تحرک حقوقی‌ها در سمت خرید

همان‌طور که اشاره شد، در معاملات روز گذشته تفاوت در رفتار دو دسته معامله‌گران بورس مشهود بود. دیروز همزمان با اصلاح قیمت‌ها سهامداران حقوقی در سمت خرید ظاهر شدند. خالص خرید این گروه از معامله‌گران در جریان معاملات دیروز بالغ بر ۸/ ۱۸ میلیارد تومان بود.امری که علاوه بر جنبه حمایتی داشتن فعالیت این سهامداران، نشان می‌دهد این افراد وزن بیشتری به عوامل مثبت بنیادی پیرامون بازار می‌دهند. تحرک این دسته از سهامداران در سمت خرید می‌تواند در کوتاه‌مدت چرخش‌هایی در وضعیت فعلی به وجود آورد با این حال اگر سهامداران خرد به معاملات وارد نشوند، این مسیر نمی‌تواند چندان تداوم داشته باشد. توجه این سهامداران در میان‌مدت می‌تواند با انعکاس دوباره عوامل بنیادی و مرتفع شدن ریسک‌های غیر‌اقتصادی به معاملات سهام جلب شود. با این حال اگر سردرگمی تداوم داشته باشد می‌توان مدل رشد قیمت‌ها در سال ۹۵ را برای بازار سهام متصور بود. جایی که نمادهای بزرگ بازار به دلیل میزان سهام شناور و نقدینگی مورد نیاز برای ورود در حاشیه قرار گرفتند و فعالیت‌های سفته‌بازانه در نمادهای کوچک‌تر شکل گرفت.  اما سردرگمی سهامداران از چه موضوعی نشات می‌گیرد و چه محرک‌هایی می‌تواند این سردرگمی را کاهش دهد؟در ادامه به بررسی این عوامل می‌پردازیم.

سهامداران سردرگم

در معاملات روز گذشته تامل فعالان تالار شیشه‌ای در گذر از سطح ۱۰۰ هزار واحدی به خوبی مشهود بود. هر چند تحولات بازار‌های داخلی و بازار‌های جهانی همچنان از معاملات سهام حمایت می‌کند با این حال گشایش معاملات با افت قیمت غالب نمادهای بزرگ آغاز شد تا نماگر اصلی بورس بار دیگر در مسیر نزولی قرار گیرد. ریشه این موضوع در انتظارات بالای سهامداران ارزیابی می‌شود. هر‌چند در وضعیت فعلی بازار، فاصله تا حبابی شدن قیمت‌ها بسیار زیاد است اما وضعیت معاملات سهام به‌طور قطع همانند ۳ یا ۶ ماه گذشته نیز نیست. به‌طور مثال سهامداری که در ۶ ماه گذشته اقدام به خرید سهام یکی از شرکت‌های فلزی می‌کرد، تحت تاثیر تقویت چشمگیر قیمت در بازارهای جهانی و صعود نرخ ارز انتظار کسب بازدهی ۵۰ درصدی را داشت. حتی اگر خطای ۲۰ درصدی را لحاظ می‌کرد، می‌توانست ۳۰ درصد بازدهی کسب کند که سود قابل قبولی بود. در شرایط فعلی اما سهامداران با همان انتظارات در دادو‌ستدها حضور می‌یابند. این در حالی است که روند آتی، تحت تاثیر قیمت‌های کنونی سهام مربوطه و همچنین ظهور ریسک‌های غیر اقتصادی با انتظارات این افراد همخوانی ندارد. این امر موجب عقب‌نشینی خریداران شده است. ریشه این عامل همان‌طور که گفته شد، به سطوح بالای انتظارات از کسب سود در معاملات سهام بر‌می‌گردد. به عبارت دیگر انتظارات از وضعیت سودآوری شرکت‌ها تعدیل نشده است. باید توجه داشت در کوتاه‌مدت، روند گذشته اثر بیشتری در تصمیم‌گیری سهامداران دارد. اما این موضوع به چه معناست؟ بر خلاف تصور عموم که پیش‌بینی روند آتی را نوعی پیش‌نگری و لحاظ پیش‌بینی از تغییر مولفه‌ها‌ در آینده می‌دانند، باید گفت، در کوتاه‌مدت انتظارات سهامداران از روند آتی عقب‌نگر است. بازار سهام از ابتدای سال تا کنون به‌طور میانگین حدود ۲۹ درصد بازدهی نصیب سهامداران کرده است. بازار ارز نیز بازدهی بیش از۲۰ درصدی را تجربه کرده است. به سپرده‌های قدیمی در بازار پول نیز همان نرخ سود سالانه حداقل ۲۰ درصدی تعلق گرفته است. بر همین اساس ذهنیت سرمایه‌گذاران در این بازارها، به طرز چشمگیری به این روند‌ها وابسته است. در بازار سهام نیز این انتظارات موجب تردید در سمت خرید شده است. در این باره اگر سرمایه گذاران بدانند در وضعیت کنونی این بازارها امکان کسب سودی به میزان ماه‌های گذشته وجود ندارد، می‌توانند تا حد زیادی انتظارات خود را تعدیل کنند. علاوه بر این تغییرات ساختاری در بورس تهران به خصوص تغییر در نحوه گزارشگری ناشران تا حدودی نگرانی‌ها را در معاملات سهام افزایش داده است. ابعاد این نوع نحوه افشای اطلاعات به تدریج برای فعالان تالار شیشه‌ای روشن می‌شود. رفع سر درگمی در این موضوع در کنار تعدیل انتظارات می‌تواند محرک ورود این سهامداران در سمت خرید باشد. ضمن اینکه محرک‌های مهم دیگری نیز قابل شناسایی است.

محرک‌های بورس

صعود نرخ دلار، سطوح بالای قیمت‌های جهانی، کاهش نرخ سود بانکی مهمترین عوامل رشد عمومی قیمت سهام از ابتدای تابستان به شمار می‌روند. این سه عامل در حالی همچنان از معاملات سهام حمایت می‌کردند که در چند هفته اخیر برخی عوامل غیر‌اقتصادی بر سر معاملات سهام سنگینی می‌کرد. از این رو تقویت مجدد عوامل مثبت و مرتفع شدن نگرانی‌های غیر‌اقتصادی می‌تواند محرک تازه‌ای در معاملات بورس باشند. اگر قیمت‌های جهانی و نرخ دلار در مسیر صعودی حرکت کنند یا حداقل در همین سطوح حمایتی نوسان خود را ادامه دهند، بورس از جانب این دو مولفه می‌تواند شاهد تقویت تقاضای سهام باشد. از سوی دیگر اگر سهامداران اطمینان بیشتری به عدم افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی داشته باشند، می‌توان باز هم به رشد تقاضای سهام امیدوار بود. اما شاید مساله مهمتر آن هم برای رسیدن به رونق پایدار، در رفع نگرانی‌های ناشی از عوامل غیر‌اقتصادی ریشه دارد. برای رسیدن به رونق پایدار باید نگاه بلند‌مدت داشت. در غیر این صورت صعود و نزول‌های پی‌در‌پی شاخص سهام امری محتمل است. در صورت رفع ریسک‌های غیر‌اقتصادی و تقویت دیگر عوامل بنیادی و با داشتن یک نگاه بلند‌مدت می‌توان به آینده بورس تهران همچنان امیدوار بود.