزرگ‌تر محسوس بود. این موضوع می‌تواند در اثر تشدید تردید در میان معامله‌گران در مواجهه با سقف مقاومتی کوتاه‌مدت شاخص کل بورس تهران بوده باشد. در شرایطی که در نگاه بازار عدم‌اطمینان نسبت به متغیرهای اثرگذار وجود دارد از سوی دیگر توهم کسب سود حداکثری در کمترین زمان ممکن برای هجوم نقدینگی به سهام شرکت‌های کوچک‌تر که قیمت سهام آنها با حجم کمتری از نقدینگی تحریک می‌شود، کافی است.

همگام با بازیگران

در جریان خرید و فروش‌های روز گذشته، حضور سهامداران حقیقی در جبهه فروشندگان برای دومین روز متوالی تداوم یافت. همزمان با آخرین روز کاری هفته جاری و شرایطی که چشم‌انداز بازار دستخوش متغیرهای مختلفی قرار گرفت سهامداران خرد تمایل بیشتری نسبت به فروش و خروج نقدینگی نشان دادند. طی این فرآیند حدود هشت میلیارد تومان از پرتفوی سهامداران حقیقی به سبد سهامداران حقوقی منتقل شد و به این ترتیب بازار سهام با حمایت معامله‌گران عمده به آخرین روز کاری هفته جاری پایان داد.  طی این روز، کانون تمرکز سهامداران خرد بر نماد معاملاتی بانک ملت بود. «وبملت» با جابه‌جا‌یی حدود ۱۳ میلیون سهم به سوی سهامداران حقیقی با تغییر مالکیت تقریبا سه میلیارد تومانی مواجه شد. از سوی دیگر، خرید بالای این دسته از سهامداران از سهم پتروشیمی «پترول»، نماد مزبور را در جایگاه دوم اولویت‌های معامله‌گران خرد قرار داد. بر اساس اطلاعات موجود به‌نظر می‌رسد هجوم معامله‌گران به سمت «پترول» بیش از هر چیز با بهانه‌های تکنیکال و نموداری بوده است. در چنین شرایطی معامله‌گران باید ریسک فشار عوامل بنیادی را بر سهام این شرکت در نظر بگیرند.

البته در این‌خصوص نمی‌توان اظهار‌نظر قطعی کرد اما در فضای رکودی دیگر نمادها احتمالا موج شناسایی سود در کوتاه‌مدت و به دنبال روند معکوس سهام این‌بار با تشکیل صف‌های فروش چندان دور از انتظار نخواهد بود؛ معامله‌گران بورسی بارها با چنین رفتار هیجانی مواجه بوده‌اند.  در سوی مقابل، دو نمادی که بیشترین خالص خرید بازیگران عمده را به خود اختصاص دادند، به گروه فلزات اساسی تعلق داشتند. «فولاد» و «فملی» با ارزش تغییر مالکیت در مجموع بیش از هشت میلیارد تومان به نفع سهامداران حقوقی، به‌عنوان اولویت‌های این دسته از سهامداران معرفی شدند.  در میان صنایع نیز غالبا صنایع کوچک‌تر و داخلی بازار با استقبال سهامداران حقیقی روبه‌رو‌‌ شدند که صنعت «بیمه و صندوق بازنشستگی» صدرنشین آنها بود، در حالی‌که در آن سوی بازار، متوسط سهام تغییر مالکیت یافته به نفع حقوقی‌ها در صنایع صادرات‌محور بیشتر از هر صنعت دیگری بود. در مجموع حدود ۱۳ میلیون سهم گروه فلزات اساسی، محصولات پتروشیمی و پالایشی با انتقال به سبد این دسته از سهامداران به روز خود پایان دادند.