شاخص سهام نخستین ماه تابستان را با بازدهی صفر درصدی به پایان رساند
تیرماه بورس در تقابل نیروها
تیرماه بی‌ثمر بورس تهران
معاملات تیر ماه سهام به دنبال ورود نقدینگی قابل توجه در روزهای پایانی خرداد که ارزش معاملات خرد را تا محدوده ۹۰۰ میلیارد تومان در روز نیز بالا برد، قدرتمند آغاز شد. بسیاری به دلیل عقب‌ماندگی بورس از سایر بازارهای موازی، امکان تداوم رونق بازار سهام را بالا می‌دیدند. بورس تهران از ابتدای سال جاری از رقبای خود عقب مانده بود.در روزهای پایانی بهار در حالی که سکه و ارز (البته در بازار غیررسمی) به رکورد‌شکنی‌های خود ادامه می‌دادند، بورس همچنان از ابتدای سال با زیان دست و پنجه نرم می‌کرد. در این میان همبستگی تاریخی نرخ ارز و بورس نیز مسیر بورس تهران را تغییر نداد. در هفته پایانی خرداد اما ورق برگشت و نقدینگی قابل توجهی وارد معاملات سهام شد. به این ترتیب شاخص بورس از ۲۲ خرداد ماه تا ابتدای تیر ماه ۱۲کانال‌شکنی را شاهد بود.
این نقدینگی که رشد چشمگیر ارزش معاملات را در پی داشت، در چند روز ابتدایی تیرماه نیز رکورد‌شکنی‌های شاخص کل را رقم زد تا جایی که این نماگر چهارم تیر ماه در اوج تاریخی خود یعنی سطح ۱۱۵ هزار و ۱۷۴ واحدی ایستاد. این روند اما ادامه نیافت و شاخص سهام پس از آن طی فراز و فرودهایی باز هم در سطح ابتدای ماه خود ایستاد. البته پس از کسب سود قابل توجه از ۲۲ خرداد ماه (شاخص ۹۶ هزار واحدی) تا ۴ تیر ماه (شاخص ۱۱۵ هزا واحدی) حضور سهامداران با شناسایی سود در صف عرضه قابل توجیه بود. اما اصلاح نسبتا طولانی‌مدت قیمت‌ها ریشه در چند عامل اصلی داشت.
ریسک تشدید تحریم‌ها و سایر عوامل غیراقتصادی موثر بر وضعیت بازار سهام با تلاش‌های آمریکا در مورد منزوی کردن ایران سایه خود را بر معاملات بیش از پیش افکند. از سوی دیگر جنگ تجاری که بین چین و آمریکا آغاز شده بود، با اعمال تعرفه از سوی آمریکا عملی شد و بر قیمت کالاها در بازارهای جهانی به خصوص فلزات پایه فشار وارد کرد. به‌طور مثال قیمت هر تن مس که در خرداد ماه سطح ۷۳۰۰ دلار در هر تن را نیز تجربه کرده بود، طی معاملات ماه گذشته سطح ۶ هزار دلاری را نیز به خود دید. این موضوع برای تشدید صفوف عرضه در بورس کالا محور تهران کافی بود. ابهام نرخ ارز نیز با وجود تلاش‌های دولت در راستای راه‌اندازی بازار ثانویه ارز و ساماندهی روند نرخ دلار نیز کاری از پیش نبرد. در این میان برگزاری مجامع سالانه شرکت‌ها که در دو روز پایانی این ماه شدت گرفته بود، در کنار ارائه گزارش‌های فصلی شرکت‌ها، سهامداران را برای رصد نتایج این دو رویداد در حالت انتظار قرار داد. این عوامل اصلاح قیمت سهام را طولانی کرد.
چرخش داد‌و‌ستدها در پایان ماه
در پایان ماه گذشته اما گزارش‌های مناسب برخی شرکت‌ها طی سه ماهه ابتدایی سال باز هم توجهات را به بورس بازگرداند. ضمن اینکه اصلاح نسبتا شدید قیمت‌ها فرصت مناسب خرید برای سهامداران فراهم کرد. از سوی بازارهای جهانی نیز با افت شاخص دلار سیگنال‌های مثبت منتشر شد. به این ترتیب بورس در دو روز پایانی تیرماه در غیاب توقف پرتعداد نمادها در مسیر صعودی قرار گرفت. گزارش‌های نسبتا درخشان شرکت‌ها در فصل بهار عامل حمایت از قیمت‌ها طی دو روز پایانی ماه به شمار می‌روند. به اعتقاد کارشناسان گزارش‌های فصلی شرکت‌ها به اندازه‌ای مناسب نشان می‌دهند که اگر ریسک‌های سیستماتیک پیرامون بازار نبود، صعود قیمت سهام قطعی بود. با این حال نگرانی‌ها از عوامل غیراقتصادی و ابهامات در سیاست ارزی دولت حالا مانع تحقق این پیش بینی شده‌اند. با این حال می‌توان گفت حداقل کارکرد گزارش‌های سه‌ماهه شرکت‌ها مشخص بودن وضعیت شرکت‌ها در صنایع مختلف خواهد بود. گزارش‌های عملکرد فصلی شرکت‌ها حالا برآورد بهتری از هزینه و فروش شرکت‌ها نزد فعالان تالار شیشه‌ای قرار داده است. در برخی موارد نیز که بندهای این گزارش‌ها در مورد هزینه و فروش شرکت‌ها گنگ به نظر می‌رسد، گزارش‌های ماهانه تیر ماه در روزهای آتی می‌توانند کمک‌کننده باشند. اما نگرانی‌های پیش روی معامله‌گران کدامند؟
جدال عوامل بنیادی و ریسک‌های سیستماتیک
گزارش‌های سه ماهه ابتدای سال، سودآوری چشمگیر شرکت‌ها از منظر ریالی نشان می‌دهد. این گزارش‌ها غالبا فراتر از انتظارات سهامداران ظاهر شدند. عملکرد مطلوب ناشران در فصل بهار در شرایطی رخ می‌دهد که بسیاری از شرکت‌های فعال در بورس تهران خصوصا سهام کالایی از حمایت واقعی نرخ دلار به دلیل تعیین دستوری نرخ ارز توسط دولت برخوردار نبودند. امری که نشان می‌دهد در صورت عدم دخالت دولت در روند بازار ارز گزارش‌های فصل اول سال می‌توانست جذاب‌تر نیز باشد. در شرایطی که وضعیت بنیادی شرکت‌ها مناسب نشان می‌دهد، همچنان از سوی آمریکا فشارها بر خریداران نفت ایران برای قطع واردات نفت ادامه دارد. در تازه‌ترین تحولات در این‌باره برخی مقام‌های هندی از اعمال توافقی برای جایگزینی نفت ایران خبر می‌دهند و ژاپن نیز اعلام کرده است که خرید نفت از ایران را تا ماه اکتبر قطع می‌کند. همچنین یک هیات آمریکایی اخیرا با ترکیه مذاکراتی در‌باره توقف واردات نفت از ایران داشته است.این موارد نشان می‌دهد آمریکا در تلاش برای تحقق اهداف خود با فشار روی کشورهای مختلف است. در بحث سیاست‌های ارزی نیز همچنان مسیر مبهمی از سوی دولت دنبال می‌شود. در شرایطی که بحث تمدید مجدد مهلت ثبت‌سفارش بدون انتقال ارز و در ادامه اصلاح سیاست‌های ارزی بر مبنای آمار میزان ارز مسافرتی پرداختی به گوش می‌رسید، با این حال خبرها حکایت از تجدید‌نظر بانک مرکزی در سیاست ارز مسافرتی حداقل تا روز چهارشنبه هفته جاری دارد. امری که حاکی از بلاتکلیفی دولت در قبال بازار ارز است. از سوی دیگر روند بازارهای جهانی (در ادامه روند این بازارها به تفصیل تشریح می‌شود) نیز می‌تواند عامل فشار بر معاملات سهام باشد.این سه عامل در مقابل گزارش‌های مطلوب شرکت‌ها از موانع رشد قیمت‌ها به‌شمار می‌رود. باید دید تقابل این ریسک‌ها و سیگنال‌های بنیادی از وضعیت شرکت‌ها در نهایت چه مسیری پیش‌روی سهام در کوتاه‌مدت قرار می‌دهد.
عرضه اولیه یک شرکت مهم در ماه گذشته
در معاملات اولین ماه از فصل تابستان عرضه یک شرکت مهم در بورس تهران رقم خورد. ۲۰ تیرماه سال‌جاری سهام شرکت پتروشیمی پارس در بورس عرضه اولیه شد و توجه سهامداران را به خود جلب کرد.این شرکت در اولین روز ورود خود به بورس یک رکورد‌شکنی برای عرضه‌های اولیه از منظر تعداد خریدار سهام و همچنین میزان نقدینگی جذب شده به‌جا گذاشت. مشارکت بالای سهامداران، خرید از سوی ۱۸۲ هزار نفر و در نهایت تخصیص ۱۸۹۸ سهم معادل تقریبی ۵/ ۴ میلیون تومان به هر کد معاملاتی از جمله این رکوردشکنی‌ها بود.این عرضه اولیه در روزهای پایانی تیر ماه بخش قابل‌توجهی از نقدینگی را در اختیار داشت و از این منظر نیز در تعیین فضای بازار اثر‌گذار بود. روز چهارشنبه هفته گذشته و پیش از برگزاری مجمع سالانه این شرکت بخش قابل‌توجهی از سهامداران حقیقی با کسب بازدهی مطلوبی، سهام خود را نقد کردند، از این‌رو برخی تحلیلگران معتقدند نقدینگی آزاد شده از عرضه سهام پارس می‌تواند طی معاملات روزهای آتی مقصد سایر سهام را پیش بگیرد.
صنایع بورسی از دریچه آمار
صنایع بورسی در ماه گذشته اغلب با افت شاخص به کار خود پایان دادند.در بین ۳۸ صنعت فعال در بازار سهام، ماه گذشته ۱۴ صنعت با رشد و ۲۲ صنعت با افت شاخص مواجه شدند.گروه‌های ماشین‌آلات و دستگاه‌های برقی و لاستیک و پلاستیک با رشد به ترتیب ۳/ ۱۷ و ۷/ ۶ درصدی در صدر صنایع پربازده بورس تهران طی معاملات ماه گذشته قرار گرفتند. ساخت دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی و استخراج سایر معادن با افت به ترتیب ۶/ ۱۶ و ۱۶ درصدی قعر جدول بازدهی صنایع را به خود اختصاص دادند.گروه محصولات شیمیایی نیز طی ماه مزبور رشد ۹/ ۵ درصدی را تجربه کرد و در رتبه چهارم جدول بازدهی صنایع نشست. ابلاغ مصوبه محاسبه نرخ خوراک این شرکت‌ها بر اساس نرخ ۳۸۰۰ تومانی دلار و افزایش نسبی قیمت پایه فروش محصولات در بورس کالا عواملی بودند که قیمت سهام گروه پتروشیمی را در مسیر صعودی حرکت دادند. گروه واسطه‌گری مالی و خودرو نیز با رشد به ترتیب ۹/ ۴ و ۸/ ۴ درصدی شاخص پس از گروه مزبور قرار داشتند. رشد شاخص این دو گروه در تیر ماه عمدتا ناشی از رشد قیمت سهام زیر‌مجموعه در روزهای پایانی این ماه بوده است. امری که به‌نظر می‌رسد ریشه در گزارش‌های فراتر از انتظار شرکت سایپا دارد. گروه فلزات اساسی اما طی تیر ماه کاهش ۴/ ۵ درصدی شاخص را تجربه کرد.امری که باید دلیل آن را در سیگنال‌های منفی از سوی بازارهای جهانی جست‌وجو کرد.روند فلزات پایه بازارهای جهانی طی معاملات تیرماه از این منظر مهم است.قیمت مس در ابتدای این ماه در سطح ۶۸۰۰ دلار در هر تن قرار داشت، با این حال در پایان شامگاه جمعه به ۶۱۵۰ دلار در هر تن نزول کرد.سرب و روی نیز از سطوح ۲۴۰۰ و ۲۹۰۰ در هرتن در ابتدای ماه، در پایان هفته گذشته به سطوح ۲۱۰۰ و ۲۵۰۰ دلار تنزل کردند (این سه فلز در این ماه سطوح کمتری را نیز تجربه کرده بودند). مهم‌ترین عامل افت قیمت فلزات طی ماه مزبور آغاز جنگ تجاری بین آمریکا و چین ارزیابی می‌شود (هر‌چند برخی گزارش‌های اقتصادی از سوی کشور چین نیز در این میان اثر‌گذار بود). به هر ترتیب در آخرین روز معاملات هفته گذشته این بازارها به دنبال اعلام عدم‌رضایت ترامپ از افزایش نرخ بهره با افت شاخص دلار، قیمت فلزات پایه تا حدودی تقویت شد، امری که افزایش مجدد تقاضا در سهام مربوط در بورس تهران را نیز به دنبال داشت (گفتنی است که صنعت مزبور در دو روز ابتدایی هفته جاری رشد بیش از۲درصدی را ثبت کرد).باید دید بازگشایی این بازارها در جریان معاملات امروز به‌عنوان یکی از نقاط حساس و اثر‌گذار در معاملات سهام کشور چگونه مسیر سهام را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
سکه پیشتاز بازارهای موازی
در پایان معاملات تیر ماه، شاخص کل بورس تهران با افت ۴۲ واحدی (معادل صفر درصد)، در ارتفاع ۱۰۸ هزار و ۸۳۱ واحدی ایستاد و عنوان بازار زیان‌ده طی این ماه را به خود اختصاص داد. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد، این سومین ماه نزولی بورس تهران در سال جاری به شمار می‌رود. در بازار ارز همچنان آمار‌ها از دو بازار رسمی و غیررسمی حکایت دارند. با وجود کاهش التهابات در بازار ارز پس از بازگشایی معاملات بازار ثانویه ارز، در روزهای پایانی تیر ماه نرخ دلار در بازار غیررسمی در مسیر افزایش چشمگیری حرکت کرد. هر دلار آمریکا در پایان تیرماه با رشد بیش از ۱۹ درصدی در سطح ۸۹۰۰ تومان قرار گرفت تا بازار ارز رتبه دوم جدول بازدهی بازارها طی معاملات ماه گذشته را به خود اختصاص دهد. در بازار رسمی اما پس از اعلام نرخ واحد ۴۲۰۰ تومانی برای دلار در ۲۰ فروردین، این نرخ در تیر ماه با تغییر اندکی به ۴۳۶۵ تومان رسید. در بازار سکه، هر سکه طرح جدید با صعود ۲۶ درصدی در پایان تیرماه به قیمت ۳ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان رسید تا این بازار در ادامه روند صعودی خود بار دیگر در صدر جدول بازدهی ماهانه بازارهای موازی قرار گیرد. بازارپول نیز بازدهی ۲۵/ ۱ درصدی را تجربه کرد (با در نظر گرفتن نرخ سود سالانه ۱۵درصدی برای سپرده‌های بانکی). در بررسی روند بازارها از ابتدای سال، بازار سکه با افزایش بیش از ۸/ ۱۰۰ درصدی در صدر جدول بازدهی بازارهای موازی قرار گرفت. بازار ارز نیز با بازدهی بیش از ۷۵ درصدی رتبه دوم جدول مزبور را به خود اختصاص داد. بازار سهام نیز با بازدهی ۱۳ درصدی در جایگاه بعدی قرار دارد. بازار پول با بازدهی ۵ درصدی کم‌بازده‌ترین بازار طی بازه مزبور بوده است.
افزایش تحرک حقیقی‌ها در معاملات تیر
در تیر ماه فعالان تالار شیشه‌ای شاهد خروج نقدینگی از بازار سهام بودند. طی ماه مزبور حدود ۳۱۱ میلیارد تومان نقدینگی از پرتفوی سهامداران حقیقی به پرتفوی سهامداران حقوقی منتقل شد (در این بررسی‌ها آمار عرضه اولیه پارس در نظر گرفته نشده است). بررسی مشارکت سهامداران خرد و عمده در جریان معاملات ماه گذشته، حاکی از مشارکت ۶۰ درصدی سهامداران حقیقی در معاملات است که نسبت به خرداد ماه با افزایش ۳ واحد درصدی مواجه بوده است. مشارکت سهامداران حقوقی نیز با کاهش ۳ واحد درصدی به ۴۰ درصد رسید. حقیقی‌ها طی معاملات این ماه بیشتر در سمت فروش مشارکت داشتند. با این حال حقوقی‌ها بیشتر در نقش خریدار سهام حاضر شدند (بدون محاسبه داد و ستد سهام «پارس» در روز عرضه اولیه).
ارسال نظر