بیش از نیمی از نمادهای معاملاتی در جریان مبادلات آخرین روز هفته جاری، رشد قیمتی را ثبت کردند. با این حال فشار فروش نمادهایی که مازاد عرضه را تجربه کردند چنان اثربخش بود که کاهش نماگر بازار را در پی داشت. با نزدیک شدن به تحریم‌ها احتیاط معامله‌گران بیشتر مشخص می‌شود و می‌توان اثرات این نگرانی را در بازارهای ارز و سکه که همسو با یکدیگر روند افزایشی را طی کرده‌اند؛ مشاهده کرد. از طرفی کاهش معنادار معاملات فرابورس و افت شاخص آن در روز گذشته نیز نشانه‌ای دیگر به شمار می‌رود. نگرانی از کاهش صادرات نفت و همچنین سایر کالاهای صادراتی در اثر تحریم‎‌ها سهامداران را در وضعیت نامعلومی قرار داده و منجر به تسری جو منفی در میان سهام کالایی شده است. این در حالی است که تحریم‌های جدید علیه ایران بیش از آنکه از اثرات واقعی برخوردار باشد، از جنبه روانی بر اقتصاد کشور اثرگذار است. در این میان کشورهایی مانند هند، کره‌ جنوبی و ترکیه خواستار برخورداری از معافیت از آمریکا شده‌اند. پالایشگاه‌های ژاپن نیز از دولت خود انتظار چنین درخواستی را از سوی آمریکا دارند. همچنین دولت عراق که به ایران در زمینه تامین الکتریسیته و گاز طبیعی به‌عنوان سوخت نیروگاهی برق، وابسته است؛ به دنبال کسب معافیت‌هایی از تحریم‌های خزانه‌داری آمریکا علیه ایران است.

صبح روز دوشنبه در بازار فلزات، اداره آمار ملی چین از میزان سودآوری شرکت‌های صنعتی چین در ماه سپتامبر سخن گفت. این مقدار سودآوری (معادل ۴/ ۱ درصد)، کمترین مقدار سودآوری از ماه مارس محسوب می‌شود. هیجان منفی حاصل از این خبر، فشار فروش معاملات فلزات را در بر گرفت و منجر به کاهش قیمت فلزات مس، روی، آلومینیوم و سرب شد. از دیگر خبرهای مربوط به فلزات می‌توان به افزایش نرخ گاز مورد مصرف شرکت‌های فولادسازی اشاره کرد. پیش از این نیز نرخ خوراک پتروشیمی افزایش یافته بود. هیات دولت تصمیم دارد درآمدهای حاصل از افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و گاز مصرفی فولادسازان را به حساب ذخیره هدفمندسازی یارانه‌ها واریز کند. امری که موجب حذف رانت‌های موجود می‌شود. برخلاف افزایش نرخ خوراک پتروشیمی که اثر خود را در بازار نشان داد، افزایش نرخ گاز فولادسازان هزینه چندانی را بر شرکت‌ها تحمیل نمی‌کند. بنابراین رابطه اندکی با این افزایش هزینه و سودآوری وجود دارد. پیش‌تر، هنگام برداشتن سقف رقابت معاملات فولادی در بورس کالا، وزارت صمت اعلام کرده بود که در صورت رشد قابل توجه قیمت‌ها یارانه‌های این صنعت حذف خواهند شد.

رصد معاملات دیروز

روز گذشته در بازارهای اول و دوم بیش از ۳۳۳ میلیون سهم به ارزش نزدیک به ۱۳۲ میلیارد تومان مورد داد و ستد قرار گرفتند. صنایع فلزات اساسی، هتل و محصولات پتروشیمی از منظر ارزش معاملات پیشتاز سایر صنایع شده و بالغ بر ۷۵ میلیارد تومان را در معاملات خود به گردش درآوردند. از طرفی بررسی‌های شاخص زیرمجموعه‌های فرابورس نشان از توجه غالب سهامداران به صنایع کوچک‌تر بود. البته از اوایل هفته جاری توجهات به نمادهایی که اصلاح قیمتی شدیدی را تجربه کرده بودند، شروع شده بود. صنعت سیمان، محصولات کاغذی و خودرویی‌ها به ترتیب بیشترین رشد روزانه را تجربه کردند. در مقابل هر سه صنعت کالایی در محدوده منفی قرار گرفتند.  شاخص کل طی معاملات دیروز، عقب‌نشینی بیش از ۲۲ واحدی را رقم زد. نمادهای بزرگ «میدکو»، «زاگرس»، «مارون»، «هرمز» و «شاوان» افت بیش از ۳۵ واحدی این نماگر را موجب شدند.

در مقابل سهامی ذوب آهن اصفهان با اثر فزاینده بیش از پنج واحدی خود از نزول بیشتر «آیفکس» جلوگیری کرد. همراه با توجه بیشتر معامله‌گران به سهامی که در جریان اصلاحات اخیر بیشترین کاهش قیمتی را تجربه کرده‌اند؛ «ذوب» نیز از این قاعده مستثنی نشده و از روز دوشنبه در مسیر افزایشی بها قرار گرفته است. نماد مزبور بیشترین نقدینگی معاملات خرد را به دست آورد و عنوان برترین تقاضا را نیز به خود اختصاص داد. از همین روی، در انتهای روز گذشته با صف خرید بیش از ۶ میلیارد تومانی مواجه شد. همچنین گزارش ماهانه «ذوب» حاکی از افزایش نرخ محصولات آن بود. اما کاهش مقدار فروش منجر به کاهش درآمد حاصل از فروش نسبت به ماه گذشته شده است.

بازیگران فرابورس

بررسی‌های معاملات دیروز از منظر مشارکت سهامداران حقیقی و حقوقی حکایت از حضور پررنگ‌تر حقیقی‌ها داشت. بیشترین توجه سهامداران معطوف به سهامی ذوب آهن اصفهان شد و خالص خرید آنها از سهام نام‌برده در مرز ۵ میلیارد تومانی قرار گرفت. کشت و صنعت شهداب ناب خراسان و همچنین پتروشیمی غدیر نیز در مجموع تغییر مالکیت بیش از ۳ میلیارد تومانی را به نفع معامله‌گران خرد تجربه کردند و از اولویت‌های آنها محسوب شدند. در مقابل غالب تقاضای سهامداران حقوقی به ترتیب متوجه هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه، پتروشیمی زاگرس و فولاد هرمزگان جنوب شد و نزدیک به ۸ میلیارد تومان از این سه سهم از پرتفوی سهامداران حقیقی به سبد سهامداران حقوقی منتقل شد. در نهایت، معامله‌گران خرد با برتری ۲ میلیارد تومانی نسبت به معامله‌گران عمده به حمایت از بازار اول و دوم فرابورس پرداختند.