شرکت‌های کارگزاری در حالی موتور محرک بازار سرمایه بوده و پل ارتباطی بین سرمایه‌گذاران و بازار سرمایه هستند که با ارائه خدمات کارآ و موثر و جلب رضایت سرمایه‌گذاران در چارچوب مقررات و رفتار حرفه‌ای، می‌توانند نقش مهمی در افزایش فرهنگ سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه، جذب سرمایه‌گذاران و توسعه بازار سرمایه ایفا کنند. اما متاسفانه این صنعت از پویایی لازم برخوردار نیست. بررسی روند معاملات این نهادهای مالی نشان از خروج  آنها از فاز رونق دارد. البته بخشی از این رکود ایجاد شده ناشی از وضعیت اخیر حاکم بر بازار سرمایه است.  افزون بر این فقدان ابزارهای مالی متنوع و همچنین عمق کم بازار را نیز می‌توان در این رابطه تاثیرگذار دانست. اما در همین فضا و با توجه به ورود ابزارهای جدید، همچنان برخی کارگزاری‌ها هیچ تمایلی به استفاده و به‌کارگیری این ابزارها از خود نشان نمی‌دهند و به همان خرید و فروش‌های متداول و روزانه خود قناعت می‌کنند.  به این ترتیب بررسی عملکرد این نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه از ابتدای سال جاری تا‌کنون، نشان از ایجاد یک موج رکودی در آنها دارد.

جزئیات تکمیلی از روند ماهانه

بررسی‌های صورت گرفته در زمینه عملکرد کارگزاری‌های فعال در بازار سرمایه نشان‌دهنده آن است که شروع فعالیت این نهادهای مالی در سال جاری با معامله ۴هزار میلیارد تومان در فروردین‌ماه آغاز شد. البته به دلیل تعطیلات این ماه، معاملات چندان درخشانی را از این نهادهای مالی شاهد نبودیم.اما روند مزبور در ماه‌های بعدی با رشد خرید و فروش‌ها همراه شد. به‌طوری‌که معامله ۳/ ۱۳هزار میلیارد تومانی در اردیبهشت‌ماه و ۸/ ۱۳هزار میلیارد تومانی در خردادماه رقم خورد. در حالی رونق ایجاد شده بر این نهادهای مالی در تابستان با شدت بیشتری دنبال شد که دادوستد بیش از ۱۹هزار میلیارد تومانی در تیر، به ۲۸هزار و ۵۰۰میلیارد تومان در مرداد ماه رسید. همچنین آخرین ماه تابستان نیز کارگزاران مبادله ۳۶هزار میلیارد تومانی را در کارنامه خود ثبت کردند.

همزمان با شرایط مساعد بورس تهران و رشد‌های پیاپی شاخص کل، کارگزاران بازار نیز درخشان‌ترین عملکرد خود را در مهرماه شاهد بودند. به‌طوری‌که در نخستین ماه پاییز، جهش بیش از ۷۰درصدی در معاملات این نهادهای مالی ثبت شد.بر این اساس رکورد معاملات کارگزاران در سال جاری به ۶۲هزار میلیارد تومان رسید. اما در ماه‌های بعد روند مزبور با همان شدتی که در مهرماه رشد کرده بود، ریزش را تجربه کرد. دادوستد ۸/ ۳۱هزار میلیارد تومانی در آبان ماه، به معامله بیش از ۲۲هزار میلیارد تومان در آذرماه ختم شد. به این ترتیب کارگزاران فعال در بازار سرمایه در دوره ۹ماه نخست سال به خرید و فروش ۲۳۱هزار میلیارد تومان اوراق بهادار پرداختند.

رصد فعالیت آذرماه

مجموع معاملات صورت‌گرفته از‌سوی کارگزاران فعال در بازار سهام نشان از آن دارد که این نهادهای مالی در آذرماه به خرید و فروش بیش از ۲۲هزار و ۲۰۰میلیارد تومان اوراق بهادار پرداختند. در این میان طبق روال دوره‌های قبل، درصد بالایی از خرید و فروش‌ها تنها در انحصار چند کارگزاری بود به‌طوری‌که نیمی از معاملات این ماه تنها از کانال ۱۰ کارگزاری صورت گرفت. در صدر این خرید و فروش‌ها، کارگزاری بانک مسکن قرار داشت. به‌طوری‌که ارزش معاملات کارگزاری بانک مسکن با بیش از ۲‌هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان خرید و فروش، بیش از ۵/ ۱۰درصد از کل معاملات این نهادهای مالی در آذرماه را به خود اختصاص داد. البته بخش عمده‌ای از معاملات این کارگزاری به معاملات ابزارهای نوین مالی تعلق داشت. به‌طوری‌که خرید و فروش‌های آن در ابزارهای مزبور به ۲/ ۲میلیارد تومان رسید.

در ادامه این روند نیز کارگزاری مفید با دادوستد ۲‌هزار میلیارد تومانی قرار داشت. این کارگزاری نیز ۹ درصد از کل معاملات ماهانه را به خود اختصاص داد. در این میان کارگزاری مفید بیشترین فعالیت را در معاملات آنلاین داشت. ارزش این داد وستدهای الکترونیک رقمی معادل یک‌هزار و ۷۰۰میلیارد تومان بود. به این ترتیب کارگزاری مفید به تنهایی ۲۴درصد از معاملات آنلاین را به خود اختصاص داد. در ادامه این روند نیز کارگزاری خبرگان سهام قرار داشت که حدود ۵/ ۷درصد از کل معاملات ماه آذر را به خرید و فروش‌های خود اختصاص داد. این مبادلات در محدوده یک هزار و ۷۰۰میلیارد تومان بود. کارگزاری مزبور نیز بخش عمده‌ای از معاملات خود یعنی رقمی در حدود یک هزار و ۴۰۰میلیارد تومان را به خرید وفروش در بخش سایر ابزارهای نوین مالی اختصاص داد.

دو کارگزاری بانک پارسیان و آگاه نیز هر کدام به ترتیب با کسب ۶ و ۳/ ۴درصد از کل معاملات، توانستند رتبه‌های چهارم و پنجم برترین کارگزاری در این ماه را به خود اختصاص دهند. کارگزاری بانک پارسیان در حالی خرید و فروش یک هزار و ۳۰۰میلیارد تومانی در ماه گذشته داشت که ۸۵درصد از این رقم به معامله سایر ابزارهای نوین مالی تعلق داشت. معاملات کارگزاری آگاه نیز در ماه گذشته به ۹۸۰میلیارد تومان رسید. از این رقم ۷۵۰میلیارد تومان به معاملات آنلاین و ۲۰۰میلیارد تومان نیز به معاملات عادی اختصاص داشت. در ادامه این روند ۶ کارگزاری تامین سرمایه نوین، بانک سپه، بانک ملت، شهر، بانک پاسارگاد و فارابی نیز هر‌کدام با خرید و فروش بیش از ۵۰۰ میلیارد تومانی در فهرست برترین کارگزاری‌های این ماه قرار گرفتند. هر کدام از کارگزاری‌های مزبور حدود ۲درصد از کل معاملات ماهانه را به خود اختصاص دادند.

ضعیف‌ترین‌ها کدام بودند؟

بررسی عملکرد کم‌فعالیت ترین کارگزاری‌ها در ماه گذشته نشان از آن دارد که کارگزاری پارس‌نمودگر ضعیف‌ترین کارگزاری در آذرماه بوده است. این نهاد مالی تنها حدود ۳۲میلیون تومان خرید و فروش داشته است. سهم معاملات آنلاین آن حدود ۱۸میلیون تومان بوده است. کارگزاری ارزش آفرین الوند نیز در حالی به‌عنوان دیگر نهاد مالی با فعالیت اندک شناخته شده است که حجم مبادلات آن به ۸۱۵ میلیون تومان رسید. در این میان ۸۱۴میلیون تومان به معاملات عادی تعلق داشت.  کارگزاری‌های جهان سهم، امید سهم و نمادشاهدان نیز از جمله دیگر کارگزاری‌های ضعیف در آذرماه بودند.

در این میان کارگزاری‌های بهین پویا، سهم آذین، ایران سهم، پارس ایده بنیان، آبتین استاک، فولاد مپنا، دنیای نوین و سهم یار نیز هر کدام با معاملاتی در محدوده کمتر از ۲۰میلیارد تومان در فهرست کم‌فعالیت‌ترین نهادهای فعال در این حوزه قرار گرفتند.

نگاهی به برترین‌ها در حوزه آنلاین

آخرین اطلاعات منتشر‌شده از سوی اداره آمار و اطلاعات شرکت بورس تهران مربوط به عملکرد آذرماه شرکت‌های کارگزاری فعال در بازار سهام است. بررسی این آمار نشان می‌دهد که بیش از ۷هزار میلیارد تومان از کل معاملات کارگزاری‌ها به مبادلات آنلاین تعلق داشته که این رقم ۵/ ۳۱درصد از کل معاملات ماه گذشته بوده است.

 در صدر این نوع از معاملات نیز خرید و فروش‌های آنلاین توسط کارگزاری مفید بوده است. به‌طوری‌که این کارگزاری‌ به تنهایی حدود ۲۴ درصد از کل داد و ستدهای آنلاین را به خود اختصاص داده است که رقمی معادل یک‌هزار و ۷۰۰میلیارد تومان به‌شمار می‌رود.

بررسی جزئیات خرید و فروش‌های صورت‌گرفته از سوی کارگزاری مزبور حاکی از آن است که این نهاد مالی سهم ۳ درصدی در معاملات عادی و ۱/ ۱ درصدی در معاملات سایر ابزارهای نوین مالی داشته است. همچنین کارگزاری مفید هیچ معامله عمده‌ای در ماه گذشته به ثبت نرسانده است.

کارگزاری آگاه نیز با اختصاص ۶/ ۱۰ درصد از کل خرید و فروش‌ها به معاملات آنلاین در رتبه دوم برترین کارگزاری‌ها در این سرفصل قرار گرفت. ارزش این معاملات به بیش از ۷۵۰میلیارد تومان رسید. به این ترتیب معاملات برخط بیشترین میزان مبادلات در این کارگزاری را شامل شد. سهم معاملات عادی نیز در کارگزاری آگاه معادل ۳/ ۲ درصد بوده است. همچنین این کارگزاری ۱۹میلیارد تومان نیز صرف خرید و فروش سایر ابزارهای نوین مالی کرده است. افزون بر این، کارگزاری فارابی در ماه گذشته با اختصاص بیش از ۴۶۰ میلیارد تومان به معاملات آنلاین توانست رتبه سوم را در این حوزه به خود اختصاص دهد.

این میزان خرید و فروش که ۱/ ۵ درصد از کل معاملات آنلاین این نهادهای مالی را شامل می‌شد، بیشترین سهم را در مقایسه با دیگر خرید و فروش‌های این کارگزاری داشت. به‌طوری‌که سهم معاملات عادی در کارگزاری فارابی به ۱/ ۱درصد رسید.

در ادامه این روند نیز کارگزاری مبین سرمایه با اختصاص ۶/ ۳درصد از معاملات خود به دادوستد آنلاین، در فهرست برترین کارگزاری‌های آنلاین شناخته شد. همچنین کارگزاری‌های تدبیرگران فردا، بانک پاسارگاد، حافظ و بانک کشاورزی به‌عنوان فعال‌ترین نهادهای مالی در زمینه معاملات آنلاین شناخته شدند که هر‌کدام حدود ۲ درصد از کل معاملات را به دادوستدهای خود اختصاص دادند.

این در حالی است که کارگزاری‌های اردیبهشت ایرانیان، بانک پارسیان، آبان، شهر، تامین سرمایه نوین، مهر اقتصاد ایرانیان، صبا تامین، رضوی، بورسیران، بانک صادرات،مهرآفرین و بهمن نیز به‌عنوان ضعیف‌ترین کارگزاری‌ها در حوزه آنلاین بودند که هر کدام سهم کمتر از ۱/ ۰درصدی در این راستا داشتند.

10-01

10-02