اثر معکوس تکانه‌‌‌های مثبت قیمت بر جریان معاملات پیش‌نگر کالایی
دلهره آتی با چرخش انتظارات تورمی
نوسانات مکرر قیمتی به نفع بازار آتی نیست
ابزار پیش‌نگر بورس‌کالا یعنی قراردادهای آتی این روزها تحت‌تاثیر نااطمینانی موجود در سایر بازارهای موازی، در حجم‌‌‌های بسیار پایین دادوستد می‌‌‌شوند و از تقاضای هیجانی برای اخذ موقعیت تعهدی در این بازار خبری به گوش نمی‌‌‌رسد. بازار آزاد ارز و تکانه‌‌‌های قیمتی در آن، یکی از مهم‌ترین مشوق‌‌‌های ورود به بازار آتی به شمار می‌رود که مبتنی بر پیش‌بینی اهالی بازار و همسو با دورنمای قیمتی ارز در کنار سایر متغیرهای اثرگذار، موقعیت تعهدی خرید یا فروش از سوی معامله‌‌‌گران اتخاذ می‌شود. اما در شرایطی که بازارها در هاله‌‌‌ای از ابهام قرار دارند و تکانه‌‌‌های قیمتی مکرر را تجربه می‌کنند، امکان پیش‌بینی روند بازار مشکل خواهد بود و اهالی بازار به‌رغم بهره‌بردن از نوسانات لحظه‌‌‌ای و برگزیدن استراتژی کوتاه‌‌‌مدت، بسیار محافظه‌‌‌کارانه به دادوستد می‌‌‌پردازند.
به این ترتیب، در هفته‌های معاملاتی اخیر شاهد افت حجم معاملات و ثبات نسبی تعداد موقعیت‌‌‌های تعهدی بازشده (موقعیت‌‌‌های همزمان خرید و فروش) در این بازار هستیم که چندان بالا نیز ارزیابی نمی‌شود و نسبت به روزهای معمول بازار آتی در سطوح پایینی قرار گرفته است. به این ترتیب، در عین حال که معامله‌‌‌گران سعی دارند از افت و خیزهای قیمتی به‌تناسب شرایط کلی حاکم بر اقتصاد در جهت کسب سود بهره ببرند، اما فضای معاملاتی ابزار پیش‌نگر کالایی به دلیل برخورداری از اهرم معاملاتی با اما و اگرهای بسیاری همراه است؛ چرا که با تغییر فاز بازار، مخاطرات از دست رفتن سرمایه و مارجین‌کال شدن (نیاز به واریز وجه برای حفظ موقعیت تعهدی) در صورت اخذ موقعیت متفاوت از روند بازار وجود دارد.
بنابراین اهرم معاملاتی اگرچه از جذابیت‌‌‌های معاملات آتی به شمار می‌رود؛ اما تکانه‌‌‌های قیمتی مداوم و بی‌‌ثباتی بازارها، نااطمینانی را به بازار تزریق می‌کند؛ تا جایی که خطر بروز رکود تقاضا و خروج سرمایه از بازار را در بر دارد. جریان معاملات بازار آتی در اردیبهشتماه از افت و خیزهای مداوم داده‌های حیاتی این بازار حکایت دارد و حتی در هفته دوم اردیبهشتماه شاهد ثبت کمترین مقدار حجم و ارزش معاملات در سال‌جاری بودیم. بررسی‌‌‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که حجم نقدینگی بازار آتی به‌رغم افت‌وخیزهای اخیر، روند کاهشی را در پیش گرفته است. به گفته برخی از کارشناسان این بازار علاوه بر عدم‌قطعیت‌‌‌های موجود و ابهام دورنمای قیمتی، توقف مسیر توسعه این بازار از دیگر دلایل کاهش جذابیت معاملات آتی کالا به شمار می‌رود؛ زیرا مدت زیادی است که تنها کالاهای قابل معامله در این بازار به یک محصول کشاورزی یعنی زعفران‌نگین و دو دارایی سرمایه‌‌‌ای نقره و واحدهای صندوق طلا محدود شده است که از عمق معاملاتی بازار در بلندمدت می‌‌‌کاهد.
افت‌وخیزهای قیمتی در بازار آتی ادامه دارد
در حال حاضر، تابلوی معاملاتی قراردادهای آتی در بورس‌کالا با سه‌دارایی و مجموعا هشت‌نماد معاملاتی فعال است که در روزهای اخیر با اثرپذیری از تکانه‌‌‌های مثبت قیمتی در بازار ارز داخلی در کنار اونس جهانی طلا و نقره نوسان مثبت قیمتی را در عموم ساعات معاملاتی روز تجربه می‌کند. این جریان مثبت اگرچه برای چند روز ادامه‌‌‌دار شده و به‌ویژه بهای تسویه نمادهای دو دارایی سرمایه‌‌‌ای این بازار وارد فاز افزایشی شده، اما برآیند موقعیت‌‌‌های تعهدی بازشده در بازار چندان افزایشی نبوده و با روندی آرام که حتی در برخی از روزهای معاملاتی کاهشی است و از خروج سرمایه حکایت دارد، همراه شده است. به این ترتیب چرخش به سمت انتظارات تورمی مثبت در عموم بازارهای مالی-کالایی به چشم می‌‌‌خورد و بازار قراردادهای آتی نیز از آن بی‌‌‌نصیب نبوده است. اما برخلاف عرف سال‌های قبل، این روزها به‌رغم تغییر فرضیه غالب بازار به سمت جریان افزایشی نرخ، خبری از ورود و خروج هیجانی به بازار پیش‌نگر کالایی بورس‌کالا نیست که می‌‌‌توان از آن همچون نقطه‌ضعفی که در مسیر توسعه و تعمیق مبادلاتی بازار آتی قرار گرفته است، یاد کرد.
طلای آتی در مسیر صعود نرخ
سه‌نماد معاملاتی برای مبادله آتی واحدهای صندوق طلا در بورس‌کالا فعال هستند که روز گذشته هر سه این نمادها با نوسان مثبت نرخ تسویه همراه شده و بالاتر از قیمت دارایی پایه خود معامله شدند. روز گذشته نزدیک‌ترین سررسید این دارایی با نماد ETCKH01 (واحدهای صندوق طلای تحویل خردادماه) با بهای 11هزار و10تومان مبادله شد که حدود یک درصد ورود سرمایه داشت. در مقابل، دورترین سررسید این دارایی یعنی تحویل مهرماه 1401، با بهای 12هزار و 310تومان مبادله و به میزان 9درصد موقعیت‌‌‌های تعهدی همزمان خرید و فروش در این نماد باز شد. دو سیگنال مخابره‌شده به این دارایی سرمایه‌‌‌ای یعنی بهای ارز و اونس جهانی طلا هر دو در مسیر افزایش بها نوسان می‌کنند که سبب رشد نرخ قراردادهای آتی شده‌‌‌اند. در بازارهای جهانی روز گذشته (تا لحظه تنظیم این گزارش) اونس طلا به بالای 1860دلار صعود کرد و به بالاترین سطح خود در سه‌هفته اخیر رسید که از ضعف اخیر شاخص دلار سود برد. دلار در برابر سبدی از ارزهای اصلی به پایین‌‌‌ترین سطح یک‌ماه خود رسید؛ زیرا انتظارات معامله‌‌‌گران برای افزایش نرخ بهره از سوی فدرال‌رزرو تا حدی فروکش کرده و در تازه‌‌‌ترین خبرها از کاهش و حتی توقف سیاست‌‌‌های انقباضی بانک‌های مرکزی بزرگ دنیا یاد شده است.
آتی نقره بالاتر از نرخ بنیادین خود معامله شد
نقره نیز به‌عنوان دیگر دارایی سرمایه‌‌‌ای بازار آتی در هر دو نماد فعال این بازار با رشد نرخ تسویه همراه شد که البته بهای معاملاتی قرادادهای این دارایی، هر دو با نرخی بالاتر از بهای بنیادین خود مبادله شدند. در واقع، قیمت تسویه نهایی این فلز گرانبها مبتنی بر فرمول حاصل‌ضرب میانگین خرید و فروش دلار سنا در بهای جهانی هر گرم نقره است که روز گذشته در لحظه تنظیم این گزارش به میزان 18هزار و 366تومان ارزیابی شد؛ در حالی که نزدیک‌ترین سررسید بازار آتی این محصول که به‌تدریج به بهای بنیادین دارایی پایه نزدیک می‌شود، در روز گذشته با نرخ 19هزار و 170تومان معامله شد که از شرایط کونتانگو یا فورواردیشن این دو نماد معاملاتی نقره حکایت دارد.قیمت‌های آتی نقره در بازارهای جهانی نیز به 22دلار در هر اونس رسید، سطحی که تقریبا در دو هفته گذشته دیده نشده بود؛ زیرا افت شاخص دلار به این فلز گرانبها کمک کرد تا شتاب قیمتی خود را به دست آورد. علاوه بر آن، این فلز گرانبها از تقاضای امن ناشی از تنش‌‌‌های ژئوپلیتیک مداوم و نگرانی‌های پایدار در مورد کند شدن رشد جهانی سود می‌‌‌برد.
یک بام و دو هوای آتی زعفران
تنها کالای کشاورزی بازار آتی یعنی زعفران نگین که عنوان پرمعامله‌‌‌ترین محصول این بازار را نیز دارد، این روزها از روند قیمتی مشخصی تبعیت نمی‌‌‌کند. در حال حاضر سه سررسید تیر، شهریور و آبان‌ماه برای این محصول قابل معامله است و برآیند موقعیت‌‌‌های تعهدی باز (خرید و فروش همزمان) هر سه نماد آن نزدیک به 6 درصد مثبت ارزیابی می‌شود. دارایی پایه طلای سرخ که گواهی سپرده زعفران نگین است، در محدوده قیمتی پایین‌‌‌تر از 41هزار تومان در تمامی نمادها مبادله می‌شود، در حالی که هر سه سررسید بازار آتی این محصول روز گذشته بالاتر از سطح 41هزار تومان مبادله شدند.
