کارنامه عرضه‌های اولیه سال ۹۶ بررسی شد
مسیر حفاظت از رونق سهام
عرضه‌های اولیه از آنجا که امری جذاب و فرصتی مناسب برای کسب بازدهی به‌شمار می‌روند، از اهمیت بسزایی برای فعالان بازار سرمایه در تمامی بورس‌های دنیا برخوردارند. باید توجه داشت عرضه اولیه سهام در فرصت‌های مناسب با توجه به شرایط حاکم بر بازار و همچنین کشف قیمت مناسب می‌تواند راه را برای ورود نقدینگی تازه به بازار سهام هموار کند. نیاز به جذب نقدینگی، در دوره‌های رونق بازار بیشتر احساس می‌شود. به این ترتیب یکی از اقدامات ارزشمند مقام سیاست‌گذار در دوره فعلی که بازار سهام، بار دیگر رنگ و بوی رونق به خود گرفته است، تمرکز بر چنین بازویی برای پایداری رونق است. در شرایط کنونی، انتظارات مثبتی از بازار وجود دارد و امیدواری‌هایی نسبت به آینده دیده می‌شود. در این شرایط، عرضه‌های اولیه می‌توانند به‌عنوان مکملی برای تداوم پایداری رونق سهام ایفای نقش کنند. در این‌خصوص باید توجه داشت عرضه اولیه نه‌تنها به شناساندن این بازار به افراد جدید کمک می‌کند، بلکه سبب جذب نقدینگی تازه و جلوگیری از حبابی شدن قیمت‌ها می‌شود. به این ترتیب از عرضه‌های اولیه می‌توان به‌عنوان اقدامی در خور توجه برای پایداری رونق در بازار سهام یاد کرد.
سال گذشته نیز بیش از ۵۱۲ میلیارد تومان نقدینگی توسط ۱۴ عرضه اولیه در اولین روز، جذب بازار سهام شد. جذب نقدینگی در این شرکت‌ها اما تنها به روز عرضه اولیه اختصاص نداشت، بلکه در روزهای بعد نیز ادامه پیدا کرد به‌طوری که در حال‌حاضر ارزش بازار این شرکت‌ها از ۸ هزار میلیارد تومان عبور کرده است. به این ترتیب حدود ۲ درصد از کل ارزش بازار (بورس و فرابورس) در اختیار ۱۴ شرکتی قرار دارد که در سال ۹۶ به جمع شرکت‌های سهامی اضافه شدند.
زمان مناسب عرضه‌های اولیه؟
در میان فعالان تالار شیشه‌ای اختلاف‌نظرهایی درخصوص عرضه‌های اولیه دیده می‌شود. برخی معتقدند عرضه اولیه سهام در فضایی که بازار سهام رونق نسبی را تجربه می‌کند، سبب ضربه به معاملات دیگر سهام می‌شود. به اعتقاد این گروه، از آنجا که عرضه‌های اولیه همواره از جذابیت بسزایی برای معامله‌گران برخوردار است، زمینه خروج نقدینگی از دیگر سهام بازار را فراهم می‌آورد. بر این اساس فضای منفی تشکیل صف‌های فروش برای تامین نقدینگی در جهت خرید سهم جدید، به کلیت بازار تسری پیدا می‌کند. با این حال باید توجه داشت نمی‌توان به صرف حمایت از منافع عده‌ای، راه‌های توسعه عرضی بازار را بست. در مقابل اما گروهی دیگر قرار دارند که عرضه‌های اولیه را در شرایط رونق نه‌تنها مناسب بلکه ضروری ارزیابی می‌کنند.
به عقیده کارشناسان موافق، عرضه‌های اولیه نه‌تنها نقش سازنده و توسعه‌ای خواهد داشت، بلکه ورود نقدینگی جدید را نیز به‌همراه خواهد داشت. از نظر این کارشناسان هر عرضه‌ای تقاضای خودش را دارد، منتها خریداران باید شرایط مناسب عرضه اولیه را مد‌نظر داشته باشند. بر این اساس نیز مطابق آنچه در بالا اشاره شد، عرضه‌های اولیه با جذب نقدینگی مانعی برای تشکیل حباب قیمتی در بازار سهام می‌شوند.
نیم‌نگاهی به میهمانان سال ۹۶ بازار سهام
اسفند ماه سال ۹۵، به بهانه حمایت از سهامداران و تقویت نقدینگی در گردش بازار، قفلی بر عرضه اولیه سهام نهاده شد. در این میان اما لیست بلند بالایی از شرکت‌های آماده عرضه چه از کانال بورس و چه فرابورس تهیه شده بود. در این لیست شرکت‌هایی نیز حضور داشتند که به گفته مقامات مسوول، پرونده عرضه آنها آماده بود و حتی زمزمه ورود آنها به بازار در روزهای آخر سال نیز شنیده می‌شد اما این روند حدود ۵ ماه ادامه پیدا کرد و سهام هیچ شرکتی عرضه نشد.
سرانجام از تیرماه سال ۹۶ شاهد شکل‌گیری مجدد عرضه اولیه در بازار سهام بودیم. «پرداخت» اولین میهمان بورس ۹۶ بود که در ۸ روز معاملاتی اول خود توانست بازدهی ۲۹ درصدی را از آن سهامداران خود کند. پس از آن نیز بورس تهران، شاهد عرضه اولیه سهام شرکت‌های تولیدی چدن‌سازان، داده‌گستر عصر نوین، فولاد کاوه‌جنوب کیش، تامین سرمایه امید، مدیریت صنعت شوینده توسعه صنایع بهشهر و سرمایه‌گذاری شفادارو بود. در این میان تنها «شفا» بود که بازدهی ناچیزی از آن سهامداران خود کرد. دیگر سهام بورسی عرضه شده در این سال بین ۱۴ تا ۶۵ درصدی بازدهی برای سرمایه‌گذاران خود داشتند. بیشترین سود نیز با کسب بیش از ۶۰ درصد بازدهی از آن «چدن» و «های‌وب» شد.
فرابورس نیز در سال ۹۶ میزبان ۷ شرکت جدید بود. اولین عرضه اولیه فرابورس ایران در این سال با عرضه ۱۰ میلیون سهمی شرکت مبین وان کیش در ۱۸ مرداد ۹۶ آغاز شد. این شرکت با نماد معاملاتی «اوان» که در سال ۱۳۸۹ تاسیس شده در گروه اطلاعات و ارتباطات و زیرگروه خدمات ارزش افزوده قرار دارد. در عرضه اولیه «اوان» به هر خریدار ۱۲۲ سهم در قیمت ۱۷۶ تومان تعلق گرفت. این نماد تازه وارد فرابورسی پس از عرضه اولیه، ۲۴ روز متوالی رشد قیمت را تجربه کرد و در این مدت بازدهی بیش از ۲۰۰ درصدی از آن سهامداران خود کرد. دومین عرضه اولیه سال ۹۶ فرابورس ایران با عرضه ۱۵ درصد از سهام شرکت هتل کوثر پارسیان کوثر با نماد «گکوثر» به‌عنوان دومین شرکت حاضر در گروه هتل و رستوران پس از گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی به روش ثبت سفارش در بازار دوم فرابورس کلید خورد.
در نخستین روز پاییز ۹۶، سومین عرضه اولیه فرابورس ایران با کشف قیمت ۶۷۴ تومانی هر سهم شرکت «تولید و صادرات ریشمک» رقم خورد. ریشمک پس از عرضه اولیه ۱۰ روز متوالی با رشد قیمت همراه شد و پس از تجربه یک روز منفی بار دیگر در مسیر صعودی قرار گرفت که برآیند آن کسب بازدهی بیش از ۷۰ درصدی برای سهامداران «ریشمک» بود. پانزدهمین روز از مهرماه ۹۶، ۳۰ میلیون سهم شرکت لیزینگ ایران و شرق از زیر‌مجموعه‌های سرمایه‌گذاری تدبیر، در فرابورس ایران عرضه شد. «ولشرق» در قیمت ۱۵۷ تومان کشف قیمت شد و به هر کد ۲۵۱ سهم تعلق گرفت. این شرکت که در گروه واسطه‌گری‌های مالی و پولی فرابورس ایران جای گرفت، در ۸ روز مثبت معاملاتی پس از عرضه اولیه رشد ۴۰ درصدی را به ثبت رساند و پس از آن وضعیت متعادلی را تجربه کرد. دو روز پس از عرضه اولیه «ولشرق» در فرابورس ایران، این بازار شاهد عرضه اولیه دیگری در نماد «حآسا» بود. ۶ روز متوالی رشد قیمت نتیجه فعالیت معامله‌گران در این نماد تازه‌وارد بود که بازدهی بیش از ۲۷ درصدی را ثبت کرد.
«غپآذر» و «تبرک» آخرین عرضه‌های این بازار در سال ۹۶ بود. نماد معاملاتی شرکت شیر پاستوریزه پگاه آذربایجان شرقی پس از عرضه اولیه، ۵ روز متوالی مثبت را تجربه کرد که نتیجه آن کسب بازدهی ۲۱ درصدی برای سهامداران بود. «تبرک» اما روز معاملاتی پس از عرضه با افت قیمت مواجه شد و زیان حدود ۲ درصدی به سهامداران خود تحمیل کرد.
مروری بر عرضه اولیه امروز
همان‌طور که اشاره شد سال گذشته شاهد استقبال مناسب فعالان بازار سهام از عرضه‌های اولیه بودیم. هر‌چند در اواخر سال، بعضا ارزش‌گذاری نامناسب شرکت‌ها سبب شد تا بازدهی مناسبی از آن سرمایه‌گذاران نشود اما همین موضوع سبب شد تا کارشناسان امر، با نگاهی منطقی‌تر به ارزش‌گذاری سهام بپردازند. «سپ» قرار بود پیش‌تر در ۲۲ اسفندماه ۹۶ وارد گردونه معاملات بورس تهران شود. این عرضه اما با وجود اعلام شرایط و آمادگی فعالان این عرضه، به‌دلیل اصلاح گزارش ارزش‌گذاری و تصمیم مسوولان بورس لغو و به زمان دیگری موکول شد. به این ترتیب بازه قیمتی این عرضه اولیه با اصلاح بیش از ۱۷ درصدی همراه شد تا «سپ» با واگذاری ۱۸۰میلیون سهم رسما وارد بورس تهران شود. بعد از گذشت حدود ۳ ماه از لغو عرضه اولیه «سپ» و با ارائه توضیحات مدیرعامل درباره مصوبه هیأت‌وزیران درخصوص رفع انحصار شرکت‌های PSP، بورس تهران زمان عرضه اولیه «سپ» را مشخص کرد تا این شرکت نخستین سهم تازه‌وارد بازار در سال ۹۷ باشد. به این ترتیب امروز (یکشنبه ۱۳خرداد) حداکثر سهام قابل خرید ۵ هزار سهم تعیین شده که در دامنه ۶۲۰ تا ۶۵۰ تومان قابل سفارش است. در عرضه قبلی، حداکثر سهام قابل خرید ۲ هزار سهم و با دامنه ۷۵۰ تا ۷۹۰ تومان بود. این شرکت ۱۸۰میلیارد تومانی از بزرگ‌ترین شرکت‌های PSP (ارائه کننده خدمات پرداخت) است که با برخورداری از ۱۲۳۶ نفر نیروی انسانی و ۱۰۰شعبه، نمایندگی و مرکز خدمات دارای مشتریانی چون بانک‌های سپه، رفاه، صادرات، سامان، توسعه، انصار و ملی بوده و با سهم ۱۷درصدی تراکنش‌ها، بعد از به‌پرداخت ملت در رتبه دوم قرار دارد. شرکت‌های به‌پرداخت ملت، آپ، تجارت الکتریک‌پارسیان و کارت اعتباری ایران‌کیش هم از رقبای اصلی «سپ» به‌شمار می‌روند. سال مالی پرداخت الکترونیک سامان کیش که از سال ۸۲ تاسیس شده، ۳۰ آذر است و در عملکرد ۱۲ماهه منتهی به آذر، قادر به تحقق سود ۸۱۶ ریالی شده و نخستین سود سال مالی آذر ۹۷ را هم ۱۰۴۸ریال پیش‌بینی کرده است. سود انباشته آن نیز با افزایشی ۴۵ درصدی نسبت به سود محقق شده سال مالی قبل معادل ۲۰۰ میلیارد و ۳۵۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان پیش‌بینی شده است.
درآمدهای این شرکت ناشی از درآمدهای حاصل از ارائه خدمات کارتخوان، کلیه درآمدهای حاصل از اجاره دستگاه‌های کارتخوان به بانک‌ها و شرکت‌های طرف قرارداد و درآمدهای شاپرکی بابت تراکنش‌ها بر روی دستگاه‌های کارتخوان است. در ترکیب سهامداری «سپ»، بانک سامان با ۸/ ۲۷ درصد، بانک رفاه با ۳۰ درصد و گروه توسعه مالی و اقتصادی سامان و بیمه سامان با ۲/ ۱۵ و ۱۵ درصد حضور دارند. در روزهای ابتدایی سال‌جاری، شرکت بورس تهران اعلام کرد در سال ۱۳۹۷، بخشی از سهام ۱۲ شرکت در بورس عرضه می‌شود. حال با عرضه اولیه سهام شرکت پرداخت الکترونیک سامان کیش، تا پایان سال باید ۱۱ شرکت دیگر در این بازار عرضه شوند.
ارسال نظر