اولویت‌های سکاندار بورس در مسیر توسعه

شاپور محمدی در ادامه به سرمایه‌گذاران توصیه کرد که در خرید و فروش‌های خود به عوامل بنیادین و عملکرد شرکت‌ها توجه کنند. همچنین برای دستیابی به سود مطمئن و همچنین کاهش ریسک به تشکیل سبد بهینه‌ای از سهام مختلف بپردازند.این در حالی است که در صحبت‌های رئیس سازمان بورس جای خالی برخی موارد مشاهده می‌شد؛ تقویت سامانه‌های معاملاتی، حذف محدودیت‌ها، کاهش زمان فرآیندهای اجرایی از جمله پروسه تامین مالی بنگاه‌ها از بورس و همچنین افزایش سرمایه شرکت‌ها و لزوم آغاز به کار موسسات رتبه‌بندی از جمله مواردی بود که به نظر می‌رسد به دلیل نبود وقت کافی، فرصت توضیح درباره آنها وجود نداشت.اما در این میان برخی موارد باید در اولویت سیاست‌گذاری سکاندار بورس قرار گیرد؛ رفع محدودیت‌ها از جمله حذف حجم مبنا و تغییر دامنه نوسان به دامنه نوسان پویا، توسعه عرضی بازار سرمایه با گسترش عرضه‌های اولیه، تسریع در فرآیندهای اجرایی برای شرکت‌ها و همچنین بنگاه‌های خواستار تامین مالی از بورس و همچنین بحث اجبار شرکت‌های فعال در بازار به افزایش میزان سهام شناور آزاد که ارتباط مستقیمی با افزایش نقدشوندگی بازار سهام دارد، از جمله مواردی است که باید در برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت سازمان بورس قرار گیرد.

نگاهی دقیق به صحبت‌های مطرح شده

به گزارش «سنا»، شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در برنامه «نگاه یک» شنبه‌شب گذشته به تحولات مثبت اخیر بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: بازار سرمایه از ابتدای سال ۱۳۹۶ تا امروز بازدهی بیش از ۶۰ درصدی را تجربه کرده است. ثبت بازدهی مزبور بیانگر آن است که این بخش اقتصادی طی ۱۶ ماه گذشته در مقایسه با سایر بازارها از رشد مناسبی برخوردار بوده و خوشبختانه سرمایه‌گذاران بورسی بازده قابل قبولی کسب کرده‌اند.

رشد بازار به ۳دلیل

محمدی در ادامه رشد بی‌سابقه بازار سرمایه را محصول ورود نقدینگی‌های جدید، سودآوری شرکت‌ها و تغییرات نرخ ارز دانست و عنوان کرد: مهم‌ترین دلیل رشد شاخص در روزهای اخیر، حرکت نقدینگی سایر بازارها به بازار سرمایه بود. در حالی که محدودیت‌های بازارهای رقیب ظرفیت جذب سرمایه‌گذاری آنها را کاهش داد و در نتیجه منابع جدیدی به بازار سرمایه وارد شد و اکنون شاهد ورود نقدینگی از سوی سرمایه‌گذاران حقیقی هستیم.رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه افزایش حجم و ارزش معاملات در هر بخشی از اقتصاد به ویژه در بازار سرمایه به معنای ورود نقدینگی به آن است، ادامه داد: حجم معاملات بازار سرمایه در چهار ماه ابتدایی سال جاری به بیش از ۵۰ درصد دوره‌های سالانه گذشته رسیده و با این میزان افزایش می‌توان گفت حرکت و رشد بازار سرمایه حقیقی و محصول شرایط اقتصادی است و این روند از عملکرد مثبت بازار سرمایه حکایت می‌کند.

محمدی، عامل دوم رشد شاخص را عملکرد و سود آوری شرکت‌ها عنوان کرد و گفت: تغییرات نرخ ارز نیز سومین دلیل جهش مثبت شاخص است. از یکسو سود آوری شرکت‌های صادرات محور مانند معدنی‌ها و پتروشیمی‌ها و از سوی دیگر ارزش جایگزینی شرکت‌ها تحت تاثیر تغییرات نرخ ارز با رشد همراه شد.به گفته دبیر شورای عالی بورس روند مثبت شاخص کل، هم وزن و قیمت نشان می‌دهد حرکت رو‌به رشد بازار سرمایه واقعی است و هرچند برخی مواقع شرکت‌های بزرگ تاثیر بیشتری در رشد بازار سرمایه داشته‌اند اما این روند محصول عملکرد جمعی ناشران بورسی است.رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر تاثیر عوامل بنیادی در رشد بازار سرمایه، ادامه داد: تغییر نرخ ارز، قیمت جهانی نفت و فلزات افزایش سود آوری شرکت‌های بورسی را رقم زده و این به معنای رشد واقعی بازار سرمایه است. ممکن است روند سودآوری یک صنعت یا برخی شرکت‌ها در مواقعی کند یا تسریع شود اما کلیت بازار از رشد بسیار زیادی برخوردار شد.

نقش مهم شفافیت

محمدی در ادامه با اشاره به اینکه بازار سرمایه اکنون شفافیت بی‌سابقه‌ای را تجربه می‌کند، عنوان کرد: نمودار آماری سنجش شفافیت بازار سرمایه نشان می‌دهد میزان شفافیت در این بخش مهم اقتصادی از سال ۱۳۹۳ تا کنون به‌صورت مستمر با روندی افزایشی همراه بوده است.  وی ادامه داد: سازمان بورس طی دو سال اخیر تلاش کرده از تخلفات جلوگیری و مدیرانی که قانون و اصول بازار سرمایه را رعایت نمی‌کنند، جریمه کند. رسیدگی به تخلف ناشران، هیات مدیره شرکت‌ها و مدیران‌عامل آنها وظیفه سازمان بورس است. هرچند بسیاری از مدیران شرکت‌های فعال در بازار سرمایه به درستی و صادقانه عمل می‌کنند، اما بعضا تخلفاتی نیز انجام می‌شود که سازمان بورس به جد آنها را پیگیری می‌کند.به گفته محمدی، در حال حاضر حدود ۱۰‌میلیون کد سهامداری صادر شده و اگر صاحبان ۴۰ میلیون نفری سهام عدالت را به آن اضافه کنیم ۵۰ میلیون نفر از جمعیت کشور با بازار سرمایه سر‌و‌کار دارند. این سرمایه‌گذاران حق و حقوقی دارند که صیانت از آن وظیفه و رسالت سازمان بورس است. بنابر‌این مدیرانی که بعضا تخلف کرده یا صورت‌های مالی را غیر‌شفاف و با تاخیر ارائه دهند قطعا جریمه می‌شوند.

راه‌اندازی سامانه «سمتا»

دبیر شورای عالی بورس به راه‌اندازی سامانه سمتا اشاره کرد و گفت: سازمان بورس با هدف صیانت از حقوق سرمایه‌گذاران، سامانه سمتا را راه‌اندازی کرده است. هر سرمایه‌گذاری که احساس می‌کند حق وی به هر دلیلی نادیده گرفته شده می‌تواند مشکل خود را از طریق این سامانه پیگیری کند.وی با اشاره به اینکه کمیته داوری بازار سرمایه نیز یکی از ابزارهای مهم رسیدگی به تخلفات است، ادامه داد: کمیته داوری همه اختلافات بین ارکان بازار سرمایه، نهادهای مالی، اشخاص، سرمایه‌گذاران و ناشران بورسی را رسیدگی می‌کند. پرونده تشکیل شده ابتدا در کمیته سازش مطرح و اگر نتیجه مطلوب حاصل نشد به نظام قضایی ارجاع می‌شود. نتیجه این موضوع نیز از ۶ ماه تا یک سال بعد اعلام خواهد شد. البته در نظام قضایی روند رسیدگی طولانی است و سازمان بورس درحال تدوین روش‌هایی برای کاهش زمان رسیدگی به تخلفات بازار سرمایه است.

اصلاح قوانین افشا و پذیرش

محمدی با بیان اینکه سازمان بورس با اصلاح قوانین افشا و پذیرش به دغدغه تاریخی سرمایه‌گذاران بازار سرمایه پایان داد، افزود: پیش از این، نمادهای معاملاتی متعدد بعضا در دوره‌های یک ساله، دو ساله یا بیشتر متوقف می‌شدند. در مقاطعی ۶۷ نماد متوقف داشتیم. دلیل این موضوع وجود برخی دستور‌العمل‌ها و عدم ارسال اطلاعات بود. اکنون از ۶۷ نماد به ۱۰‌نماد معاملاتی متوقف رسیدیم که این نمادهای متوقف مساله قضایی دارند و در حال حاضر سازمان بورس مشغول تدوین راهکاری برای حل مشکل نمادهای خاص است.وی ادامه داد: با اصلاح دستور‌العمل‌ها، گزارش‌های تفسیری مدیریت جایگزین پیش‌بینی سود شد و مثلث‌های احتیاط کنار نام ناشرانی که در ارسال اطلاعات با مشکلی روبه‌رو‌ هستند درج می‌شود. این مثلث نشان می‌دهد شرکت اطلاعات شفافی ندارد و سرمایه‌گذاران باید در تصمیم خود احتیاط کنند. با این رویکرد دوره توقف طولانی نمادهای معاملاتی به پایان رسید و این مساله تاریخی برای همیشه حل شد و به واسطه آن شفافیت نیز در بازار سرمایه افزایش داشت.

اقدامات صورت گرفته برای سهام عدالت

سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار به وضعیت فعلی سهام عدالت نیز اشاره کرد و گفت: با تلاش همکاران ما در سازمان خصوصی‌سازی سود سهام عدالت به حساب مشمولین واریز شد، اما این سهام هنوز قابلیت داد و ستد ندارد. ما در حال بررسی راهی برای نقدشوندگی و امکان داد‌و‌ستد سهام عدالت هستیم و به نظر می‌رسد با استفاده از ساز‌و‌کار صندوق‌های سرمایه‌گذاری این سهام قابل معامله شود.محمدی در ادامه تاکید کرد: اما هنوز درخصوص داد‌و‌ستد سهام عدالت تصمیم‌گیری نشده و دولت و مجلس در حال پیگیری این موضوع هستند.  وی درخصوص ریسک سهام عدالت نیز توضیح داد: سهام ذاتا در همه کشورها می‌تواند سود‌ده یا زیان‌ده باشد، اما از آنجا که سهام عدالت از شرکت‌های متفاوتی تشکیل شده و شامل صنایع متفاوتی است، ریسک آن اندک است. در واقع برای سهام تضمینی وجود ندارد و در نتیجه یک ورقه بدون ریسک نیست! اما تنوع‌بخشی یکی از راهکارهای کاهش ریسک سهام عدالت است.

تعیین منطقی نرخ خوراک پتروشیمی‌ها

محمدی در ادامه صنعت پتروشیمی را یکی از مهم‌ترین‌ ظرفیت‌های اقتصاد ملی دانست و با اشاره به نرخ خوراک پتروشیمی‌ها گفت: صنعت پتروشیمی مزیت اقتصاد ایران است و علاوه بر تولید ملی، افزایش اشتغال را رقم زده است. حمایت از این صنعت به معنای توسعه اقتصاد ملی است.سخنگوی سازمان بورس با بیان اینکه یکی از دغدغه‌های بازار سرمایه طی سال‌های اخیر موضوع قیمت خوراک پتروشیمی‌ها بوده است، گفت: امیدواریم دولت و مجلس درخصوص قیمت‌گذاری خوراک پتروشیمی‌ها با نگاهی حمایتی عمل کنند. قیمت منطقی خوراک پتروشیمی‌ها در طولانی‌مدت درآمد ملی را افزایش می‌دهد.دبیر شورای عالی بورس با تاکید بر اینکه صنعت پتروشیمی تا کنون از دلار دولتی استفاده کرده، افزود: برای تداوم این روند و همچنین تعیین نرخ خوراک پتروشیمی‌ها با مجلس تعاملات لازم صورت گرفته و نمایندگان کمیسیون اقتصادی همواره با بازار سرمایه همراه بودند و پیشنهادهای خوبی نیز ارائه داده‌اند. امیدواریم هر تصمیمی که گرفته می‌شود نتایج مثبت اقتصادی به همراه داشته باشد.

ابزار‌های ثبات بازار سرمایه

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه به ابزارهای ثبات بازار سرمایه در تکانه‌های اقتصادی و همچنین مشوق‌های ورود نقدینگی به بورس اشاره کرد و گفت: فروش استقراضی و خرید اعتباری، اختیار خرید و فروش، بازارگردانی، صندوق تثبیت و صندوق سرمایه‌گذاری مشترک از مهم‌ترین‌ ابزار‌های ثبات بازار‌های سرمایه در تکانه‌های اقتصادی هستند.

وی ادامه داد: فرآیند تطبیق بازارها با تکانه‌های اقتصادی متفاوت است؛ در بازار سرمایه نیز برخی سهامداران پیشرو و برخی محتاط هستند و منتظر می‌شوند آثار تغییرات اقتصادی را در ترازنامه شرکت‌ها ببینند. در چنین شرایطی کشورهایی که از بازار سرمایه پیشرفته‌تری برخوردار هستند از ابزار‌هایی همچون فروش استقراضی و خرید اعتباری، اختیار خرید و فروش و همچنین بازارگردانی استفاده می‌کنند، در نتیجه فرآیند تطبیق در آنها به سرعت انجام می‌شود. اما در کشور ما این ابزارها اخیرا به بازار سرمایه وارد شده و به حدی نیست که بتواند به سرعت انتظارات را برآورده کند. در بازار سرمایه ایران این مکانیزم‌ها هنوز جایگاه خود را پیدا نکرده است و در این زمینه باید فرهنگ‌سازی کرد و سطح سواد مالی جامعه را افزایش داد.

سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: این ابزارها در کنار صندوق تثبیت و همچنین صندوق سرمایه‌گذاری مشترک نقدینگی را کنترل و فرآیند نقدشوندگی بازار سرمایه در تکانه‌های اقتصادی را تسهیل می‌کنند. به هرحال به‌جز فروش استقراضی سایر ابزار‌های مورد اشاره در بازار سرمایه ایران قابل استفاده هستند.

تقویت بازار سرمایه با دو تصمیم مهم مالیاتی

محمدی در ادامه کاهش مالیات‌ها در داد‌و‌ستد سهام از نیم درصد به یک‌دهم درصد و همچنین مالیات صفر بر افزایش سرمایه را از مهم‌ترین‌ اقدامات مشوق بازار سرمایه در چند روز گذشته دانست و گفت: قطعا این دو تصمیم اخیر ورود نقدینگی به بازار سرمایه را تسهیل می‌کند.وی ادامه داد: از سوی دیگر ۷۰ تا ۸۰ درصد داد و ستد بازارهای سرمایه پیشرفته بر اساس معاملات الگوریتمی یا پر بسامد شکل می‌گیرد. در این روش معاملات به شکل اتوماتیک و بر‌اساس آستانه هشدار انجام می‌شود و در طول یک روز شاهد ده‌ها و صدها معامله هستیم. اما مالیات زیاد مانع شکل‌گیری این نوع از داد‌و‌ستد بود و با این تصمیم قطعا معاملات الگوریتمی در بازار سرمایه کشور افزایش خواهد داشت. این افزایش به رشد بازار سرمایه کمک می‌کند.

لزوم عرضه‌های اولیه

دبیر شورای عالی بورس عرضه‌های اولیه را مشوق دیگر ورود نقدینگی به بازار سرمایه دانست و گفت: به‌زودی دو پتروشیمی با عرضه اولیه به خانواده بازار سرمایه وارد می‌شوند.

عرضه نفت خام در آینده‌ای نزدیک

رئیس سازمان بورس در ادامه از عرضه نفت خام در بورس انرژی خبر داد و گفت: این اقدام تحول بسیار بزرگی در بازار سرمایه خواهد بود. ساز و کار عرضه نفت خام در بورس انرژی مهیا است و با وزارت نفت نیز هماهنگی‌های لازم انجام شده و امیدواریم ظرف مدت کوتاهی فرآیند آن عملیاتی شود.

وی با تاکید بر اینکه بازار سرمایه کاملا رقابتی و شفاف است، گفت: همه افراد می‌توانند با دریافت کد سهامداری در داد و ستد نفت خام مشارکت کنند و هیچ محدودیتی برای آنها وجود ندارد. تنها مشکل فعلی حمل‌پذیری نفت خام است که برای آن نیز راهکار پیش‌بینی شده است.

چند توصیه به سرمایه‌گذاران

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر اینکه سهام یک سپر تورمی است و به حفظ ارزش دارایی‌ها کمک می‌کند، به سرمایه‌گذاران بازار سرمایه توصیه کرد به عوامل بنیادین و عملکرد شرکت‌ها توجه کنند.  وی یادآور شد بهترین روش برای کاهش ریسک بازار سرمایه تشکیل سبدی از سهام مختلف است و گفت: سرمایه‌گذاران تحت‌تاثیر شایعه و پیش‌بینی‌های افراد سودجو با اهداف خاص تصمیم نگیرند.