کف‌نشینی شاخص تورم سبد غذایی در جهان در سال۲۰۲۲
سکون قیمت‌ها در بازار مواد غذایی
نگرانی‌ها از تشدید درگیری بین روسیه و اوکراین نیز گمانه‌‌‌زنی‌‌‌ها برای کاهش عرضه گندم اوکراین به جهت بسته‌‌‌شدن کریدورهای امن تجاری دریای سیاه را تشدید کرده است. همچنین در اروپا خشکسالی بی‌‌‌سابقه موجب کاهش تولید ذرت در قاره سبز شده؛ عاملی که واردات ذرت را در این ناحیه افزایش داده است. شاخص مواد غذایی فائو به کمترین میزان خود از ابتدای سال جاری و حمله نظامی روسیه به اوکراین، برای ماه سپتامبر رسید. این شاخص تغییرات یک‌سبد مواد غذایی به‌خصوص را به‌طور ماهانه اندازه‌‌‌گیری می‌کند و سبد کالایی آن شامل مواد غذایی است که بیشترین میزان تجارت در جهان را دارند.
براساس گزارش سازمان غذا و کشاورزی، این شاخص قیمتی در ماه سپتامبر به 3/ 136واحد رسیده، در حالی که در ماه اوت 9/ 137واحد بود. بیشترین میزان برای این شاخص در سال 2022 طی ماه مارس ثبت شده است که 7/ 159واحد بود. دلیل اصلی کاهش این شاخص در ماه گذشته، افت بهای 6/ 6درصدی ماهانه روغن‌‌‌های گیاهی بود که موجب افزایش عرضه و کاهش قیمت نفت‌خام شد. بهای شکر، مواد لبنی و گوشت نیز حدود یک‌درصد ریزش قیمتی داشت که باعث کاهش فشار تورمی برای مواد غذایی در ماه گذشته شد. البته بهای گندم در ماه گذشته به‌‌‌دلیل تشدید نگرانی‌ها از خشکسالی در آرژانتین و ایالات‌متحده با افزایش 2/ 2درصدی مواجه شد. طبق این گزارش، پیشبینی برای کاهش تولید غلات بخش عمده افزایش قیمت را تشکیل می‌دهد؛ زیرا آبوهوای نامناسب چشم‌‌‌انداز تولید را تیره کرده است.
کاهش بهای گندم با رشد شاخص دلار
جمعه گذشته بهای گندم در معاملات آتی گندم به 8/ 8دلار به‌ازای هر بوشل در بورس کالای شیکاگو رسید که نسبت به اواخر ماه سپتامبر کاهش بیش از 4درصدی را تجربه کرد. رشد شاخص دلار به جهت افزایش دوباره نرخ بهره و نگرانی‌ها از رکود باعث کاهش خرید واردکنندگان بزرگ شده است. بااین حال، برخی تحلیلگران معتقدند، بهای گندم در ماههای جاری دوباره مسیر صعودی را در پیش می‌گیرد. تشدید جنگ بین روسیه و اوکراین و تهدید کرملین به استفاده از نیرو‌‌ی هسته‌‌‌ای، این نگرانی را به وجود آورده است که مسکو استفاده از کریدورهای امن تجاری برای صادرات گندم اوکراین را که پس از توافق بین دو کشور دوباره قابل استفاده شده بود، متوقف کند.
پس از عقد این توافق، سه‌بندر در دریای سیاه آغاز به کار کرده و محموله‌‌‌های گندم اوکراین را به کشورهای مختلف صادر می‌کنند. طبق اعلام وزارت زیرساخت اوکراین از ابتدای عقد این توافق حدود 4/ 6میلیون تن مواد غذایی از این طریق به مناطق مختلف ارسال شده است. همچنین وجود آبوهوای گرم و خشک در ایالات متحده برداشت گندم را در سال میلادی جاری به کمترین سطح در 20سال گذشته رسانده است. البته داده‌‌‌های وزارت کشاورزی آمریکا نیز از افزایش تولید این محصول در دنیا برای سال‌جاری میلادی خبر می‌دهد؛ اما بخش قابل‌توجهی از رشد تولید متعلق به روسیه بوده است؛ بنابراین بازارهای اروپای غربی امید چندانی به استفاده از این گندم ندارند. به این ترتیب، پیش‌بینی‌‌‌ها از کاهش حدود 2درصدی میزان تولید گندم جهانی بدون احتساب روسیه برای سال‌جاری حکایت دارد.
تحولات بازار جهانی برنج و ذرت
برنج در معالات آتی زیر 17دلار معامله شد که پایین‌‌‌ترین نرخ از 18اوت است. خوش‌بینی نسبت به افزایش عرضه و کاهش تقاضای جهانی به‌‌‌دلیل کاهش رشد اقتصادی از دلایلی هستند که موجب افت قیمت بودند. جمعه گذشته بهای برنج به 8/ 16دلار به ازای هر 10کیلوگرم در بورس شیکاگو رسید. تخمین زده می‌شود که صادرات برنج ویتنام در دوره ژانویه تا سپتامر با حدود 3/ 19درصد افزایش نسبت به سال قبل به 4/ 5میلیون تن برسد. همچنین بارش باران‌‌‌های موسمی که در بخش‌‌‌های حیاتی تولید برنج در هند به تعویق افتاده بودند، از سرگرفته شده و خوش‌بینی نسبت به افزایش تولید را بیشتر کرده است. با این حال، نگرانی از کاهش عرضه همچنان وجود دارد. در تازه‌‌‌ترین گزارش وزارت کشاورزی ایالات‌متحده پیشبینی شده است که تولید جهانی برنج در سال 2022 با 4/ 4میلیون تن کاهش به 508میلیون تن برسد که بیشترین کاهش سالانه از سال 2015 تاکنون است. دلیل اصلی این کاهش، افت صادرات چین، هند پاکستان و آمریکا بوده است. هند، صادرکننده برتر برنج در دنیا، به‌‌‌دلیل افزایش نگرانی‌ها از کاهش ذخایر غلات و آبوهوای نامساعد که موجب لطمه به برداشت‌‌‌ها شده نیز محدودیت‌هایی را برای صادرات برنج خود اعمال کرده است.
برداشت ذرت کشورهای اتحادیه اروپا نیز به‌‌‌دلیل خشکسالی بی‌‌‌سابقه بسیار در خطر است. کارشناسان معتقدند، موج گرمای بی‌‌‌سابقه و کاهش باران بر رشد ذرت در ماههای گذشته در این مناطق بسیار تاثیر گذاشته است. کمیسیون اروپا، هفته گذشته پیشبینی برای میزان تولید محصول ذرت اتحادیه اروپا را به 5/ 55میلیون تن کاهش داد. این کمیسیون انتظار دارد، کل واردات ذرت اتحادیه اروپا در سال 2022 به 21میلیون تن برسد که بالاترین میزان در چهارسال گذشته است. به‌رغم جنگ در اوکراین، واردات از این کشور حدود دوبرابر بیشتر از فصل گذشته است.
تلاش سازمان ملل برای افزایش عرضه کود
به گزارش رویترز، سازمان ملل قصد دارد با هدف جلوگیری از بحران‌های آتی در صنعت مواد غذایی، قیمت کودهای کشاورزی را کاهش دهد. به گفته سازمان ملل متحد، جنگ روسیه و اوکراین به بحران مواد غذایی در جهان و افزایش بهای کود دامی دامن زده؛ چرا که روسیه از بزرگ‌ترین تامین‌کنندگان کودهای پتاس، فسفات و نیتروژن است که 13درصد از کل تولید جهانی را تولید می‌کند. صادرات کود از روسیه در نیمه اول سال 2022 حدود 7درصد کاهش یافته است. تسهیل صادرات مواد غذایی و کودهای شیمیایی روسیه جنبه اصلی توافقی است که با میانجی‌گری سازمان ملل و ترکیه در 22ژوئیه انجام شد؛ روسیه اما از این توافق انتقاد کرده و معتقد است صادراتش همچنان با مانع مواجه است. این معامله شامل صادرات آمونیاک است که در تولید کودهای شیمیایی عنصر بسیار حیاتی است. خط لوله انتقال آمونیاک به دریای سیاه از زمان تهاجم روسیه به اوکراین بسته شده است.
